آیت الله مصباح: جهل، تفسیر به رأی، و تسامح سه آفت جوامع ایمانی است که باید برای مبارزه با آنها برنامه‌ریزی کرد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در جمع دانشجویان شركت كننده در طرح ولایت به ریشه ای ترین اختلاف بین انسان ها اشاره و خاطرنشان كرد.: یك گروه از انسان ها زندگی را منحصر در همین دنیا دانسته و به دنیا آمدن انسان را امری اتفاقی می پندارند كه بعد از مدتی نیز از دنیا خواهد رفت. هم چنین راه های شناخت برای بهتر زیستن را در اسباب عادی و تجربه منحصر می دانند؛ لذا معتقدند باید كاری كرد كه انسان در همین مدت زندگی، بیشترین لذت را ببرد؛ چنین  گروهی از اوائل خلقت بوده اند و هم اكنون نیز در جوامع مختلف وجود دارند.

آیت الله محمد تقی مصباح یزدی ادامه داد: البته در این بین، افرادی به نام پیامبران ظهور كردند كه اعتقادات گروه قبلی را اشتباه خوانده و به مردم فهماندند كه اولا پیدایش و خلقت انسان ها، اتفاقی نبوده، بلكه خدای حكیمی با علم و آگاهی انسان ها را خلق كرده است و ثانیا زندگی در همین چند سال دنیا، محدود نمی شود و ثالثا این كه تنها عقل مادی و تجربه، راه های شناخت نیستند، بلكه راه بسیار معتبرتری نیز به نام وحی وجود دارد. در واقع این سه مورد همان اصول توحید، معاد و نبوت است كه مورد اختلاف دو گروه است.

وی با اشاره به این كه عمل به دستورات انبیاء سبب سعادت دنیوی و اخروی می شود، اظهار داشت: اما سئوالی كه در این جا وجود دارد این است كه اگر تبعیت از دین، سبب سعادت است، چرا كشورهای مسلمان حداقل در سعادت دنیوی شان دارای نقص های بسیار هستند؟

عضو خبرگان رهبری در پاسخ به این سئوال با اشاره به این كه باید جوامع بشری را از لحاظ مسائل بنیادی، مورد آسیب شناسی قرار داد، اظهار داشت: یكی از آفت های جوامع ایمانی، جهل است. به عنوان نمونه‌ای كوچك، بسیاری از علمای اهل سنت نسبت به عقاید شیعه جهل دارند و گمان می كنند انحرافات عمیقی در شیعه وجود دارد، درحالی که اگر به آنها علم پیدا کنند درمی‌یابند که عقاید شیعه چیزی جز اسلام ناب محمدی نیست.

وی آفت دوم را تفسیرها و قرائت‌های متفاوت و بی‌مبنا از دین خواند و اظهار داشت: گاه عده ای اسلام و آیات قرآن و روایات را قبول دارند، اما می گویند تفسیر و فهم ما از آنها با شما تفاوت دارد و این همان پلورالیزم فكری است. در واقع این عده نمی گویند اسلام دروغ است، اما می گویند اسلام ما با شما فرق دارد.

استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به حدیث غدیر اظهار داشت: برخورد گروه‌های مسلمان با حدیث غدیر نمونه‌ای از این‌گونه تفاوت در برداشت است؛ زیرا هیچ مورخ صاحب نام و معتبری نیست كه این حدیث را نقل نكرده باشد و همه بزرگان حدیث غدیر را پذیرفته اند، اما اهل سنت می گویند معنای مولا، دوست است و پیامبر (ص) فرموده هر كس من دوست اویم، علی هم دوست اوست، و دلالت بر جانشینی حضرت علی (ع) ندارد؛ و با نهایت تأسف یكی از كاندیداهای ریاست جمهوری برای این كه رأی اهل سنت را به دست بیاورد، حدیث را همین گونه معنا می‌كرد؛ درحالی که دقت در متن حدیث به روشنی این معنا را رد می‌کند و دلالت آن بر ولایت حضرت امیر واضح است.

وی آفت دیگر جوامع ایمانی را سهل انگاری دانست و افزود: گاه به احكام شرع، علم وجود دارد و تفسیر صحیح آن نیز روشن است، اما فرد، آن را جدی نمی گیرد و اگر احكام مربوط به عمل است، در عمل خیلی به آن وقعی نمی نهد و اگر در اعتقادات است، نیز در آن سهل انگاری می كند. به عنوان نمونه خداوند در قرآن كریم، ربا را اعلان جنگ با خدا بیان كرده است، اما بین انسان های مومن و متدین كه این آیه را قبول دارند و معنای آن را نیز خوب فهمیده اند، افراد رباخوار وجود دارد! سهل انگاری در بیدارشدن برای نماز صبح مثال دیگری در خصوص مسامحه و سهل انگاری است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه در ادامه با اشاره به آیاتی از قران كریم در مورد كسانی كه شیفته دنیا شده و فریب دنیا را خورده اند، اظهار داشت: همه ما این آیات را خوانده ایم، اما تا چه میزان مراقب بوده‌ایم تا خودمان از دنیا فریب نخورده باشیم؟ تا چه اندازه احتمال داده ایم كه شاید یكی از همین كسانی كه قرآن می گوید فریب دنیا را خورده‌اند، ما باشیم؟ این خود نوعی مسامحه است.

وی با اشاره به اینكه انسانی كه در دین مسامحه كار شود، طعمه ای برای شیاطین می شود، اظهار داشت: وقتی انسان مسامحه كار شد در برابر تخلفات دینی و بدعت ها، سكوت می كند و غیرت دینی خود را از دست می دهد و مقابله با انحراف در جامعه را امری مذموم و گیر دادن بی جا به دیگران، تلقی می كند. هم چنین گاه به خاطر ملاحظات فامیلی، رودربایستی ، ارتباطات حزبی و ... به تسامح رومی‌آورد و در مقابل انحرافات سكوت می كند.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به اینكه جهل، تفسیر به رأی، و تسامح، آفتی است كه دین را تباه كرده و زحمات انبیاء و خون سید الشهدا (ع) را به باد می دهد، ادامه داد: باید توجه داشت كه این ها، آفت های انسان های متدین و با ایمان است و نه فاسقان و كافران!

وی با اشاره به لزوم صرف وقت برای مقابله با این آفت ها اظهار داشت: گاه گفته می شود با زندگی های امروزی و مشغله های كاری، نمی توان وقتی برای مطالعه و شناخت احكام دین گذاشت؛ اما در پاسخ باید گفت اگر می توان برای سریال و فیلم وقت گذاشت، می توان برای رهایی از آفت جهل و دیگر آفت‌ها نیز برنامه ریزی كرد به گونه ای كه خیلی وقت را نگیرد و در عین حال از این مشكلات و آفت‌ها بكاهد.

وی با بیان این كه طرح ولایت، نزدیك 20 سال است كه طراحی شده و با هدف آشنایی قشر فرهیخته كشور با دین برگزار می شود، خاطرنشان كرد: در این زمان كه شبهات بسیار زیادی به مغز جوانان ما پمپاژ می شود، باید جوانان نسبت به جواب آن ها آگاه باشند.

استاد فلسفه حوزه علمیه اضافه کرد: مسائلی كه به صورت چند كتاب در اختیار شما قرار گرفته و شما در مدت یك ماه آن را می خوانید، دست کم بیش از 40 سال مورد تفكر و كار دقیق علمی قرار گرفته تا چنین ساده و روان تدوین شده، به دست شما برسد. از طرفی اساتیدی كه هم اكنون در كنار شما هستند، چه بسا به قدری در طول سال مشغله كاری داشته باشند، كه برای شما امكان دسترسی یك ساعته به آن ها هم میسر نباشد، اما در حال حاضر شبانه روز در كنار شما و آماده پاسخ گویی به سئوالاتتان هستند؛ لذا قدر این دوره را دانسته و استفاده كنید.

این استاد اخلاق حوزه علمیه قم در ادامه خطاب به دانشجویان خاطر نشان كرد: باید توجه داشت كه بسیاری از مطالبی كه در این دوره ها گفته می شود، از مفاهیم ذهنی هستند و همان گونه كه ممكن است شما بسیاری از اطلاعات تاریخ و جغرافیا یا فرمول های ریاضی كه قبلا خوانده اید را از یاد ببرید، مطالب این دوره را نیز فراموش كنید. لذا یاد گرفتن به تنهایی كافی نیست، بلكه مهم، تصمیم و اراده بر عمل است؛ یعنی بنا را بر این بگذارید كه آن چه می فهمید، عمل كنید.

وی ادامه داد: افراد زیادی هستند كه بسیاری از محفوظات را در ذهن دارند و حتی می توانند درس اخلاق بدهند، اما افرادی مانند آیت الله احمدی میانجی و آیت الله مشكینی (رضوان الله علیهما) كم هستند كه هر چه در درس اخلاقشان می گفتند، بدان عمل هم می كردند.

عضو خبرگان رهبری اظهار داشت: اگر كسی این چنین بشود، بدون منبر و درس اخلاق دادن نیز می تواند موجب تربیت دیگران شود، همان گونه كه در دوران دفاع مقدس از این نوع فرماندهان كه رفتار آن ها تربیت كننده دیگران بود، كم نداشته ایم.

گفتنی است این مراسم در تاریخ 22 مرداد ماه در اردوگاه سیدالشهدای آبعلی برگزار شد.