علامه مصباح: مهمترین عامل در نظام اسلامی برای نهادینه شدن قانون و اصلاح فساد اداری، تقویت دین است

 عضو خبرگان رهبری گفت: مهم‌تر از وضع قانون و آموزش و توجیه آن، ایجاد انگیزه برای اجرای قانون در مردم است. چرا که اگر مردم گمان کنند که قانون ناعادلانه است و رعایت آن لزومی ندارد، باز هم قانون کارآیی خود را از دست می‌دهد. از این رو باید توجه داشت، در جامعه‌ای که دین حاکم باشد، بالاترین عاملی که می‌تواند، مقررات را نهادینه کند، همین دین است و هر چه روح دین و تقوا در افراد بیشتر شود، انگیزه افراد برای عمل به قانون بیشتر خواهد بود.

 عضو خبرگان رهبری گفت: مهم‌تر از وضع قانون و آموزش و توجیه آن، ایجاد انگیزه برای اجرای قانون در مردم است. چرا که اگر مردم گمان کنند که قانون ناعادلانه است و رعایت آن لزومی ندارد، باز هم قانون کارآیی خود را از دست می‌دهد. از این رو باید توجه داشت، در جامعه‌ای که دین حاکم باشد، بالاترین عاملی که می‌تواند، مقررات را نهادینه کند، همین دین است و هر چه روح دین و تقوا در افراد بیشتر شود، انگیزه افراد برای عمل به قانون بیشتر خواهد بود.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در دیدار با مسئولین و دست اندرکاران برگزاری همایش پلیس و ارتقای سلامت اداری، ضمن تسلیت رحلت آیت‌الله مهدوی کنی، با اشاره به برگزاری همایش‌ها و فعالیت‌های مختلفی که برای جلوگیری از فساد اداری صورت می‌گیرد، ادامه داد: می‌توان برای مقابله با فساد اداری، راهکار موقتی پیدا کرد و از جمله، شیوه‌های مرسوم در دنیا مانند مطالعات میدانی و نمونه‌گیری‌ها را به کار گرفت و راه‌های فساد را شناخت و دید چگونه می‌توان راه انجام فساد را بست تا فردی نتواند تخلف کند.

آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی ادامه داد: اما به نظر می‌رسد برای حل کردن مشکل تخلف، باید ریشه‌ای‌تر با آن بر خورد کرد. یعنی ریشه فساد را شناخت و راه جلوگیری از آن را یافت.

وی با بیان این‌که تکون و استمرار هر جامعه‌ای به مقررات و قواعدی بستگی دارد تا از هرج و مرج در جامعه جلوگیری کند، ادامه داد: وضع مقررات گونه‌های مختلفی دارد. در نظام اسلامی ما، مقررات بر اساس اصول و ارزش‌های ثابت اسلام و با در نظر گرفتن مصالح مختلف و متغیر‌ها وضع می‌شود و یکی از فعالیت‌ها برای جلوگیری از فساد اداری، وضع قوانین مناسب است.

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان این‌که وضع قانون به تنهایی کارساز نیست، خاطر نشان کرد: به غیر از وضع قانون عادلانه، قانون باید به مردم آموزش داده شود و مردم نیز درباره آن قانون توجیه شوند و واقعا احساس کنند که اجرای قانون به نفع آن هاست و مصالح آن‌ها را تأمین می‌کند. البته از آنجا که قانون، نوعی محدودیت همراه خود دارد، همواره افرادی هستند که بخواهند به خاطر منافع مادی، از قانون تخلف کنند.

وی ادامه داد: اما مهم‌تر از وضع قانون و آموزش و توجیه آن، ایجاد انگیزه برای اجرای قانون در مردم است. چرا که اگر مردم گمان کنند که قانون ناعادلانه است و رعایت آن لزومی ندارد، باز هم قانون کارآیی خود را از دست می‌دهد. از این رو باید توجه داشت، در جامعه‌ای که دین حاکم باشد، بالاترین عاملی که می‌تواند، مقررات را نهادینه کند، همین دین است و هر چه روح دین و تقوا در افراد بیشتر شود، انگیزه افراد برای عمل به قانون بیشتر خواهد بود.

وی خاطر نشان کرد: البته در صورت رعایت همه این مراحل، باز هم تجربه در طول تاریخ نشان داده است، افرادی برای دستیابی به منافع خود، از قانون تخلف می‌کنند، لذا در پیشرفته‌ترین کشور‌ها و کشورهایی که خود را متمدن‌ترین افراد می‌دانند هم، تخلفات قانونی وجود دارد؛ از این رو همواره قوانینی نیز برای متخلفین وضع می‌شود که همان قوانین کیفری است تا سبب بازدارندگی نسبت به تخلف شود که البته این قانون نیز باید مانند قانون قبل، مراحل آموزش و توجیه را طی کند.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به این‌که بدون قانون عادلانه نمی‌توان جامعه‌ای عادلانه داشت، خاطر نشان کرد: حتی در زمانی هم که قانون عادلانه باشد، همه زمینه‌ها نیز برای اجرای قانون فراهم باشد و صاحبان قدرت نیز نفوذ نکنند و قانون را رعایت کنند، در این صورت تخلف از قانون، نه ریشه کن بلکه کم خواهد شد.

وی با بیان این‌که قانون عادلانه لازم است، اما کافی نیست، ادامه داد: هرچند قانون عادلانه باشد و قانون بازدارنده نیز به نحو مطلوبی، وضع شده باشد، اما باز هم مقابله با تخلف باید توسط انسان مختار انجام شود و او می‌تواند که تخلف کند. البته این در صورتی است که مطمئن باشیم سایر شرایط از جمله قانون عادلانه و آموزش و توجیه مردم به خوبی انجام شده است. بگذریم از این‌که گاهی از مواقع کابینه یا پارلمان، می‌تواند قوانین یا بخش‌نامه‌هایی را بر اساس منفعت شخصی یا گروهی صادر کند تا مثلا واردات فلان کالا آغاز شود تا افراد مورد نظر از آن نفع ببرند.

آیت‌الله مصباح یزدی ادامه داد: تنها عاملی که می‌تواند به صورت ریشه‌ای با تخلف و فساد اداری مقابله کند، ایمان و ترس از خداست. البته به این معنا نیست که عوامل بیرونی و ضمانت اجراها و کیفرها، بی‌اثر است، اما اینها چاره‌ساز نیستند. لذا امروزه می‌بینیم که اگر مثلا فردی رشوه سنگینی را نپذیرد، مورد توجه قرار می‌گیرد و مردم تعجب می‌کنند که چنین پولی را نپذیرفته است! این در حالی است که اگر تقوا و ترس از خدا در افراد وجود داشته باشد، فردی که رشوه‌ای را قبول کند، مورد توجه قرار می‌گیرد و کار او برای همگان عجیب به نظر می‌رسد.

وی با تأکید بر این‌که نمی‌توان برای اصلاح فساد‌های اداری، تنها پلیس را مسئول دانست، ادامه داد: پلیس، قانونگذار نیست، اما می‌تواند با آموزش و تربیت اخلاقی، رعایت قانون را تضمین کند. لذا باید آموزش حتی قبل از دوره دبستان آغاز شود و از آموزش و پرورش گرفته تا صدا و سیما و پلیس با تهیه برنامه‌هایی که بتواند اخلاق و ایمان را ترویج کند، به تربیت افراد بپردازند.

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان این‌که تقویت انگیزه رعایت قانون به وسیله ایجاد تعهد اخلاقی از اصل قانون مهم‌تر است، خاطر نشان کرد: پلیس با استفاده از اختیاراتی که قانون به وی داده است، می‌تواند افراد تحت امر را آموزش داده و مورد تربیت قرار دهد. مخصوصا این‌که دستگاه انتظامی و قضائی، نهاد‌های حساس‌تری هستند.

وی با بیان این‌که در پلیس باید دو نهاد پیش‌بینی شود، ادامه داد: یک نهاد برای تعلیم آموزش‌ها نسبت به مقررات، و نهاد دیگر برای تربیت اخلاقی و بالا بردن سطح تعهد کارمندان لازم است. این یک حرکت ریشه‌ای است که باید توسط متخصصان با برنامه‌ریزی دقیق انجام شود و برای این منظور می‌توان از متون اسلامی و تجارب دیگران بهره برد و آن را در سطوح مختلف به اجرا در آورد.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) خاطر نشان کرد: آن‌چه در کوتاه مدت نیز می‌توان در نظر گرفت این است که در گلوگاه ورودی و استخدام افراد توجه شود و دانش و تعهد اخلاقی، ملاک برای اولویت در استخدام باشد.

وی با بیان این‌که در نظام‌های دنیا به تعهدات اخلاقی اهمیت داده نمی‌شود، بلکه به دانش و اموری مثل سلامت جسمانی و نهایتا سوابق سیاسی توجه می‌شود، ادامه داد: تعهد اخلاقی همان دین و تقواست. وقتی افراد دین‌دار و متقی باشند، حتی اگر مطمئن باشند کسی از تخلف آن‌ها با خبر نمی‌شود، به خاطر اعتقادشان به روز حساب، تخلف نمی‌کنند؛ بر خلاف افرادی که چنین اعتقادی را ندارند.

آیت‌الله مصباح ادامه داد: پلیس علاوه بر دقت و تأکید بر تعهد اخلاقی در افراد ورودی، باید تشویق کارمندان متعهد و مواخذه متخلفین را نیز در دستور کار قرار دهد.

علامه مصباح یزدی با اشاره به این‌که ما از اهمیت کار پلیس و حساسیت‌هایی که در این نهاد وجود دارد و نقشی که این نهاد در تأمین امنیت و حتی حفظ دین در جامعه دارد، غافل نیستیم، ادامه داد: جا دارد که از همه افرادی که برای تأمین امنیت مردم در جای جای کشور مشغول خدمت هستند و حتی از جان خود مایه می‌گذارند، سپاسگزاری شود.

حاضران در این مراسم نیز به پیشنهاد علامه مصباح، جهت خشنودی آیت‌الله مهدوی کنی و ادای دین نسبت به فعالیت‌های ایشان در نظام اسلامی، فاتحه‌ای قرائت کردند.

گفتنی است این مراسم بیست و نهم مهرماه در سالن تشریفات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد.

انتهای پیام