علامه مصباح: مهم‌ترین وظیفه روحانیت، پاسخ به پرسش‌های بنیادین اعتقادی است

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: مهم‌ترین مسئله‌ای که باید روحانیت درباره آن کار کند، مسائل بنیادین است؛ چون حل این مسائل، محوری‌ترین و بنیادی‌ترین سوالات زندگی انسان را پاسخ می‌دهد و بر اساس آن، بینش‌ها و رفتارهای دیگر بنا می‌شود. از این‌رو ما وظیفه داریم دست‌کم برای خودمان و دیگران روشن کنیم که دین چه فایده‌ای دارد و اگر دین نداشته باشیم، چه می‌شود؟ البته بازگشت این پرسش‌ها به این است که اصلا چرا خلق شده‌ایم؟!

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در دیدار با جمعی از روحانیان سپاه قدس، با اشاره به این که بسیاری از مسائل بنیادین وریشه‌ای دین، حتی برای کسانی که سال‌های متمادی در حوزه فعالیت داشته‌اند، حل نشده است و جواب کامل و روشنی برای آن نیافته‌اند، ادامه داد: اولین جرقه‌های تفکر درباره دین و معارف دین و اصلا این که چرا ما باید دین داشته باشیم، از همان مجالس عزاداری اباعبدالله‌علیه‌السلام شکل گرفت. هر چند شاید این مجالس خیلی ساده بوده و حدیثی خوانده شده و گریزی به کربلا زده شده و روضه ای خوانده می‌شد، اما همان مطالب سبب شد تا به فکر بیفتیم و ببینیم دین چیست؟ این مجالس به انسان‌ها می‌آموزد که باید به اموری معتقد باشند و بر اساس این اعتقادات رفتارهایی داشته باشند.

آیت‌الله مصباح یزدی با طرح این پرسش که فایده دین چیست؟ اظهار داشت: به این پرسش کمتر پرداخته شده و کمتر پاسخ صحیح و قانع کننده‌ای به آن داده شده است. شاید تا چند ده سال پیش چنین بحث‌هایی خیلی مطرح نبود؛ حتی یکی از معروف‌ترین منبری‌های کشور وقتی قبل از انقلاب در قم منبر می‌رفت و در مورد فواید دین سخن می‌گفت، نهایت فائده‌ای که برای دین‌داری ذکر می کرد این بود که دین‌داری سبب می شود که فساد در جامعه کم شود و امنیت و آرامش به جامعه بازگردد.

وی خاطر نشان کرد: هرچند کم شدن مفاسد و ایجاد امنیت، از لوازم دین‌داری جامعه است، اما فایده دین فقط این نیست.  اگر به این پاسخ به دقت بنگریم متوجه می‌شویم که حتی در تفسیر دین و بیان فایده برای آن نیز، زندگی دنیوی خود را اصل قرار داده‌ایم و می‌گوییم دین هم برای این است که در دنیا راحت‌تر باشیم و وضع مادی‌مان مطلوب‌تر باشد! آیا آمدن 124 هزار پیامبر و زحمات آن ها، شهادت اهل بیت و سیدالشهدا‌علیهم‌السلام با آن وضع و روی کار آمدن انقلاب اسلامی با این همه شهید، همه برای این بوده است که ما زندگی راحت‌تری داشته باشیم؟!

وی افزود: اگر فایده دین، امنیت و عدم فساد در دنیا باشد که می‌توان آن ها را به وسیله ابزار و امکانات امروزی، تا حد زیادی تأمین کرد و افراد را تحت کنترل قرار داد؛ همان‌گونه که در برخی کشورها برای نظارت و کنترل انسان‌ها از این امکانات استفاده می‌شود!

آیت‌الله مصباح یزدی ادامه داد: بسیاری از کجروی‌ها ،انحرافات و برخی از دسته‌بندی‌های سیاسی، ریشه در همین مسایل بنیادین دارد که هنوز حل نشده است.

 وی با بیان این که مهم‌ترین مسئله زندگی ما و همه دین‌داران همین است که چرا دین داریم؟ ادامه داد: فائده دین چیست؟ قرار است به کجا برسیم؟ در واقع بازگشت این سوأل‌ها به این است که خداوند چرا ما را خلق کرده است؛ برای پاسخ به این سوال به دو روش می توان اقدام کرد؛ اول این‌که از خود شروع کنیم و استعدادها و تفاوت‌های خود با دیگر مخلوقات را ببینیم و دریابیم که به کجا می‌توانیم برسیم. راه دیگر این است که به خدا مراجعه کنیم و ببینیم چه هدفی از خلقت ما داشته است. بالاخره حکیم کار بیهوده نمی کند؛ بنابراین باید ببینیم از خلقت ما چه هدفی داشته و ما هم به همان سمت حرکت کنیم. آیا راهی بهتر از این وجود دارد که از سازنده و آفریننده حکیم سوال کنیم که هدفش از خلقت ما چه بوده است؟‌!

این فیلسوف و متفکر اسلامی ادامه داد: مهم‌ترین مسئله‌ای که روحانیت باید درباره آن کار کند، مسائل بنیادین است؛ چون حل این مسائل، محوری‌ترین و بنیادی‌ترین سوالات زندگی انسان را پاسخ می‌دهد و بر اساس آن، بینش‌ها و رفتارهای دیگر بنا می‌شود. ما وظیفه داریم دست‌کم برای خودمان و دیگران روشن کنیم که دین چه فایده‌ای دارد و اگر دین نداشته باشیم، چه می‌شود؟ البته بازگشت همه این پرسش‌ها به این است که اصلا چرا خلق شدیم؟

وی ادامه داد: بنده به عنوان پدرپیر شما به شما توصیه می‌کنم که فکری برای حل این پرسش بنیادین و اساسی و گرفتن پاسخی قانع کننده برای آن بکنید؛ هم برای خودتان مفید است و هم برای جامعه تان؛ حتی جوامع غیر اسلامی نیز به عنوان یک اکتشاف عظیم و مهم از آن استقبال خواهند کرد. بنده سفرهای مختلفی داشته‌ام و بسیار یهودیان، مسیحیان و حتی بت‌پرستانی دیده‌ام که نهاد پاکی دارند و به دنبال شناخت حقیقت هستند. روشن است که اگر این مسئله درست حل و تبیین شود، راه‌گشای بسیاری از حقیقت‌جویان عالم خواهد بود.

این مفسر قرآن کریم ادامه داد: البته منابع تحقیق درباره این امر در دسترس ما قرار دارد که همان قرآن و سنت است؛ اما باید استخراج شود و به گونه‌ای تبیین شود که به راحتی قابل درک و هضم برای دیگران باشد.

وی با بیان این‌که اعتقادات و پرسش‌های بنیادین به منزله ریشه است و آموزه‌های و معارف دیگر دین مانند ساقه و ثمره درخت دین هستند، ادامه داد: اگر ریشه صحیح و سالم باشد، امیدی به ثمره دادن درخت است، اما درختی که ریشه ندارد، استحکامی ندارد و با یک تندباد، همه آن فرو می‌ریزد.

وی در پایان با تأکید بر پرداختن به این پرسش اظهار داشت: شروع کنیم و در جمع‌های خودمان این مسئله را محور قرار دهیم؛ اگر کتاب‌هایی در این زمینه تإلیف شده و می‌تواند راهنمای ما باشد، مطالعه کرده تا به پاسخ قانع کننده برسیم که در وهله اول برای خودمان و در وهله بعد برای مؤمنان دیگر و دنیا مفید خواهد بود.

گفتنی است جلسه علامه مصباح با جمعی از روحانیون سپاه هفدهم مهرماه سال جاری در مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد.