علامه مصباح یزدی: سیاست‌گذاری فرهنگی وظیفه حوزه‌های علمیه و مستلزم كسب معلومات كافی، بینش سیاسی‌- اجتماعی یا بصیرت، و رشد اخلاقی است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) قم در همایش «سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی»، در تشریح منظور از سیاست‌گذاری فرهنگی گفت: رفتارهای اجتماعی یا به صورت نسنجیده و اتفاقی شکل می‌گیرد، و یا براساس خطوط کلی و طرحی از پیش تعیین شده است.
وی ادامه داد: خطوطی كلی كه بر اساس یک هدف و برای مجموعه‌ای از رفتارها ترسیم می‌شود، سیاست‌گذاری تلقی می‌شود، و در عرصه های مختلف جاری است.
آیت الله مصباح سیاست‌گذاری فرهنگی را تعیین خطوط كلی برنامه‌ریزی در بعد فرهنگی دانست و گفت: فرهنگ همان باورها و ارزش هاست، و هرجامعه ای برای پیشرفت نیاز به تلاش فرهنگی و سیاستگذاری در زمینه آن دارد.
وی گفت درخصوص نقش حوزه‌های علمیه در سیاست‌گذاری فرهنگی افزود: حوزه علمیه مجموعه فعالیت‌هایی علمی و فرهنگی است كه محور اصلی آن را دین تشكیل می‌دهد.
وی در تشریح نحوه ارتباط حوزه علمیه و سیاست‌گذاری فرهنگی گفت: همانگونه كه در سیاستگذاری در هر رشته ای نیاز به متخصصان آن رشته است، در سیاست‌گذاری فرهنگی نیز به فرهنگیان نیاز است.
علامه مصباح با اشاره به اینكه هرجامعه دارای نهادها و دستگاه‌های مختلفی است و برخی نهادها از اهمیت بیشتری برخوردارند، افزود: نظر جوامع به نهادها یكسان نیست و اكثر جوامع مهمترین نهاد را نهاد اقتصادی می‌دانند و بقیه نهادها را درجه دوم یا مقدمه برای اقتصاد می‌دانند یا نهایتا ضمیمه‌ای اضطراری می‌دانند كه چون مردم آن را می‌خواهند نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
عضو خبرگان رهبری ادامه داد: اما انقلاب اسلامی با پیدایش خود یك تفكر جدید را مطرح كرد و آن اهمیت دادن به فرهنگ و آن هم فرهنگ به معنای خاص یعنی فرهنگ اسلامی است.
وی با اشاره به اینكه اصل فعالیت‌های انسانی را فرهنگ جامعه تشكیل می‌دهد و هر جامعه با باورها و ارزش‌هایش شناخته می‌شود، اظهار داشت: این فرهنگ مرز جغرافیایی نمی‌شناسد و مرزها تنها امور اعتباری هستند.
علامه مصباح یزدی با اشاره به این‌كه اساس انقلاب اسلامی، فرهنگ اسلامی است، اظهار داشت: همین امر نظام اسلامی را از سایر نظام‌های موجود، حتی در كشورهای اسلامی متمایز می كند.
وی با رد تفسیری از فرهنگ که معنای آن را بسط داده و به موسیقی و حركات موزون نیز سرایت می‌دهد، ادامه داد: فرهنگ به معنایی كه ما معتقدیم، یعنی باورهای و ارزشهای اسلامی و احكام آن، به عنوان مهمترین نهاد، بلكه روح نظام، تلقی می‌شود و منظور از فرهنگ در سیاست‌گذاری فرهنگی همان فرهنگ اسلامی است.
علامه مصباح یزدی گفت: با این بیان مشخص می شود بین حوزه علمیه و سیاست‌گذاری فرهنگی در نظام ارتباط منطقی و معقولی برقرار است، چرا كه برای سیاست‌گذاری فرهنگی باید دین‌شناسان و عالمان دین ایفای نقش كنند.
وی ادامه داد: البته برای اجرای سیاستگذاری‌ها به رشته‌هایی مانند مدیریت و روان‌شناسی بالینی كه جنبه ابزاری و کاربردی دارند نیاز است، اما سیاست‌گذاری همان خطوط كلی و مرحله قبل از اجراست.
علامه مصباح یزدی با اشاره به به آسیب‌های ناشی از عدم ایفای نقش كامل حوزویان در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی كشور در طول 32 سال گذشته گفت: برای این منظور ابتدا باید از دورن حوزه آسیب‌ها را بررسی كنیم و اولین آسیب این است كه حوزه برای ورود به سیاست‌گذاری آمادگی كامل نداشته است و چه بسا هنوز هم به حد مطلوب آمادگی نرسیده است.
استاد اخلاق حوزه علمیه با اذعان به این‌که در طول این 32 سال كارهای خوبی در جهت آمادگی برای سیاست‌گذاری شروع شده و حتی تأسیس این مؤسسه نیز در همین راستا بوده است، اما بر این نکته تأکید کرد که هنوز حوزه به آمادگی كامل در این زمینه نرسیده است.
وی آسیب دوم را که موجب عدم ایفای نقش حوزه علمیه در سیاست‌گذاری فرهنگی کشور شده، عدم هماهنگی فکری میان تصمیم‌گیران و حوزه‌های علمیه دانست و آن را مهمتر از مشكل قبلی شمرد.
علامه مصباح با اشاره به وجود رابطه ارگانیك بین همه نهادهای جامعه و تأثیر و تأثر فعالیت‌ها در یكدیگر گفت: برای رسیدن جامعه به وضع مطلوب باید همه نهادها با یكدیگر هماهنگی و وحدت هدف داشته، در سیاست‌ها و برنامه‌های كلی وحدت داشته باشند، وگرنه كارها ثمربخش نخواهد بود.
وی در توضیح این آسیب ادامه داد: پس از انقلاب مسئولانی بر سركار آمدند كه عمدتاً تفكر سكولار داشتند و حتی برخی درجهت حذف نماد دینی بودن نظام، كه همان ولایت فقیه است نیز برآمدند.
این استاد اخلاق حوزه علمیه افزود: حتی افرادی كه در جامعه كارهای زیادی انجام دادند صراحتاً اعلام كردند ما امام(ره) را می‌خواستیم تا شاه را بیرون كند، وگرنه با تفكر امام(ره) كاری نداشتیم! و این نوع تفكر در نسل سوم نیز كمابیش وجود دارد، اما برخی گستاخ بودند و صریحا موضع خود را گفتند و برخی منافقانه عمل كردند.
وی ادامه داد: از طرفی دشمنان خارجی نیز با تحریك و پرورش افرادی كه به دین و ولایت فقیه اعتقاد ندارند در جهت براندازی نظام برآمدند، و در سال 88 گمان كردند كه زمان براندازی نظام فرا رسیده است.
علامه مصباح یزدی ادامه داد: مشكل اصلی در سیاست‌گذاری فرهنگی عبارتند از: دشمنان خارجی پشتیبان تفکر سكولار، و عوامل داخلی كه به ولایت فقیه اعتقاد ندارند.
وی ادامه داد: اولین وظیفه‌ای كه مستقیما بر عهده حوزه‌های علمیه است آماده شدن برای سیاست‌گذاری فرهنگی است که مستلزم كسب معلومات كافی، بینش سیاسی‌- اجتماعی یا بصیرت، و رشد اخلاقی است.
گفتنی است همایش «سیاست‌گذاری فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی» اول اردیبهشت ماه سال جاری از سوی معاونت پژوهش مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در سالن همایش‌های این مؤسسه برگزار شد.