علامه مصباح: فهم جامع دین، تقوا، اخلاص، و کار تشکیلاتی؛ عناصر لازم برای فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی است

عضو جامعه مدرسین اظهار داشت: مهم ترین مسئله این است که دین را به طور جامع و کامل بفهمیم و به دیگران بفهمانیم؛ و در عرضه دین به دیگران، میزان درک آن‌ها را در نظر بگیریم، و به‌علاوه خوب به معارف دین عمل کنیم، و کمک کنیم تا دیگران نیز به دستورات دین عمل کنند؛ این کار مستلزم مراقبت از خود در اموری است ازجمله: نداشتن تعلق به دنیا، اخلاص، و عدم رشک و حسد نسبت به دیگرانی که در عرصه فعالیت اجتماعی موفق هستند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم در دیدار با جمعی از مسئولان کانون مساجد قم، با اشاره به این‌که فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی باید مسجد محور باشد، خاطر نشان کرد: البته بهتر است که به این مسئله ریشه ای نگاه کنیم و علت یابی کنیم که جدا شدن این فعالیت‌ها از مساجد از چه زمانی و چرا رقم خورده است؟ اصلا چه ارتباطی واقعی بین مساجد و فعالیت‌های اجتماعی وجود دارد.

علامه محمد تقی مصباح یزدی با بیان این‌که انبیاء برای سعادت دنیا و آخرت بشر آمدند و برنامه ای که آوردند نیز برنامه‌ای منسجم و هماهنگ بوده که اهداف مادی و معنوی را تأمین می‌کرده است، اظهار داشت: اما در طول تاریخ، همیشه عده ای می‌خواستند فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی را از دین جدا کنند؛ به عبارت بهتر سکولاریسم ریشه در تاریخ دارد؛ همان زمانی که مردم با پیامبران در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی مخالفت می‌کردند.

وی با اشاره به این‌که پیامبر اکرم (ص) با بعثت خود، سکولاریسم را برانداخت، ادامه داد: اما هنوز جنازه پیامبر (ص) دفن نشده بود که زمزمه تفکیک دین از سیاست شروع شد، و عده ای قائل شدند که قرآن ما را کفایت می‌کند؛ خلافت نیز چون دینی نیست، خود مردم باید حاکم را تعیین کنند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به این‌که برخی علمای دوراندیش و ریزبین تلاش هایی برای اصلاح این مفاسد انجام دادند، ادامه داد: فعالیت‌های مرحوم خواجه نصیرالدین طوسی در زمینه سازی برای یک جامعه و حکومت اسلامی، و فعالیت‌های علامه مجلسی در زمان صفویان از جمله این تلاش‌هاست.

وی با اشاره به این‌که علی‌رغم همه زحمات، هیچ یک از علما نتوانسته بود اصل تفکیک دین از سیاست را در عمل از بین ببرد، ادامه داد: خداوند متعال مقدر فرمود این کار به دست امام (ره) رقم بخورد؛ کسی که یک استاد در حوزه علمیه قم بود و برتری ظاهری چندانی هم نسبت به دیگر اساتید نداشت؛ اما با اخلاص، دوراندیشی، و فراست خود زمینه ای را برای انقلاب فراهم کرد؛ آن هم نه صرفاً یک انقلاب سیاسی در ایران، بلکه یک انقلاب دینی در عالم اسلام.

آیت الله مصباح یزدی افزود: امام (ره) کار بی نظیری را با رهبری انقلاب اسلامی انجام داد. البته هیچ کس فکر نمی کرد این کار به سرانجام برسد؛ حتی بعد از پیروزی انقلاب نیز دشمن گمان می‌کرد عمر انقلاب اسلامی، به چند ماه و یا نهایتا چند سال محدود خواهد بود؛ اما بحمدالله امروز بعد از 37 سال، این نظام روز به روز قدرتمند تر و عزتمند تر می‌شود.

عضو جامعه مدرسین اظهار داشت: باید خداوند را شاکر باشیم که بعد از نعمت انقلاب و امام (ره)، کسی را به عنوان جانشین برای ما مقدر فرمود که از لحاظ جامعیت، بین رهبران دنیا در حال و گذشته، بی نظیر است. البته افرادی به خاطر قصور فکر و برخی نیز در اثر وسوسه شیاطین، هنوز عظمت این مرد را درک نکرده و شکرگزار نیستند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به لزوم تشکلاتی بودن فعالیت‌های اجتماعی اظهار داشت: جستجو در تاریخ می‌توان فهمید که حکومت انبیاء و حضرت علی (ع) نیز بر اساس تشکیلات خاصی بوده است؛ اما کم کم و مخصوصاً از زمانی که به خاطر گرایش‌های سکولاریستی، دین از جامعه کنار زده شده، کارهای تشکیلاتی در بین علما نیز کمرنگ شد؛ هر چند مرجعیت به عنوان نوعی تشکیلات باقی ماند، اما بقیه آن‌ها منحل شد و متأسفانه فقدان کار تشکیلاتی در بین برخی علمای امروز نیز به تبعیت از گذشتگانشان به چشم می‌خورد.

وی ادامه داد: کارهای اجتماعی با فعالیت‌های فردی به ثمر نمی رسد، و حتی اگر فرد موفق هم بشود، دارای اثر محدود بوده و در حد خود آن فرد است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به کمبودها و آفت‌های کارهای اجتماعی اظهار داشت: طبیعی است که هر فعالیت اجتماعی نیاز به بودجه دارد، و احتمال این آفت هست که این تصور در ما به وجود آید که با پیشرفت در اقتصاد و حل شدن مشکل مالی، همه مشکلات حل می‌شود که این صحیح نیست؛ متأسفانه حتی برخی از متدینین نیز فکر می‌کنند با رفع تحریم‌ها و رونق اقتصادی همه مشکلات حل می‌شود،‌ که جای تأسف دارد!

وی افزود: باید توجه داشته باشیم که هر چند بودجه برای انجام کارهای اجتماعی نیاز است، اما پول حلال همه مشکلات نیست، بلکه بسیاری از فسادها به همراه پول و امکانات حاصل شده است. از این رو، در عین حالی که باید از بودجه آبرومندانه استفاده کنیم، عزت و شرف اسلام و نظام اسلامی را نباید در گرو پیشرفت مادی قرار دهیم.

عضو جامعه مدرسین با اشاره به این‌که اقتصاد مانند شمشیری دو لبه است که هر چند می‌توان از آن در جهت مناسب بهره برد، اما در عین حال می‌تواند زمینه را برای میل به فساد فراهم کند، ادامه داد: نگاهی به صدر اسلام نشان می‌دهد: مهاجرین در حالی که در فقر کامل بوده، افرادی مانند اصحاب صفّه در اوج فقر زندگی می‌کردند، اسلام را رونق و گسترش دادند.

وی با اشاره به این‌که مردم از روحانیان توقع دارند که ساده زیست باشند و توقع آن ها بیجا هم نیست، ادامه داد: همین ساده زیستی روحانیت بوده که در طول تاریخ موجب محبوبیت علما شده است، و اتفاقا هر کجا مردم دیده‌اند که روحانیان دنبال مسائل مادی رفته‌اند، علاقه مردم به آن‌ها نیز به همین نسبت کم شده است.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به عناصر اصلی لازم برای فعالیت‌های اجتماعی اظهار داشت: مهم ترین مسئله این است که اولاً دین را به طور جامع و کامل بفهمیم و به دیگران بفهمانیم، چرا که بسیاری از افراد بوده اند که سال‌ها درس خوانده اند، اما نتوانستند اسلام را در جامعیتش متوجه شوند و تنها سراغ یک بعد از دین رفته اند؛ ثانیاً در عرضه دین به دیگران، میزان درک آن‌ها را در نظر بگیریم، و ثالثاً خوب به معارف دین عمل کنیم، و کمک کنیم تا دیگران نیز به دستورات دین عمل کنند.

وی ادامه داد: خداوند متعال را شاکریم که به برکت انقلاب، با ابعاد مختلف دین آشنایی پیدا کردیم، و نیز رهبری به ما عنایت کرده است که از لحاظ جامعیت، کاستی ندارد و حتی دشمنانش نیز به جامعیت وی اعتراف دارند؛ اما نباید گمان کنیم که اسلام را به طور کامل شناخته ایم و دیگر به تحقیق و مطالعه نیاز نداریم؛ چرا که به هر اندازه از شناخت هم برسیم، اسلام هنوز لایه هایی دارد که نسبت به آن واقف نیستیم؛ پس هیچ گاه نباید خود را از مطالعه و بحث برای شناخت اسلام مستغنی بدانیم.

این استاد اخلاق حوزه علمیه با تأکید دوباره بر لزوم مراقبت از خود در مقابل آفت‌های فعالیت‌های اجتماعی، اظهار داشت: فهم دین و فهماندن صحیح و جامع دین و انتقال معارف دینی به مردم، عدم دنیا زدگی و نداشتن تعلق به زرق و برق دنیا، اخلاص، و عدم رشک و حسد نسبت به دیگرانی که در عرصه فعالیت اجتماعی موفق هستند از جمله مواردی است که باید برای حصول آن ها از خود مراقبت کرد.

گفتنی است دیدار جمعی از مسئولان کانون‌های مساجد استان قم با علامه مصباح یزدی، شنبه، 15 اسفندماه در سالن تشریفات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد.