علامه مصباح یزدی:هرگز نمی‌توان بر سر دین، مصالحه و تعامل كرد

عضو خبرگان رهبری گفت: در صدر اسلام و در زمانی كه مسلمانان در ضعف قرار داشتند، عده‌ای حاضر بودند نه تنها دست از بت‌پرستی بردارند، بلكه ایمان آورده، خدا را پرستیده و حتی در جنگ‌ها، جان و مال خود را فدا كنند، البته به شرطی كه از سجده كردن در نماز، معاف شوند. طبیعی است كه اگر چنین پیشنهادی به هر یك از سیاستمداران، در آن اوضاع می‌شد، قطعا دست به تعامل سازنده می‌زد؛ اما هنوز پیامبر (ص) تصمیم نگرفته بود كه آیه قرآن نازل شد كه اگر بپذیری هم در دنیا و هم در آخرت، تو را دو برابر عذاب می‌كنیم.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در اجلاس سراسری دبیران کل و برخی از اعضای شورای مركزی و دبیران استانی سه تشكل جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، حزب مؤتلفه اسلامی و جبهه پایداری انقلاب اسلامی با اشاره به این كه خداوند متعال انسان‌ها را به دو دسته تقسیم كرده است، اظهار داشت: یك عده کسانی هستند كه خداوند آن‌ها را بدترین جنبندگان و حتی پست‌تر از چهارپایان دانسته است و دسته دیگر کسانی هستند كه خداوند آن‌ها را مورد تكریم قرار داده و برخی از آن‌ها را، اولیاء الله نامیده است.

آیت الله محمد تقی مصباح یزدی، با اشاره به این كه خداوند به انسان به عنوان اشرف مخلوقات دو امتیاز نسبت به سایر موجودات داده است، ادامه داد: امتیاز اول این كه خداوند متعال، قدرت فهمیدن را به انسان عطا كرده است، در حالی كه حیوانات نمی‌توانند بفهمند؛ البته طبیعی است كه اگر كسی قدرت فهم داشته باشد و در عین حال از آن برای فهمیدن استفاده نكند، از حیوانات نیز بدتر خواهد بود و لذا خداوند نیز چنین کسانی را بدتر از چهارپایان دانسته است. امتیاز دوم نیز، وجود انگیزه در رفتار انسانی است كه البته ریشه در همان قدرت فهم دارد. رفتار حیوانات بر اساس غریزه است؛ اما در انسان هر چند نیروهای غریزی وجود دارد، اما رفتار انسان باید بر اساس انگیزه‌های دیگر باشد؛ در غیر این صورت تفاوتی با حیوان نخواهد داشت.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به این كه رفتارهایی كه از اولیای الهی، مجاهدان و ایثارگران سراغ داریم، برخاسته از همین عقل و انگیزه‌های رفتاری است، ادامه داد: باید توجه داشته باشیم که لزوما هر به ظاهر انسانی محترم و شریف نیست، بلکه برخی از آن‌ها به فرمایش خداوند متعال، بدترین جنبندگان هستند.

وی با تأكید مجدد بر این كه تنها وجود عقل و قدرت فهمیدن برای فاصله گرفتن انسان از حیوانات، كافی نیست، ادامه داد: گاه افرادی با سوء استفاده از همین عقل، از حیوانات بدتر می‌شوند؛ لذا علاوه بر عقل، خداوند متعال وحی را فرستاد و دین را معرفی كرد تا انسان به اختیار خودش آن را انتخاب كند. البته خداوند هرگز كسی را مجبور به هدایت نمی‌كند، بلكه زمینه انتخاب را برای فرد، فراهم می‌كند.

این استاد تفسیر قرآن كریم با اشاره به آیاتی از قرآن كریم، خاطر نشان كرد: خداوند متعال پیامبران را فرستاد تا راه رفع اختلافات بین بشر را به آن‌ها نشان دهد، تا مردم بفهمند كه چگونه باید اختلافاتی كه به خاطر شهوات و مادیات پدید می‌آید را رفع كنند؛ اما برخی انسان‌ها در همین دین اختلاف كردند؛ آن هم بعد از اتمام حجت بر آن‌ها.

وی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم، گفت: انسان همواره اهل اختلاف خواهد بود، مگر این كه خداوند او را مورد رحمت قرار دهد، و اختلاف بین افراد، گاه به خاطر جهل است، اما برخی از اختلافات بعد از استفاده از عقل و فهم دین و اتمام حجت پدید می‌آید كه به خاطر سركشی و برتری‌طلبی است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به روایتی، با بیان این كه اختلاف بین انسان‌ها همیشه وجود دارد و ریشه آن ها، دو عامل است، ادامه داد: هوی و هوس‌ها، و بدعت‌ها دو عامل مهم در پدید آمدن اختلافات است.

وی با بیان این كه خداوند متعال، انسان را برای رحمت خلق كرده است و نه اختلاف، ادامه داد: برای این كه مورد رحمت خداوند قرار بگیریم تا اختلاف ایجاد نشود، باید اولا معرفت را كامل كرده و حق را بشناسیم، چرا كه یكی از عوامل اختلاف، جهل است و لذا با كسب معرفت، بدعت‌ها نمی‌تواند سبب اختلاف شود. اما مسئله مهم تر، این كه انسان باید قلب و دل خود را اصلاح كرده و انگیزه وی، رسیدن به حق باشد تا همواره تابع حق باشد، نه تابع هوس. وگرنه هر روز با استفاده از اسم‌های زیبایی مانند آزادی، دموكراسی، پیشرفت و توسعه و نظایر آن، به دنبال رسیدن به هوی و هوس خواهد بود.

این مفسر قرآن كریم، با اشاره به آیه‌ای از قرآن كریم گفت: هرگز نمی‌توان بر سر دین، مصالحه و تعامل كرد؛ پیامبر اكرم (ص) اگر می‌خواستند با مشركان مصالحه كنند، هرگز كار به این جنگ‌ها و كشتارها نمی‌كشید؛ حتی قرآن می‌فرماید « وَدّوا لَوْ تُدْهِنُ فَیُدْهِنون »؛ یعنی مشركان دوست داشتند كه پیامبر (ص) مقداری چرب زبانی كند و كوتاه بیاید، تا آن‌ها نیز كوتاه بیایند؛ یعنی این آروزی مشركان بود و البته می‌توانست از خونریزی هم جلوگیری كند؛ اما اسلام اجازه چنین كاری را نمی‌دهد.

وی ادامه داد: حتی در صدر اسلام و در زمانی كه مسلمانان در ضعف قرار داشتند، عده‌ای حاضر بودند نه تنها دست از بت‌پرستی بردارند، بلكه ایمان آورده، خدا را پرستیده و حتی در جنگ‌ها، جان و مال خود را فدا كنند، البته به شرطی كه از سجده كردن در نماز، معاف شوند. طبیعی است كه اگر چنین پیشنهادی به هر یك از سیاستمداران، در آن اوضاع می‌شد، قطعا دست به تعامل سازنده می‌زد؛ اما هنوز پیامبر (ص) تصمیم نگرفته بود كه آیه قرآن نازل شد كه اگر بپذیری هم در دنیا و هم در آخرت، تو را دو برابر عذاب می‌كنیم و هیچ كس نمی‌تواند یاور تو باشد. چرا كه سر دین نمی‌توان، مصالحه كرد و كوتاه آمدن به اندازه سر سوزنی، مجازات دارد.

وی افزود: خداوند متعال به عزیزترین و گرامی ترین مخلوقش، چنین نهیب می‌زند كه اگر كوتاه بیایی، خداوند تو را در دنیا و آخرت عذاب می‌كند؛ لذا دین، جای مصالحه و تعامل سازنده نیست.

 عضو خبرگان رهبری در جمع بندی مطالب خود، اظهار داشت: همواره اختلافات در میان بشر، وجود دارد، اما اختلافی كه دشمن آن، خدا، پیامبر و اولیای الهی هستند، اختلافی است كه بر سر دین باشد؛ این اختلافات هرگز قابل مصالحه و تعامل نیست. اما اختلاف در امور دنیایی، قابل صلح و حتی قابل گذشت است.

آیت الله مصباح یزدی ادامه داد: گاه در مقابل دشمنان دین، بر سر دین مصالحه می‌كنیم و چنین توجیه می‌كنیم كه شاید زمان پیغمبر (ص) هم این گونه نبوده یا شاید امروزه، وضع تغییر كرده و چه بسا وقتی امام زمان (عج) بیایند نیز به گونه‌ای دیگر رفتار كنند، چرا كه احكام، یك سری امور اعتباری است؛ و آن چه امروز اهمیت دارد، پیشرفت است؛ ما نیاز به تكنولوژی پیشرفته داریم تا از دیگران عقب نمانیم؛ حال اگر یك ذره، دین ضربه خورد، خیلی دلواپس نباشید!

وی با یادآوری سیره امام (ره) در كوتاه نیامدن از دین، اظهار داشت: عده‌ای وقتی كه می‌بینند، نمی‌توان سیره امام (ره) را مخفی كرد، توجیه می‌كنند كه بالاخره امام (ره) كه معصوم نبوده است؛ اما در قرآن كریم، آیات متعدد بر این امر دلالت می‌كند كه دیگر نمی‌توان آن را توجیه كرد. بگذریم كه عده‌ای، ته دلشان این است كه قرآن هم، خیلی اعتباری ندارد و برای زمان خود بوده است.

وی با اشاره به این كه البته مصالحه و حتی گذشت بر سر امور مادی، ممكن است، ادامه داد: هر كسی باید با خود خلوت كند و ببیند آیا حاضر است دنیای خود را فدای دین كند یا دین خود را فدای دنیا؟ آیا حاضر نیست برای آباد كردن دنیای خود، برخی احكام را زیر پا بگذارد؟

وی خاطر نشان كرد: باید اصالت را به دین بدهیم و ببینیم حركت هایی كه در اجتماع می‌شود، كدام سبب تثبیت حقایق دینی، احكام دینی و ارزش‌های دینی می‌شود و در آن جهت، تلاش كنیم؛ ولو به دنیای ما، لطمه وارد شود، نه این كه خدای ناكرده تمام همّ و غم ما، وجود تحریم‌ها باشد و ببینیم چه كنیم تا این تحریم‌ها برداشته شود.

وی در پایان اظهار داشت: مراقب باشیم كه دشمن و شیطان همواره در كمین است تا بتواند زمینه را فراهم كند تا دینمان، فدای دنیا شود و به نام دین، ارزش‌های دینی را سست كند و كلمات امام (ره) را تحریف كند.

گفتنی است این اجلاس در تاریخ پنجم شهریورماه در تهران برگزار شد.

برای دریافت متن و صوت این جلسه اینجا را کلیک کنید!