[1] تعلیقةٌ على نهایة الحكمه

گالینگور، وزیری، 536 صفحه، چاپ اول 1393.

این كتاب مشتمل بر شروح و حواشى استاد بر نهایة الحكمه است. این اثر پس از سال ها تدریس نهایه، با قلم خود استاد به زبان عربى فصیح و سلیس نگاشته شده است. آقاى على اوجبى این كتاب را با عنوان ترجمه نهایة الحكمه و تعلیقات استاد مصباح یزدى ترجمه كرده، و انتشارات الزهراء آن را با شمارگان 4000 نسخه در سال 1376 به چاپ رسانده است.

بدایة الحكمه و نهایة الحكمه نخستین كتاب هاى درسىِ منظم در باب فلسفه هستند كه در حوزه نگاشته شد، و استاد مصباح نخستین كسى است كه به شرح نكات مجمل و مبهم این دو كتاب همت گماشته است. چنان كه خود در مقدمه كتاب، پس از شكرگذارى به درگاه خداوند به خاطر نعمت مصاحبت با علامه(رحمه الله) و استفاده فراوان از محضر ایشان، و ضمن گران قدر و نفیس شمردن نهایة الحكمه، مى گوید پس از مدت ها افتخار تدریس این كتاب، در صدد برآمده است تا براى توضیح مطالب و تسهیل طریق وصول به آنها، بعضى مطالب را از كتب سایر حكما بر آن بیفزاید و در عین حال برخى امورى را كه فهم یا پذیرش آنها برایش دشوار است بیان نماید، و به دلیل این دشوارى نیز اشاره كند.

اظهار فوق از سر نهایت تواضع و احترام نسبت به استاد (علامه طباطبایى) است وگرنه در این تعلیقات، هم نظرات و مقاصد مرحوم علامه بیان شده است، هم ـ در نهایت تواضع و فروتنى ـ نقد علمى و نظریات جدید خود استاد ارائه گشته است.

مترجمِ اثر مى نویسد استاد مصباح در این كتاب، در هر بحث اقوال و عین كلمات حكما و متكلمان و عرفا را به گونه اى نقل كرده كه خواننده را از مراجعه به آنها بى نیاز مى سازد; در برخى مسائل به تفصیلْ زمینه هاى تاریخىِ بحث را بررسیده اند، كه این امر مخاطب را در فهم اصل مسئله یارى مى دهد; مقدمات ضرورى براى درك هر بحث را تشریح كرده اند; ارتباط مسائل و مباحث را روشن ساخته اند; همچنین به دلیل آشنایى با مباحث فلسفى غرب، گاه در قالب بحثى تطبیقى به نقل و نقد آراى اندیشمندان غربى پرداخته اند.

بى تردید تعلیقه استاد مصباح، یكى از بهترین منابعى است كه براى شرح یا استفاده از دو كتاب پرارج بدایة الحكمه و نهایة الحكمه به كار مى آید، و در عین حال مدخلى است براى تأمل در برخى از مباحث حكمت متعالیه.

گفتنی است، این کتاب پیش‌تر و  برای اولین‌بار در سال 1363 توسط انتشارات در راه حق چاپ و  منتشر شده بود.