مقدمه

مقدمه

انسان مقصودى برتر و فراتر از «خودسازى» و «قرب الى الله» كه هدف نهایى خلقت او است، ندارد؛ اما باید توجه داشت كه «خودسازى» و «خودشناسى» آن چنان به هم وابسته و در هم تنیده‌اند كه مى‌توان گفت دو روى یك سكه‌اند. «خودسازى» چیزى جز تلاش براى تعالى هر چه بیشتر در جهت «قرب الى الله» نیست، و «قرب الى الله» نیز همواره با «معرفت الله» قرین است. به راستى مگر مى‌توان بدون «شناخت مقصد» در جهت نزدیكى و رسیدن به آن تلاش كرد؟ در نگاهى عمیق و دقیق، همان‌گونه كه اشاره كردیم، «معرفت» و «قرب» دو روى یك سكه‌اند و بدین سان، معرفتِ بیشتر به معناى قرب بیشتر، و قرب بیشتر نشانه معرفت بیشتر است.

از سوى دیگر براساس حدیث شریف: مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ1، «معرفت رب» و «معرفت نفس» به هم گره خورده‌اند و آن دو نیز دو روى یك سكه‌اند. بدین ترتیب، حقیقت خودسازى، خودشناسى است ؛ چرا كه «خودسازى» و «معرفت الله» قرین یكدیگرند، و «معرفت الله» و «معرفت نفس» نیز عِدل یكدیگر دانسته شده‌اند. بنابراین نقطه مركزى و محور خودسازى را باید «خودشناسى» و معرفت گوهر وجودى انسان دانست.

براى نیل به معرفت گوهر وجود انسان باید از زمزم جوشان كلام خداوند نوشید و از ره آورد آموزه هاى وحیانى و دست آوردهاى قطعى عقلى و تجربى بشر، به شناخت هویت واقعى انسان و هدف آفرینش و چگونگى دست یابى به آن نایل گشت. در این راستا، استاد وارسته و فیلسوف فرزانه و حكیم متأله، حضرت آیة الله مصباح یزدى، دام ظله العالى، در مباحث «خودشناسى براى خودسازى» خویش، با اتكا بر آموزه هاى وحیانى و نقلى و

1. بحارالانوار، جلد 2، باب 9، روایت 22.

دست آوردهاى حكمى و فلسفى، تلاشِ گران قدرى براى شناسایى هویت و گوهر وجودى انسان و هدف متعالى او و نیز راه كار خودسازى مبذول داشته‌اند و حقاً در كنار سایر آثار و دست آوردهاى عمیق و ماندگار علمى، اخلاقى و سیاسى خویش، در این موضوع نیز اثرى جاودانه و مشعشع و بى نظیر و درخور توجه و تأمل ارائه كرده‌اند. حضرت استاد سعى وافرى داشته‌اند كه علاوه بر اتقان و استحكام مبانى و مطالب و گستردگى و عمق آن‌ها و بهره گیرى از آموزه هاى وحیانى، دینى و اخلاقى و مبانى قطعى و مسلّم فلسفى و عرفانى، شیوه‌اى كاربردى، روان، سلیس و فراگیر و عمومى براى مباحث خویش برگزینند، تا براى همگان قابل استفاده باشد و دل هاى جوینده و تشنه معرفت از آبشخور این زمزم مصفا و فیض گستر سیراب گردند.

لازم به ذكر است كه پیش از این كتابى با نام «خودشناسى براى خودسازى» از حضرت استاد منتشر و چندین بار تجدید چاپ گردید. علاوه بر آن كتاب، ایشان در عنوان مزبور درس هایى براى دو سطح متفاوت از دانش پژوهان عرضه داشته‌اند. مكتوب حاضر تلفیقى است از آن سه مجموعه كه پس از هماهنگ‌سازى موضوعات و مطالب، تحقیق و نگارش آن به ثمر نشست.

بر خود لازم مى‌دانم كه از استاد معظم و وارسته، حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا میرسپاه، ادام الله عزه، كه حقیر را رهین عنایت و توجه و راهنمایى هاى خویش ساختند كمال تشكر و قدردانى را بنمایم. هم چنین از مدیریت محترم تدوین كتب، جناب حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا نادرى، دامت توفیقاته، صمیمانه تشكر مى‌كنم. امید آن‌كه نشر این اثر مرضى خداوند و مقبول حضرت ولى عصر، ارواحنا له الفداء، و خوانندگان و اهل دقت و نظر قرار گیرد.

والسلام

كریم سبحانى