مقدمه

«بسم الله الرحمن الرحیم»

الحمد لله ربّ العالمین. و الصلوة و السّلام على خیر خلقه محمد و آله الطاهرین. لاسیّما بقیّة الله فى الارضین عجل الله تعالى فرجه و جعلنا من اعوانه و انصاره.

عقاید و اندیشه هاى بنیادى، پایه و اساس هر نظام ارزشى و هر ایدئولوژى منسجم را تشكیل مى‌دهد و آگاهانه یا نیمه آگاهانه در شكل گیرى رفتار انسانها اثر مى‌گذارد. از اینروى، براى برقرارى و تحكیم نظام ارزشى و رفتارى اسلام باید مبانى عقیدتى آن‌كه ریشه هاى این درخت تنومند و پربركت بشمار مى‌رود در دل ها پابرجا گردد تا همواره میوه هاى شیرین و گوارایش را ببار آورد و سعادت خوشبختى دو جهان را تأمین كند.

بهمین جهت، دانشمندان اسلامى از نخستین قرن ظهور اسلام به تبیین عقاید اسلامى در شكلهاى گوناگون و با شیوه هاى مختلف پرداختند و از جمله، علماء كلام، كتابهاى كلامى را در سطحهاى متفاوت، تدوین كردند. در عصر جدید هم با توجه به شبهات نوظهور، كتابهاى عقیدتى مختلفى نوشته و در دسترس همگان قرار داده شده است. اما غالباً اینگونه كتابها در دو سطح كاملا متفاوت، نگارش یافته است. یكى در سطح عمومى با بیانات ساده و توضیحات فراوان، و دیگرى در سطح تخصّصى با بیانات پیچیده و عبارات سنگین و اصطلاحات علمى. و در این میان، جاى كتابهایى كه براى تدریس در سطح متوسط، مناسب باشد خالى مانده، و سالهاست كه مدارس دینى احساس نیاز شدید به چنین متون درسى مى‌كنند.

از اینروى، به پیشنهاد مسئولین محترم سازمان تبلیغات اسلامى و با كمك گروهى از فضلاء مؤسسه در راه حق، اقدام به تهیه این كتاب كردیم كه ویژگیهاى آن از این قرار است:

1- سعى شده مطالب كتاب با ترتیب منطقى تنظیم گردد و در حد امكان، براى تبیین مسائل به مطالب آینده حواله داده نشود.

2- كوشیده‌ایم تا مى‌توانیم از عبارات روشن و ساده استفاده كنیم و از بكار گرفتن اصطلاحات پیچیده و عبارات دشوار پرهیز نماییم و نیز زودیابى معانى را فداى پیرایه هاى ادبى نسازیم.

3- سعى كرده‌ایم براى اثبات مطالب، از دلیلهاى متقن و نسبتاً روشن، بهره بگیریم و از انباشتن دلایل متعدد و احیاناً سست بپرهیزیم.

4- نیز كوشیده‌ایم از توضیحات زائدى كه موجب خستگى دانشجویان مى‌شود پرهیز كرده، ایجاز مطلوب را رعایت كنیم.

5- چون این كتاب براى تدریس در یك سطح متوسط در نظر گرفته شده و از آوردن استدلالات عمیق و پیچیده كه نیاز به آشنایى با فلسفه یا تفسیر یا فقه الحدیث دارد خوددارى، و در مورد ضرورت، به تبیین مقدمات لازم، بسنده كرده‌ایم و تكمیل و بررسى دیگر ابعاد مسائل را به كتب دیگر حواله داده‌ایم تا شوق ادامه تحصیل و تحقیق را در دانشجو برانگیزد.

6- محتواى كتاب بصورت درسهاى جداگانه، تقسیم و بطور متوسط، خوراك یك جلسه در یك درس، گنجانیده شده است.

7- نكات مهم بعضى از دروس، در درسهاى آینده، مورد تأكید و گاهى مورد تكرار، واقع شده تا بهتر در ذهن دانشجو جایگزین شود.

8- در پایان هر درسى سؤالاتى طرح شده كه كمك شایانى به بهتر آموختن مى‌كند.

9- بى شك، این كتاب نیز خالى از نقاط ضعف نخواهد بود و امیدواریم با استفاده از انتقادات و پیشنهادهاى اساتید محترم، برخى از آنها در چاپهاى بعد، اصلاح شود.

به امید آنكه این خدمت كوچك در پیشگاه مقدس حضرت ولى ارواحنا فداه و عجل اللّه فرجه الشریف مورد قبول واقع شود و بعنوان اداء بخشى از دیون ما به حوزه علمیه و به شهداء والامقام، پذیرفته گردد.

قم محمدتقى مصباح یزدى

شهریور 1365 شمسى