نقطه اوج در علوم انسانی غرب، نقطه آغاز در فرهنگ اسلامی است

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) در همایش علوم انسانی که در تاریخ 1390/08/25 در تالار همایش‌های این مؤسسه صورت گرفت، هدف از تأسیس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) را تلاشی در جهت اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها و اصلاح و تغییر علوم انسانی با توجه به مبانی اسلامی دانستند و خاطرنشان کردند: مسأله اسلامی شدن دانشگاه‌ها، و به طور کلی فرهنگ جامعه، از اولین مسایلی بود که حضرت امام خمینی(ره) بر روی آن تأکید داشتند.
حضرت آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اقدامات صورت گرفته بیان داشت: این مسأله جای تأمل دارد و باید کسانی با تحقیق آن را روشن کنند که چرا علی‌رغم تأکید امام راحل، مقام معظم رهبری و دیگر دلسوزان نظام در طول حیات انقلاب اسلامی، هنوز در آغاز راه قرار داریم. مناسب است روشن شود موانع و مشکلات این کار عظیم چه بوده و چرا این کار هم‌چنان در سطحی نازل باقی مانده است.
ایشان نهادینه شدن فرهنگ علمی غربی در طول سه قرن و گسترش آن در ایران، به خصوص در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی، و باور نادرست اکثریت فرهیختگان در خصوص لزوم تبعیت کامل از فرهنگ و روش‌های غربی جهت پیشرفت و توسعه کشور را از جمله عوامل عدم تولید علوم انسانی اسلامی در کشور دانستند و اظهار کردند: جایگزین کردن فرهنگ خودباورری و اعتماد به فرهنگی بهتر، غنی‌تر و کارآمدتر در جهت توسعه انسانی، اقدامی بسیار دشوار است که نیازمند ابزارهایی است که متأسفانه هنوز هم فراهم نشده است.
استاد حوزه علمیه قم با یادآوری دستور قرآنی بر عدم یأس از رحمت الهی باوجود موانع گوناگون، به پیروزی اعجاب‌انگیز حزب‌الله لبنان در نبرد 33 روزه اشاره، و خاطرنشان كرد: خداوند نشان داده است که نشدنی‌ها را شدنی و ناممکن‌ها را ممکن می‌کند و اگر در یک ملت، اقلیتی عزم خود را جزم کردند تا در راه صحیحی گام بردارند و در این مسیر بر خدا اعتماد کردند، خداوند آنان را پیروز خواهد کرد.
حضرت آیت‌الله مصباح یزدی با تبیین انواع دگرگونی‌ها در علوم، افزود: نوعی از تحول طبق سنت این عالم است و اختصاص به علوم انسانی نداشته و شامل علوم پایه هم می‌شود، اما تحولی مطلوب است که در جهت اسلامی شدن باشد.
وی ادامه داد: علوم انسانی‌ای که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، علاوه بر نقاط ضعف عادی، در اصول موضوعه خود نیز نقطه‌ضعف‌هایی اساسی دارد. این علوم پیش‌فرض‌هایی دارد که از غیر حوزه علم و از مبانی فلسفی و ایدئولوژی‌های ناسازگار با اسلام گرفته شده است، و به تعبیر مقام معظم رهبری، در برخی موارد با اسلام ضدیت دارد.
استاد حوزه و دانشگاه، مسأله تحول در علوم انسانی را منحصر به مصوبه‌ها و بودجه‌های نهاد‌های قانون‌گذار و اجرایی مانند: مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و دولت ندانست و گفت: برای این امر علاوه بر برنامه‌ریزی‌های مدون، تهیه طرح‌های جامع، تعیین سازوکار اجرایی و بودجه مناسب و فراهم‌کردن اساتید، باید زمینه‌ فرهنگی آن نیز در جامعه فراهم شود؛ چراکه در این مسأله سخن از مغز و فکر است. باید افکار ضعیف و غلط مطرح و نقد علمی شوند و به جای آن فکر جدید و صحیح عرضه و اثبات شود، و اگر کسی ادعا کند که این کار دشوارتر از جنگ هشت‌ساله است سخن به گزاف نگفته است.
عضو خبرگان رهبری با اشاره به نظریاتی از پایه‌گذاران رشته‌ روان‌شناسی مثل: فروید و مزلو، مبانی و تئوری‌های آنان را ضد اسلامی خواند و خاطرنشان کرد: آنچه‌ در روان‌شناسی جدید (کمال‌گرا و انسان‌گرا) بالاترین نقطه اعتلای انسانی نامیده می‌شود، در فرهنگ اسلامی، نقطه آغاز حركت تكاملی انسان است.
وی ادامه داد: همه باید با گام‌های سنجیده و حساب‌شده و به اندازه وسع و توان خویش در این مسیر حرکت کنند و با اندکی گذشت و سعه‌صدر از مخالفت‌ها و کاستی‌ها نهراسند، و مطمئن باشند خداوند همان‌طور که اصحاب بدر را با فرشتگان مدد کرد، دانشگاهیان را نیز به شرط آمادگی‌های لازم مدد می‌کند.
حضرت آیت‌الله مصباح یزدی در ادامه اظهارداشت: حداقل کاری که اساتید به عنوان آغازی برای یک حرکت بنیادین می‌توانند انجام دهند این است که نقدپذیری نظریه‌های غربی را به دانشجویان خویش گوش‌زد كرده، به سهم خویش، آنان را برای مقابله با این آتش عظیم که در فرهنگ و تمامی شؤون زندگی ما افتاده است آماده كنند.
ایشان در پایان تغییر و اصلاح علوم انسانی و حرکت به سوی اسلامی شدن دانشگاه‌ها را نیازمند عزمی ملی دانستند و خاطرنشان کردند: همت بلند و پشتکار جدی، همکاری‌های مسؤولانه و تبادل تجارب و علوم میان دانشگاهیان و حوزویان از گام‌های اساسی برای این مهم است.