آزمایش در نظام الهی

حضرت آیت الله مصباح یزدی درسخنرانی خود که شب هشتم ماه محرم در حسینیه شهدای قم ایراد فرمودند، با اشاره به آیاتی از سوره مباركه عنكبوت بیان داشتند: یكی از اساسی‌ترین مفاهیم در بینش الهی، آزمایش انسانِ مختار است.
ایشان ضمن اشاره به اهمیت مسأله آزمایش در نظام الهی، امتحان و ابتلاء را سنت مؤكد، عام و استثناناپذیر در این نظام خواندند و تأكید كردند: علت پرداختن به این موضوع این است كه اولاً حل بسیاری از مسائل اساسی اعتقادی متوقف بر حل شبهات و پاسخ به سؤالات مطرح شده پیرامون مسأله آزمایش و امتحان است، ثانیاً با عنایت به این مساله می‌توان بسیاری از قضایا و ابتلائاتی را كه در طول تاریخ و به خصوص از صدر اسلام تا كنون رخ داده، با تحلیلی خداشناسانه و براساس بینش توحیدی تبیین کرد؛ ثالثاً با دسترسی به شناخت بیشتر از آزمایش‌های الهی و با عبرت گرفتن از امتحانات پیشینیان وظیفه خود را در مقابل این سنت عظیم و پیچیده الهی بهتر خواهیم شناخت.
استاد حوزه علمیه با بیان تفاوت ویژگی‌های اوصاف و افعال خداوند نسبت به خصوصیات آنها در مورد انسان، به مقایسه آزمایش‌های انسانی و الهی پرداختند و این پرسش را مطرح كردند : كسی آزمایش می‌كند كه نسبت به نتیجه كار جاهل باشد، و برای كشف مجهول دست به آزمایش می‌زند تا آنچه را نمی‌داند برایش آشكار شود. اما خداوند كه همه چیز را می داند برای چه انسان‌ها را امتحان می‌کند؟
ایشان پاسخ این شبهه را چنین تبیین كردند كه اولاً انتساب این فعل به خداوند مثل سایر افعال با حذف لوازم نقص و محدودیت است؛ ثانیاً بر اساس نظام الهی باید ضمیر، نیت و استعدادهای انسانی بروز و ظهور پیدا كند و با امتحان است كه صدق ادعای افراد روشن می‌شود.
عضو خبرگان رهبری با تأكید بر اینكه هر جا تكلیفی است، آزمایش نیز وجود دارد، به این مساله اشاره کردند که علاوه بر آزمایش‌های فردی، خداوند گروهای اجتماعی و حتی گاهی یک امت را مورد آزمایش قرار می‌دهد. ایشان در ادامه افزودند: یكی از آزمایش های مهم خداوند، در روز وفات پیغمبر اكرم (ص) بود. در حالی كه آن حضرت هفتاد روز قبل از رحلت، در غدیر خم حضرت علی (ع) را به صورت رسمی و برای آخرین بار به عنوان جانشین خود معرفی كردند، بسیاری از نمازخوان‌ها، مؤمنین و روزه‌بگیرها كه بعضی از آنها مجاهد و حتی جانباز بودند، در همان روز رحلت جمع شدند تا برای پیامبر جانشین تعیین كنند.
حضرت آیت الله مصباح در پایان با اشاره به اینكه یكی از قدم‌های بزرگ برای موفقیت در آزمایش‌های الهی، عبرت گرفتن از گذشتگان است، افزودند: باید متوجه آزمایش‌های الهی در زندگی روزمره خود باشیم تا عهد‌شكنی‌ها، كمتر و فریب ها اندك‌تر شود و باید متوجه مسایل جاری در صحنه سیاسی و بین‌المللی باشیم و با عبرت از گذشته از شكست هایی كه موجب خسارت دنیا و از همه مهم تر موجب خسارت اخروی است پرهیز کنیم.

برای دریافت متن و صوت این جلسه اینجا را کلیک کنید!