مقدمه

 

مقدمه

انسان در همه گزینش‌‌هاى خویش و براى رسیدن به مقصود، باید از آگاهى لازم برخوردار گردد و با كسب علم و معرفت و تحقیق و بررسى، راه و رسم زندگى فردى، اجتماعى، دنیوى و اخروى خویش را مشخص سازد؛ و چون استعدادها، توانایى‌‌ها و آگاهى‌‌هاى او محدود است و نمى‌‌تواند در همه رشته‌‌ها و فنون لازم، تخصص كافى به دست آورد، ناچار است از نظرات دیگران پیروى كند. بنابراین، براى تكامل فرد و جامعه و سامان گرفتن نظام رفتارى و اعتقادى انسان، تقلید ضرورتى اجتناب‌‌ناپذیر است. در پرتو تقلید و پیروى از متخصصان و عالمان در هر فن و علمى، در جامعه انسانى و اسلامى، قانون و حق حاكم مى‌‌گردد و بى‌‌نظمى و هرج و مرج‌‌طلبى از جامعه رخت برمى‌‌بندد، و هر كس در فن و تخصصى كه به او مربوط نیست دخالت و اظهار نظر نمى‌‌كند. با توجه به این مهم قرآن مى‌‌فرماید: فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ.(1)

حال با توجه به اینكه انسان بسیارى از آگاهى‌‌ها و رفتارهاى خود را از طریق تقلید فرا مى‌‌گیرد، وجود الگوى شایسته بهترین راه‌‌كار براى كسب آموزه‌‌هاى رفتارى و علمى به شمار مى‌‌رود. از این جهت خداوند بر ما منت نهاد و وجود مقدس خاتم پیامبران(صلى الله علیه وآله) و جانشینان معصوم ایشان را به ما ارزانى داشت، تا این الگوهاى متعالى و شایسته افق‌‌هاى بلند حیات مادى و معنوى را به روى ما بگشایند و بسان خورشیدى فروزان، روشنگر راه كسانى باشند كه در طریق سعادت و تكامل گام برمى‌‌دارند.


1. نحل، 43.

در هنگامه حرمان از محضر آن اسوه‌‌هاى معصوم و در دوران غیبت امام عصر(عجل الله تعالى فرجه الشریف) وظیفه راهنمایى و روشنگرى جامعه اسلامى بر عهده عالمان دینى و مراجع تقلید نهاده شده و این جانشینان شایسته حیات خود را وقف حفظ، شناسایى و تبلیغ دین ساخته‌‌اند و با تلاش و مجاهدتى خستگى‌‌ناپذیر مى‌‌كوشند تا حریم دین را از هجوم بدخواهان و وسوسه‌‌گران حفظ كنند و رسالت الهى خویش را به انجام برسانند. بر این اساس، بر امت اسلامى واجب است كه با تقلید و پیروى از آن بزرگواران، تا حدودى خلأ حرمان از درك محضر امام عصر(عجل الله تعالى فرجه الشریف) را پر سازند. اما على رغم اینكه تقلید راه‌‌كارى براى كشف حقیقت و مراجعه به متخصصان در هر رشته‌‌اى، امرى عقلى و فطرى است و مراجعه به كارشناسان دینى از پشتوانه عقلى و منطقى برخوردار، و مدار سیره مستمر عقلا بوده است، عدّه‌‌اى تقلید و پیروى از رهبران دینى را ناپسند معرفى مى‌‌كنند و با مغالطه‌‌هاى سخیف و با ترویج این شعار فریبنده كه همه مردم مى‌‌توانند هرگونه بخواهند تصمیم بگیرند و انتخاب كنند، مى‌‌كوشند تا اذهان مردم و به خصوص جوانان را آشفته سازند.

تردیدى نیست كه در این قلمرو، مغالطه‌‌ها و شبهه‌انگیزى‌‌هاى شیطانى بر اساس طرح و نقشه‌‌هاى حساب شده و در جهت تقدس‌زدایى، دین‌زدایى و در هماهنگى كامل با عوامل استكبار و دشمنان اسلام و به منظور فروپاشى نظام اسلامى و خارج ساختن دین از عرصه زندگى مردم، انجام مى‌‌گیرد. از این روى، شبهه افكنان تنها به زیر سؤال بردن مسأله تقلید و الگودهى در رفتار اكتفا نمى‌‌كنند و فراتر از آن، تبعیت از گفتار و آموزه‌‌هاى دینى را نیز زیر سؤال مى‌‌برند.

در این راستا با توجه به وظیفه‌‌اى كه خداوند بر عهده دین‌‌باوران و عالمان دین نهاده تا قامت برافرازند و با همت بلند خود آتش فتنه‌‌هایى را كه دین ستیزان بر مى‌‌افروزند خاموش سازند، حكیم فرزانه، حضرت آیت‌‌الله مصباح

یزدى(ادام الله ظله العالى) مباحثى را در تبیین جایگاه و ضرورت تقلید و قلمروهاى آن در آخرین دهه ماه مبارك رمضان سال 1381 در دفتر مقام معظم رهبرى در شهر مقدس قم ایراد كردند و به رد شبهات بدخواهان پرداختند. این نوشتار نگارش مباحث مزبور است كه توسط جناب حجة‌‌الاسلام آقاى كریم سبحانى قلمى شده است. ضمن تقدیر از زحمات ایشان امید آن داریم كه نشر این اثر مرضى خداوند و حضرت ولى عصر(عجل الله تعالى فرجه الشریف) و مقبول جویندگان و تشنگان معارف دینى قرار گیرد.

انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله)