طرح کلان و برنامه‌ریزی هدفمند، مانع هدر رفتن تلاش‌ها می‌شود

علامه مصباح تأکید کرد: داشتن طرح کلان و برنامه‌ریزی در همه ابعاد کار بزرگ موضوع‌شناسی احکام اسلامی، از هدر رفتن تلاش‌ها جلوگیری می‌کند و آنها را در مسیر هدف اصلی هدایت می‌کند.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره)، در دیدار با اعضای مرکز موضوع‌شناسی احکام اسلامی ضمن تقدیر از فعالیت‌های این مرکز، گفت: خداوند متعال را شکرگزاریم که به برکت انقلاب و برقراری نظام اسلامی شرایطی فراهم شد تا چنین فعالیت‌های علمی و پژوهشی جدیدی در حوزه آغاز شود و به سرانجام برسد.

آیت‌الله مصباح با اشاره به تنوع موضوعاتی که در فقه با آنها مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: بخشی از موضوعات فقهی، موضوعات عینی است که با رجوع به منابع مربوط می‌توان در باره آنها تحقیق و بررسی، و حکم آنها را استخراج کرد.

ایشان ادامه داد: بخش دیگری از موضوعات جزء مسائل عینی نیست؛ بلکه تالی تلو آنها است مانند استهلال، حد سفر و مانند آن که حدود آنها تعیین شده، و زحمتی بیش از مراجعه به منابع اولیه می‌طلبد تا حکم آنها مشخص شود.

علامه مصباح با بیان این‌که برخی از موضوعات فقهی نیازمند حکم‌شناسی و روش‌شناسی است، اظهار داشت: وقتی گفته می‌شود «خمر حرام است»، بررسی این مساله که آیا عنوان خمر در این حکم موضوعیت دارد یا نه، آیا ملاک حرمت خمر مسکر بودن آن است یا خیر، و مسایلی از این قبیل نیاز به حکم‌شناسی و روش‌شناسی دارد.

ایشان در ادامه یادآور شد: برخی از موضوعات از مواردی است که عناوین اعتباری در آن دخالت دارد، مانند مسائل مربوط به اسکناس از قبیل ربا، که تبیین و بررسی آنها متوقف بر شناختن مفهوم اسنکاس و تحلیل ابعاد اعتباری آن است.

وی افزود: در دسته‌بندی مسایل فقهی سرانجام به بخشی از موضوعات می‌رسیم که مربوط به مسایل سیاسی، بین‌المللی، روابط جنگ و صلح و مانند آن می‌شود، که بسیار پیچیده است و با افزوده شده عناوین ثانویه بر آنها پیچیدگی آنها بیشتر می‌شود.

آیت‌الله مصباح با اشاره به موضوعاتی که به عنوان مسائل مستحدثه با آنها مواجه می‌شویم، اضافه کرد: تحلیل و بررسی مسائل مستحدثه و موضوعاتی که در آینده با آن مواجه می‌شویم، نیز از مواردی است که باید مورد توجه و موضوع‌شناسی قرار گیرد.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) تأکید کرد: آنچه در بحث موضوع‌شناسی از اهمیت بالاتری  برخوردار است این نکته است که شناسایی موضوعات فقهی با چه متد و روشی انجام گیرد.

وی افزود: میزان معلومات محقق، شناخت دقیق مفاهیم، پیش‌زمینه علمی و فقهی، و روش‌شناسی دقیق از مواردی است که برای تبیین صحیح موضوعات فقهی باید مورد توجه قرار گیرد.

استاد اخلاق حوزه علمیه، اخلاص در عمل را به عنوان یکی از پیش‌زمینه‌های انجام این کار برشمرد، و گفت: آنچه از روایات و منابع دینی استفاده می‌شود این امر مهم است که هر چه اخلاص در عمل بیشتر باشد، نتیجه و برکت بیشتری از آن تلاش به ثمر خواهد نشست.

ایشان در پایان تأکید کرد: داشتن طرح کلان و برنامه‌ریزی در همه ابعاد این کار بزرگ، از هدر رفتن تلاش‌ها جلوگیری می‌کند و آنها را در مسیر هدف اصلی هدایت می‌کند.

گفتنی است، این دیدار در روز پنجشنبه مورخ بیستم آبانماه سال جاری در محل مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) صورت گرفته است.