علامه مصباح: دو عامل شناخت و انگیزه سبب عشق به شهادت می‌شود

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در هفتمین یادواره شهدای این مؤسسه با تشکر از دست اندرکاران برگزاری این یادواره، اظهار داشت: هر موجود زنده‌ای بر اساس فطرتش، میل به ادامه حیات دارد و انسان نیز به عنوان یک موجود زنده، علاقه به حیات دارد، وگرنه انگیزه‌ای برای کار و تلاش و امرار معاش نداشت؛ آن هم در زندگی‌ای که سختی‌ها و مشکلات همیشه وجود دارند.

علامه محمد تقی مصباح یزدی ادامه داد: اما از طرف دیگر می‌بینیم انسان‌هایی پیدا می‌شوند که بر خلاف میل فطری، اقدام به نثار جان خود در راه هدف می‌کنند.

وی با اشاره به جریان حنظله غسیل الملائکه اظهار داشت: به عنوان نمونه بنده همواره به داستان حنظله، به همراه نوعی اعجاب می‌نگریستم که چگونه یک جوان تازه داماد به جنگ رفته و شهید می‌شود؛ اما بعد از انقلاب و به ویژه در هشت سال دفاع مقدس نمونه‌هایی را مشاهده کردم که داستان حنظله برایم معمولی می‌نمود.

آیت‌الله مصباح ادامه داد: حال این سئوال پیش می‌آید که چرا علیرغم وجود میل فطری به ادامه حیات، چنین محبتی نسبت به بذل جان در عده‌ای وجود دارد؟

عضو خبرگان رهبری با اشاره به تحلیل عده‌ای که زندگی را در همین دنیا خلاصه می‌کنند، ادامه داد: برخی افراد، این عشق به شهادت و جان‌فشانی را نوعی حالت هیجان و احساسات تلقی می‌کنند که به اوج رسیدن هیجان از سویی و وانهادن عقل از سوی دیگر، سبب می‌شود تا شخص جان خود را بدهد؛ همان گونه که عده‌ای به خاطر برخی مشکلات و احساسات، به خود کشی اقدام می‌کنند. اما کسانی که ایمان دارند به خوبی می‌دانند که هر چند عوامل احساسی در این مسأله تأثیر گذارند، اما رفتار آن‌ها و شهادت طلبی شان، توجیهی کاملا عقلانی دارد.

وی با اشاره به وجود دو عامل شناختی و انگیزشی در افراد برای انجام کار، اظهار داشت: انسان‌های وارسته برای انجام کار خود هم حکم عقل و هم شور و عواطف را به‌کار می‌گیرند؛  این دو عامل برای محقق شدن کار و به ثمر نشستن آن، لازم است؛ همان گونه که ماشین برای حرکت کردن در شب، هم به چراغ‌هایی نیاز دارد تا راه را به راننده نشان دهد و هم نیاز به موتور محرکه و انرژی حرکت دارد تا به راه بیفتد.

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به این‌که هر یک از این دو عامل ضعیف شود، باید به تقویت آن پرداخت، ادامه داد: شور و احساس مذهبی مردم توسط محرم و صفر و زنده کردن نام سید الشهدا (ع) و عزاداری و گریه،  و معرفت آن‌ها نیز با بیانات مبلغین تقویت می‌شود.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به این‌که برگزاری یادواره شهدا، علاوه بر انجام وظیفه دینی و انسانی که همان احترام به شهداست، سبب تقویت شور و احساسات هم می‌شود، ادامه داد: هم چنین این یادواره‌ها سبب تقویت شناخت و درک راه آن‌ها و هدفی که برای آن شهید شده اند، می‌شود.

وی با طرح این سئوال که چرا باید روحیه شهادت طلبی را در جامعه زنده نگاه داشت، خاطر نشان کرد: گاه ارزش‌های والایی وجود دارد که برای پاسداری از آن لازم است، خون‌هایی نیز فدا شود، و به قدری این ارزش‌ها اهمیت دارد که جسم مطهر ابا عبدالله (ع) و یاران پاکش نیز فدای آن می‌شوند.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به بخشی از زیارت نامه امام حسین (ع) اظهار داشت: بالاترین معادله‌ای که در طول تاریخ بشریت رخ داده است، همین واقعه عاشورا بوده است و لذا هیچ واقعه‌ای به این اندازه برای شیعیان، مسلمانان، ادیان دیگر و حتی بت پرستان و ملحدان برکت نداشته است.

وی افزود: برای تقویت عامل شناختی، این معادله باید به خوبی درک شود؛ چرا که عامل انگیزشی – علیرغم این‌که بسیار مهم است – بدون عامل شناختی نتیجه مطلوب را نخواهد داد.

آیت الله مصباح با بیان این‌که دین نفیس‌ترین هدیه الهی برای بشریت است، خاطر نشان کرد: البته به تصریح قرآن کریم، دین، دارای دشمنانی از شیاطین انس و جن است و دشمنان دست از دشمنی و جنگ بر نمی‌دارند مگر زمانی که دست از دین خود بکشیم؛ لذا امام (ره) بارها فرمود که دشمن از اسلام سیلی خوده است.

وی با اشاره به دشمنی شیطان با انسان خاطر نشان کرد: عواملی مانند حسد، خود خواهی، خود برتر بینی در همه انسان‌ها وجود داشته و دارد؛ و کشته شدن یکی از فرزندان حضرت آدم (ع) به دست برادرش، دشمنی برادران یوسف با وی، و ده‌ها مورد دیگر نشان می‌دهند که این عوامل نفسانی در همه وجود دارد، اما گاه شرایطی به وجود می‌آید که این عوامل به اوج رسیده و بروز می‌کند تا جایی که فرد ادعا می‌کند: « انا ربکم الاعلی » !

وی خاطر نشان کرد: باید توجه داشت که واقعه کربلا و کشته شدن امام حسین (ع) و یاران ایشان نه توسط یهودیان و بت پرستان، بلکه توسط مسلمانان- آن هم مسلمانانی که برخی از آن‌ها در جنگ صفین در رکاب علی (ع) جنگیده بودند – رقم خورد، اما این افراد با تبعیت از هوای نفس به درجه‌ای از پستی رسیدند که به طفل چند ماهه امام حسین(ع) هم رحم نکردند.

وی با بیان این‌که برای جلوگیری از تقویت چنین عوامل نفسانی، و مقابله با دشمنان دین، باید دشمنان و راه‌های توطئه آن‌ها را بشناسیم، ادامه داد: این در واقع همان بصیرتی است که رهبری معضم انقلاب بر آن تأکید می‌کنند. در واقع بسیار مهم است که بدانیم چه کسانی دشمن هستند و چگونه به دشمنی می‌پردازند؛ در این صورت است که انسان مؤمن با شناخت دین و دشمنان آن، حاضر است سخاوتمندانه جان خود را برای دین، تقدیم کند.

عضو خبرگان رهبری خاطر نشان کرد: وجود امام (ره) بزرگترین نعمتی بود که خداوند متعال به مردم ما عنایت کرد، و هنوز عمق این نعمت و برکات وجود ایشان برای هیچ کس روشن نشده است، و بعد از ایشان نیز وجود مبارک حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بزرگ‌ترین نعمتی است که خداوند متعال به مردم این کشور عنایت کرده است.

وی ادامه داد: اگر اهمیت نعمت عظیم ولایت‌فقیه و شخص امام (ره) و رهبری را درک کنیم، متوجه می‌شویم امروز دشمن‌ترین افراد کسانی هستند که در جهت تضعیف ولایت‌فقیه و شخص ولی‌فقیه گام بر می‌دارند.

آیت‌الله مصباح یزدی خاطر نشان کرد: متأسفانه امروز برخی که مسئولیتی نیز در کشور دارند، به قدری بی‌حیا شده اند که تصریح می‌کنند: عده‌ای از اول [امام] خمینی (ره) را قبول نداشتند و... !!

وی در پایان این مراسم از مادر شهید غفاری که این یادواره به نام وی برگزار شده بود، تقدیر کرد.

گفتنی است هفتمین یادواره شهدای مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ششم آبان ماه در سالن همایش‌های این مؤسسه برگزار شد.