نقدى فشرده بر اصول ماركسیسم

نقدى فشرده بر اصول ماركسیسم

این كتاب شامل مجموعه اى از درس هاى استاد است كه به قلم جناب آقاى مصطفى ملكیان نگارش و تدوین یافته و توضیحاتى در پاورقى هاى آن افزوده شده است. انتشارات مؤسسه در راه حق در زمستان 1367 براى دومین بار، این كتاب را در 3000 نسخه به چاپ رسانیده است.

ویژگى این كتاب آن است كه با حجم كم و رعایت اختصار، تمام اصول ماركسیسم را چه در زمینه جهان بینى و فلسفه شناخت، چه در زمینه جامعه شناسى و فلسفه تاریخ و چه در زمینه تئورى اقتصاد و سیستم اقتصادى، در چهارده درس نقد و بررسى كرده است; به گونه اى كه خواننده مى تواند با صرف وقت كوتاهى، از ضعف همه جانبه این مكتب آگاه گردد.

درس اول به تعریف ماركسیسم و معرفى محتواى فكرى و عقیدتى این مكتب مى پردازد و اصول سه گانه آن را به صورت اشارهوار نقد مى كند.

درس دوم به نقد تفصیلى اصل اول ماركسیسم مى پردازد. این اصل مى گوید جز «ماده» چیزى وجود ندارد. استاد ابتدا با ذكر شواهدى از موجودات غیر مادى و سپس با ارائه دلایل فلسفى، این اصل را رد مى كند. اصل دوم ماركسیسم مى گوید چون ماده قابل شناخت حقیقى است در واقع همه چیز از راه حس و تجربه قابل شناخت است. استاد در ادامه درس این اصل را نیز نقد مى كنند. آن گاه وارد بحث از اصل سوم ـ تساوى ماده با حركت ـ مى شوند. نقد تفصیلى این اصل در سومین درس صورت مى گیرد.

درس چهارم به تعریف، تحلیل و بررسى اصول چهارگانه دیالكتیك، اختصاص یافته است. در این درس، سه اصل از اصول دیالكتیك ـ یعنى اصل هاى هم بستگى اشیا با یكدیگر، حركت تحولى، و اصل تضاد ـ بررسى مى شود.

درس پنجم به نقد و بررسى اصل چهارم، یعنى اصل جهش یا تبدیل حركت كمى به كیفى، اختصاص یافته است.

در درس ششم، دلایل ماركسیست ها بر سیطره و حاكمیت اصولِ چهارگانه دیالكتیك بر كل پدیده هاى هستى بررسى و نقد مى شود، و در درس هفتم نقد این دلایل ادامه مى یابد. این درس، بى اساس بودن دو دلیل دیگر از ادله ماركسیست ها را نیز اثبات مى كند، و در ادامه، دلایلى بر رد مدعاى آنان اقامه مى گردد.

از درس هشتم، نقد و بررسى مدعیات ماركسیست ها در زمینه مسائل فلسفه تاریخ و جامعه شناسى آغاز مى شود. در این درس، رأى ماركسیسم درباره حركت جامعه بشرى و چگونگى آن به اجمال بیان مى شود، و درس نهم و دهم، به نقد اصولىِ این رأى اختصاص مى یابد.

از درس یازدهم، آرا و نظرات ماركسیسم در زمینه مسائل اقتصادى، تحلیل و بررسى مى شود. در این درس، این آرا تبیین مى گردد و در درس دوازدهم این رأى ماركس نقد مى شود كه در علم اقتصاد «ارزش یك كالا تنها ناشى از مقدار كارى است براى تولید آن انجام شده است». در واقع با توجه به بنیادین بودن این رأى در افكار ماركس، با ابطال آن، آراى دیگر او نیز باطل خواهند شد; لیكن در عین حال به اشكالات سایر آراى ماركس نیز اشاره مى شود.

درس سیزدهم نظام اقتصادى مورد نظر ماركس را تبیین مى كند، و مبانى این نظام در درس چهاردهم به نقد كشیده مى شود.