علامه مصباح: هوس‌ها و بدعت‌ها عامل فتنه‌ها و انحرافات است

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت الله مصباح، ایشان در دیدار انجمن اسلامی دانشجویان مستقل که در تاریخ 18 بهمن‌ماه 93 در مشهد مقدس برگزار شد ضمن تبریک دهه مبارک فجر خاطرنشان کرد: شناخت هدف زندگی و راه صحیح رسیدن به هدف و در کنار آن آشنایی با لغزشگاه‌ها و عواملی که موجب سقوط می‌شود، از نعمت‌های بزرگ الهی است.

وی با اشاره به اینکه باید از جریان‌های تاریخی درس گرفت، اظهار داشت: در طول تاریخ کسانی بودند که غالبا به برکت انبیا صلوات‌الله علیهم اجمعین راه صحیح زندگی را شناختند و قدم‌هایی هم در آن راه برداشتند، ولی در ادامه کوتاه آمدند یا باز ماندند و از مسیر صحیح خارج شدند، و حتی کارشان به جایی رسید که درست در نقطه مقابل انبیا قرار گرفتند.

ایشان آیه 13 سوره آل عمران را مورد توجه قرار داد و افزود: بسیاری از حوادث تاریخ مشابه هم هستند؛ و به همین دلیل، قرآن کریم روی حوادث تاریخی تکیه می‌کند و در ذیل برخی داستان‌ها می‌فرماید: إِنَّ فِی ذَلِكَ لَعِبْرَةً لَّأُوْلِی الأَبْصَارِ؛ این داستانی که برای شما نقل کردیم، مایه عبرت افراد بصیر است.

علامه مصباح با تأکید بر این ‌که بهترین مقطع تاریخی که می‌توانیم از آن درس و عبرت بگیریم، زمان ظهور پیغمبر اکرم (ص) و صدر اسلام است؛ افزود: ظهور نبی مکرم اسلام در منطقه‌ای رخ داد که از لحاظ علم، تکنولوژی، فرهنگ، اخلاق، و آداب و رسوم در پست‌ترین وضع آن زمان بود، ولی با بعثت پیامبر و ظهور تمدن اسلامی، وضع این مردم به جایی رسید که دو تمدن بزرگ روم و ایران در مقابل آن خاضع شدند.

ایشان ادامه داد: مسلمانان آن زمان، با وجود این همه عزت و بزرگی که به برکت پیامبر و اسلام بدست آوردند، احترام ایشان را نگاه نداشتند و با وفات نبی مکرم اسلام، پیمان غدیر را شکستند، و به خانواده پیامبر بی احترامی کردند، تا جایی که نوه ایشان را به فجیع ترین وضع به شهادت رساندند.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به اینکه این تغییر مشی‌های افراد در طول تاریخ سابقه زیادی دارد، اظهار داشت: آن چه مهم می‌باشد این است که ما بفهمیم چرا چنین اتفاقی می افتد، و چه می‌شود كه آدمیزاد روزی مساله‌ای را دنبال می‌کند؛ با فکر، استدلال و تحقیق راهی را انتخاب می‌کند، اکثر عمرش را در آن راه صرف می‌کند، و یک مرتبه در اواخر عمرش عقب گرد می‌کند و کاملا در نقطه مقابل قرار می‌گیرد.

ایشان تأکید کرد: وظیفه ما این است که اول بفهمیم چه چیزی موجب این انحرافات می‌شود؛ و دوم، خودمان جریان‌شناس شویم، و نقطه‌های انحراف و لغزش را شناسایی کنیم؛ وگرنه، تا نفهمیم چرا آدم منحرف می‌شود و کجاهاست که موجب لغزش می‌شود، این خطر برای ما هم هست.

علامه مصباح با بیان اینکه در فرهنگ اسلامی، این چرخش در مسیر زندگی و اهداف به سوی انحراف، به فتنه‌زدگی تعبیر می‌شود، اضافه کرد: حضرت علی علیه السلام نقطه آغاز فتنه را در پیروی از هوای نفس معرفی می کند و می فرماید؛‌ إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ‏ الْفِتَنِ أَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ وَ أَحْكَامٌ تُبْتَدَعُ؛ یُخَالَفُ فِیهَا كِتَابُ اللَّهِ، وَ یَتَوَلَّى عَلَیْهَا رِجَالٌ رِجَالًا عَلَى غَیْرِ دِینِ اللَّهِ.

وی در توضیح فرمایش امیرالمؤمنین علیه السلام افزود: هوس‌هایی که انسان‌ها دنبالش را می‌گیرند و از آن پیروی می‌کنند، منشأ فتنه می‌شود، و با بررسی تاریخ اسلام، می‌توان دید که شاید نود درصد افرادی که منحرف شدند، فریب دنیا و تبعیت از نفس را خوردند.

ایشان ادامه داد: عامل دیگری که حضرت به عنوان علت انحراف معرفی می‌کند، بدعت‌هایی است که کسانی می‌گذارند تا از آن بهره بگیرند، وَ أَحْكَامٌ تُبْتَدَعُ.

عضو خبرگان رهبری تصریح کرد: گاهی اوقات پیروی از هوای نفس در جهت ارضای تمایلاتی نفسانی از قبیل علاقه به مال، ‌ثروت، زن و فرزند است؛ ولی گاهی مسئله پیچیده‌تر می‌شود، و خواسته نفسانی بعضی این است که می‌خواهند دیگران را تابع خودشان کنند، و این یک نوع تسلط اعتباری بر انسان‌های دیگر است.

وی یادآور شد: این حالت عجیبی است که در کسانی پیدا می‌شود که حاضر است پول و ثروت خدادادی‌اش را خرج کند، از زندگی راحتش صرف نظر کند، حتی با زن و بچه‌اش مخالفت کند، برای این که یک دار و دسته‌ای پیدا کند و این‌ها تابع او باشند؛ این یک جنونی است که در بعضی پیدا می‌شود، و درنتیجه آن، حتی حاضر است زهد داشته باشد، اظهار تقوا و وارستگی کند تا در کنارش جلب توجه و تبعیت دیگران را داشته باشد.

ایشان افزود: این جنون از اینجا شروع می‌شود که کسی بگوید مثلا مردم این شهر تابع من هستند، یا فلان حادثه‌ را من ایجاد کردم، تا این که مثلا کسی در ذهنش این باشد که این انقلاب را من ایجاد کردم، یا کمی بالاتر،‌ این که اصلا امام را من امام کردم و امام تابع من بود؛ تا برسد به انا ربکم الاعلی؛ این مسیر به آن جا می‌رسد که ادعا می‌کند: اصلا من خدای بزرگ شما هستم!

استاد اخلاق حوزه با اشاره به این بخش از فرمایش امیرالمؤمنین که می‌فرماید: یُخَالَفُ فِیهَا كِتَابُ اللَّهِ، اظهار داشت: اگر شما می‌خواهید ببینید آیا فکری نو که عرضه می‌شود صحیح است یا نه، باید معیار و محک داشته باشید؛ محک قرآن است، و اگر فکر و اندیشه‌ای که عرضه می‌شود با قرآن موافق نیست، بدانید این منشأ فتنه خواهد شد.

ایشان با بیان اینکه باید معیار علاقه و دوستی ما با اشخاص بر اساس دین باشد، خاطرنشان کرد: اگر ارتباطات براساس دین باشد، مایه سعادت است، و عواطف هر چه قو‌ی‌تر باشد مفیدتر خواهد بود؛ هر جا عشق به رهبر بیشتر است آن جا صفا، صمیمت، فداکاری، پیشرفت، گذشت و مهربانی بیشتر است؛ اما وقتی «یَتَوَلَّى عَلَیْهَا رِجَالٌ رِجَالًا عَلَى غَیْرِ دِینِ اللَّهِ»؛ رابطه دوستی و ولایت بین افراد براساسی غیردینی و چیزی بود که دین نمی‌پسندد، منشأ فتنه خواهد شد.

وی ادامه داد: هر گاه معیار ارتباطات، غیردینی باشد، حق و باطل آمیخته می‌شود، یک حرف خوب و شعار خوب می‌دهند، و در کنارش هدف دیگری را دنبال می‌کنند؛ مجموعه افکاری را عرضه می كنند كه در آن چند عنصر خوب هم هست، اما تعبیرات مبهمی نیز وجود دارد که معلوم نیست منظور از آن چیست، و بعدها انحرافات آن معلوم می‌شود.

 آیت الله مصباح با بیان اینکه هیچ فطرت انسانی حاضر نیست تابع باطل محض شود، تصریح کرد: هر کسی دنبال باطلی می‌رود، برای این است که آمیزه و رنگ و لعابی از حق در آن می‌بیند؛ پس امتزاج حق و باطل منشأ فتنه می‌شود، و آغازش از آن جاست که حضرت امیر می فرماید: ‏أَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ وَ أَحْكَامٌ تُبْتَدَعُ .

وی با اشاره به اینکه تبلیغات در حق جلوه دادن باطل تأثیر گذار است، یادآور شد: بنده در قم شاهد بودم گروهی یک روز برای امام شعار می‌دادند، و دو روز بعد در همان خیابان برای شاه شعار می‌دادند؛ یا عده‌ای روز قبل از کودتای 28 مرداد، به طرفداری از دکتر مصدق شعار می‌دادند، و روز بعدش جاوید شاه می‌گفتند.

ایشان اضافه کرد: تبلیغات و پول روی توده‌های مردم زود اثر می‌گذارد، اما خواص به این زودی‌ها تحت تأثیر واقع نمی‌شوند؛ البته خواص جزو کسانی هستند که خودشان ابتکار عمل دارند، و گاهی عموم مردم به دام آن‌ها می‌افتند، و اگر بخواهیم جزء هیچ یک از این دو دسته نباشیم، راهی جز این وجود ندارد که معرفت‌مان را نسبت به راهی که انتخاب می‌کنیم، تقویت کنیم و راه صحیح را بشناسیم.

علامه مصباح تأکید کرد:‌ اگر می‌‌خواهیم گول نخوریم، باید سعی کنیم، معرفت‌مان را نسبت به اسلام تقویت کنیم، البته تنها همین نیست، زیرا کسانی بودند که بهترین معرفت‌ها را نسبت به اسلام داشتند، ولی بالاترین خیانت‌ها را هم کردند؛ لذا اگر ما بخواهیم مبتلا نشویم، اول باید معرفت صحیح داشته باشیم، و دوم از جوانی خودسازی کنیم و خودمان را تربیت نماییم.

ایشان با اشاره به اینکه در وصیت‌نامه شهدا چیزی غیر از سفارش به حفظ اسلام، اجرای احکام اسلام، و پیروی از رهبر دیده نمی‌شد، سؤال کرد: اما امروز اوضاع چیست، و کجا در سخنان مسئولان کشور، صحبت از دین است؟ متأسفانه آخرین و بلندترین اهداف ما برداشتن تحریم‌ها شده است!

وی افزود: انقلاب ما برای چیز دیگری بود؛ ما دنبال اسلام بودیم؛ جان‌، مال‌ و بچه‌هایمان را فدای دین می‌کردیم؛ اما الان اصلا از دین صحبتی نیست، و می‌گویند: بی‌خود مردم دغدغه آخرت دارند، نگران آخرت نباشید! آیا ما همان آدم‌ها هستیم، و این‌ها همان انقلابیون هستند؟!

آیت الله مصباح در پایان با اشاره به آیه شریفه أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ، خاطرنشان کرد: وقتی کسی مسیر غلطی را انتخاب می‌کند، در ابتدا که زاویه باز می‌شود، خطوط حق و باطل خیلی به هم نزدیک است، اما وقتی پیش می‌رود، آن قدر دور می‌شوند که دیگر همدیگر را نمی‌بینند و صدای هم را نمی‌شنوند؛ خداوند درباره چنین کسی می فرماید: هوای نفسش را بت خودش قرار داده است.

برای دریافت صوت این جلسه اینجا را کلیک کنید!