چكیده چند بحث فلسفى

چكیده چند بحث فلسفى

این كتاب حاصل سلسله كنفرانس هاى استاد در لندن است كه در سال 1357 به كوشش انتشارات مؤسسه در راه حق و اصول دین به چاپ رسیده است.

استاد مصباح در سال 1357 به دعوت گروهى از فارغ التحصیلان ایرانى مقیم اروپا و امریكا، از طرف مؤسسه در راه حق به لندن سفر كردند تا در جلسات بحث درباره برخى مسائل اسلامى كه از طرف آنان پیشنهاد شده بود شركت كنند. ایشان طى دو ماه اقامت در لندن (از اواخر خرداد تا اواخر مرداد) برنامه مفیدى ارائه دادند. استاد مصباح نخست بخش هایى از فلسفه اسلامى را كه به مثابه پیش نیاز مباحث اصلى بود تدریس كردند.

پس از بازگشت، نظر به سودمندىِ مباحث، مؤسسه در راه حق از استاد خواست تا خلاصه اى از درس ها را براى استفاده دانش پژوهان به رشته تحریر درآورد. این كتاب حاصل آن درس هاست به قلم استاد نگاشته شده است.

مباحث كتاب، شامل پنج بحث فلسفى مهم است:

بحث اول، درباره مفهوم فلسفه و سیر تاریخى آن است. ضمن این بحث نكاتى در باب تعریف فلسفه، ضرورت فلسفه، رابطه فلسفه با علم، رابطه فلسفه با دین، رابطه فلسفه با عرفان، همراه با توضیحات روشن در زمینه هر یك از مفردات این مباحث، عرضه شده است.

بحث دوم به شناخت عقلانى و ارزش آن مى پردازد. در این بخش مباحثى چون تعریف علم حصولى و علم حضورى و مقایسه میان آن دو، برخى فعالیت هاى ذهن از قبیل تصور و تصدیق، معقول اول و معقول ثانى، ارزش ادراك و مقایسه میان ارزش ادراك حضورى با ارزش ادراك حصولى گنجانده شده است.

بحث سوم درباره علت و معلول است. عناوین ذیل، در این بخش بررسى مى شوند: بداهت اصل علیت، وجود مستقل علت و وجود رابطى معلول، احتیاج معلول به علت در حدوث و بقا و ملاك این احتیاج، مراتب داشتن وجود، محال بودن تسلسل در علل فاعلى، علت تامه و علت ناقصه، علت غایى و... .

در بحث چهارم، تحت عنوان «ثابت و سیال» عناوینى چون جوهر و عرض، حركت و لوازم آن، اقسام حركت، و وجود سیال بررسى شده است.

و در بحث پنجم ذیل عنوان «فعلیت و استعداد (قوه)» درباره قوه و فعل، امكان استعدادى، ماده اولیه، و رابطه قوه با فعل بحث شده است.