هم‌افزایی و هم‌گرایی تشکل‌ها در سایه اسلام مطلوب است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در دیدار با جمعیت ره‌پویان انقلاب اسلامی، گفت: در سایه پیروزی انقلاب، اشخاص و گروه‌هایی رشد و پرورش یافته‌‌اند که در مقایسه با نظایر و اقران خود در کشورهای دیگر، شبیه نور و ظلمت‌اند. هر یک از رییس جمهورهای پس از انقلاب که بعضی از آن‌ها اشتباهات قابل توجهی هم داشتند، را نمی‌توانیم از لحاظ فکری، اخلاقی، سیاسی و انسانی با اقران آن‌ها در کشورهای دیگر مقایسه ‌کنیم. می‌بینیم که رییس‌جمهورهای برخی از کشورهای اروپایی چه مفاسد مالی، اداری و اخلاقی به بار آورده‌اند؛ در حالی‌که الحمدلله حتی کسانی که بیشترین اشکالات را بر آن‌ها وارد می‌دانیم از چنین زشتی‌ها و آلودگی‌هایی مبرا هستند.
استاد حوزه علمیه در ادامه،اختلافات بین اشخاص و گروه‌ها را به سه دسته تقسیم کرد و افزود: گاهی اختلافات در تفاوت‌های فردی است؛ اختلافاتی در شخصیت، عواطف و نوع برقراری روابط انسانی و اجتماعی. این اختلافات موجب بروز تضاد نمی‌شود.البته هر شخصی با ویژگی‌های خود موقعیت خاصی را لازم دارد تا بتواند مؤثر باشد. در واقع ویژگی‌های متفاوت شخصیتی افراد، این زمینه را فراهم می‌كند كه هر فرد بتوانداز عهده مسؤولیت‌های خاصی برآید. فردی برای مدیریت جنگ بسیار مطلوب بوده، اما همین فرد شاید مدیر فرهنگی یا اقتصادی کارآمدی نباشد.
آیت‌الله مصباح یزدی، نوع دیگر اختلاف را اختلاف در فهم و تشخیص برشمرد و خاطر نشان کرد: این نوع اختلاف منجر به تضاد در عمل می‌شود. برای مثال، دو پزشک ممکن است در یک مورد دو تشخیص متضاد داشته باشند. یکی می‌گوید بیمار باید دارویی را بخورد و دیگری می‌گوید همان بیمار نباید آن دارو را بخورد.
ایشان از اختلاف خواسته‌ها و گرایش‌های شخصی و گروهی،به عنوان نوع سوم اختلافات یاد کرد و گفت:وقتی دو نفر درست فکر کنند،هر دو به یک نتیجه مشابه می‌رسند، اما گرایش‌ها، تمایلات، وابستگی‌ها و دل‌بستگی‌های آنان ممكن است مانع درست فکر کردنشان شود وبه واسطه علاقه‌های شخصی و پیش‌داوری‌ها، ممکن است هر یک از آنها عیب‌های خود را هنر و هنرهای دیگران را عیب ببیند. به تعبیر فرهنگ اسلامی این نوع اختلاف براساس هواها و خواهش‌های نفسانی شکل می‌گیرد.
آیت‌الله مصباح یزدی اختلاف نوع اول را سبب پیشرفت جامعه در ابعاد گوناگون دانست و بیان کرد:در این خصوص وظیفه ما این است که افراد و توانمندی‌های آنها را شناسایی کنیم تا هرکس در جایگاه و موقعیتی که ویژگی‌های شخصی‌‌اش اقتضای آن را دارد، قرار گیرد.
وی یکی از دلایل اختلافات در حوزه تشخیص را کوتاهی کردن در امر تحقیق برشمرد و گفت: در این‌جا وظیفه این است که در مطالعه، تحقیق، بررسی و مشورت کوتاهی نشود و هر روز بر دانسته‌های خود بیافزاییم.
آیت‌الله مصباح یزدی در ادامه افزود: گاهی منشأ اختلافات در حوزه تشخیص، کوتاهی کردن، تبعیت از هوای نفس و علایق شخصی نیست. در این‌جا باید ادب اسلامی را رعایت کرد، نظریه افراد را محترم دانست، و به بهانه این‌که آن نظر مخالف دیدگاه ما است نباید طرف مقابل را متهم و با برخورد هجومی او را طرد كنیم؛ در چنین موردی باید مدارا و تولرانس داشت.
استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به حدیثی از امام علی علیه السلام خاطرنشان کرد: مؤمن در هر کار اشتباه پیش از فرافکنی، ابتدا باید نقش و سهم خود را مورد کاوش قرار دهد. هوای نفس همیشه داد نمی‌زند من وسوسه شیطانم و اغلب با عناوینی مثل وظیفه شرعی و تکلیف واجب خودنمایی می‌کند، در حالی‌که اگر ریشه این حرف‌ها بررسی شود، در بسیاری از موارد رد پای منافع شخصی دیده می‌شود.
ایشان با تأکید بر لزوم دقت در انتخاب افراد و پرهیز از ملاک قراردادن ظواهر در انتخاب افراد، گفت: وقتی کاری مربوط به شخص است و به جامعه لطمه نمی‌زند، نباید در آن دخالت کرد و باید اشتباهات را حمل بر صحت کرد. اما حمل بر صحت در خصوص اشتباهاتی كه به جامعه ضرر می‌رساند یعنی خودکشی. غیبت کردن از کسانی که جامعه را به خطر می‌اندازند نه تنها جایز است، بلكه از موارد وجوب غیبت است.
وی در ادامه افزود: ما باید در انتخاب افراد دنبال خوب‌ترین باشیم و به کسی رأی دهیم که به سود اسلام باشد، نه منفعت ما، ضمن این‌که شاید هر آدم خوبی برای هر کاری مناسب نباشد.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به موضوع‌گیری‌های همسر پیامبر صلوات‌الله علیه در مقابل امام علی علیه‌السلام و دعای پیامبر در حق زبیر بیان کرد: توقع این‌که مناصب دولتی را به کسی بدهیم که به هیچ‌روی اشتباه نکند، توقع بی‌جایی است. هم‌چنان‌كه نباید توقع داشته‌باشیم کسی که انتخاب می‌کنیم، در آینده اصلاً اشتباه نکند و یا حتی دچار خطای عمدی نشود. اما آنچه باید در انتخاب افراد به آن توجه داشته باشیم این است که بفهمیم آن فرد چه نگاهی به دین دارد؟ آیا ولایت فقیه را حقه‌ای می‌پندارد که برای فریب مردم به کار می‌رود؟ یا نه، مشروعیت خود را در گرو تبعیت از آن می‌داند.
ایشان هوای نفس را حساس‌ترین و خطرناک‌ترین مسأله‌ای دانست که جامعه و امت اسلامی را تهدید می‌کند و افزود: خوشبختانه خداوند متعال برای مبارزه با هوای نفس، راه‌کار ویژه‌ای برای شیعیان در نظر گرفته و آن توسل به اهل بیت علیهم السلام است.
وی در ادامه گفت: اگر همه دنیا هم این مسأله را نپذیرند، ما و شما به خوبی درک می‌کنیم که پیروزی این انقلاب مرهون توسل به سیدالشهدا علیه السلام است. بی‌تردید، آدمی با توکل به خدا و توسل به اهل‌بیت علیهم‌السلام در نمی‌ماند و مگر می‌شود خداوندی که فرمود ای بنده مرا وکیل خویش قرار بده، بنده را واگذارد؟
عضو خبرگان رهبری در پاسخ به این پرسش که با توجه به تشکیلات‌گریزی نیروهای انقلاب، توصیه شما برای کادرسازی برای حفظ نظام چیست، گفت:
اصل این ایده که انسان‌ها با هم همکاری داشته باشند، از نیروهای هم استفاده کنند و این هم‌افزایی باعث تصاعد هندسی نیروها شود،یك اصل اسلامی است و بیشترین دستورات اسلام مبتنی بر مشارکت، تعاون، فعالیت‌های اجتماعی و هم‌گرایی است.
ایشان در ادامه با اشاره به سیره پیامبر صلوات‌الله علیه در استفاده از عطر، گفت: برخی از توصیه‌های دین، مثل سیر نخوردن در روز جمعه و ... و توجه اسلام به این‌گونه ریزه‌کاری‌ها دلیلی بر تأکید این دین بر ارتباط افراد جامعه با یك‌دیگر و هم‌گرایی است.
ایشان در پایان با اشاره به تشکیل و انحلال حزب جمهوری، الگوگیری از مفهوم حزببه معنای غربی آن را یكی از آفت احزاب دانستند و گفتند: اگر مراد از تشکیلات و تعاون این باشد که همه، نیروهای فکری خود را با اخلاص برای تبادل دانش‌ها و امکانات در اختیار دیگرانقرار دهند، بدون شک این همان نظر اسلام است و بر همین اساس شهید بهشتی فرمود: حزب معبد است. اما اگر در حزب، قدرت‌طلبی برخی افراد سبب دیکتاتوری شود، چنین حزبی به هیچ‌روی مطلوب نیست.
گفتنی است این دیدار بیست و نهم آبان‌ماه در محل مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه‌الله علیه برگزار شد.