حکیمانه‌ترین حکومت: کاوشی در نظریه ولایت فقیه

حکیمانه‌ترین حکومت: کاوشی در نظریه ولایت فقیه

وزیری، شومیز، 440 صفحه، چاپ اول 1394، چاپ ششم 1402.

کتاب «حكیمانه‌ترین حكومت؛ كاوشی در نظریه ولایت‌ فقیه» که در چهار بخش و با عناوین «مفاهیم و پیش‌فرض‌ها»، «مباحث نظری ولایت فقیه»، «ولایت فقیه در نظام جمهوری اسلامی»، و «ولایت فقیه و کارآمدی نظام سیاسی» نگارش یافته، و هدف آن ارائه مباحث بنیادین نظریه ولایت فقیه و جلوه‌های عملی آن برای استفاده علاقمندان به مطالعه در حوزه نظام سیاسی اسلام است.

این کتاب توسط حجت‌الاسلام دکتر قاسم شبان‌نیا تحقیق و نگارش یافته و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.

در این کتاب، تلاش شده است تا ضمن تبیین مبانی و اصولی که ولایت فقیه بر آنها مبتنی است، تصویری روشن از این دستاورد بزرگ اندیشه اجتماعی اسلام به‌دست داده شود. افزون بر این، كوشش شده است با واكاوی ولایت فقیه در نظام جمهوری اسلامی، شبهات مطرح در این زمینه نیز پاسخ داده شود.

مفاهیم و پیش‌فرض‌های بحث ولایت فقیه، منشأ مشروعیت حکومت اسلامی و مفهوم آن، نگاهی به نظریه جدایی دین از سیاست و پیشینه و مبانی فكری آن، ضرورت حکومت از دیدگاه اسلام و ادله آن، جایگاه مردم در حکومت اسلامی، و حكومت معصومان(علیهم‌السلام) از جمله مباحث مطرح شده در بخش نخست این کتاب است.

بخش دوم این کتاب در شش فصل به تبیین مباحث نظری ولایت فقیه می‌پردازد. پیشینه نظریه ولایت فقیه، ادلة اثبات ولایت فقیه، شرایط و چگونگی تعیین ولی فقیه و بررسی فردی یا شورایی بودن آن، محدوده وظایف و اختیارات ولی فقیه با توضیح مطلق یا مقید بودن آن، ساختار حکومت مبتنی بر ولایت فقیه و بررسی تأییدی یا تأسیسی بودن آن، و نیز بیان نقش شورا در ساختار حکومت اسلامی در این بخش بررسی شده است.

«ولایت فقیه در نظام جمهوری اسلامی» عنوان بخش سوم این نوشتار است که در آن ضمن سه فصل به مفهوم و ماهیت جمهوری اسلامی، جایگاه رفراندوم در نظام جمهوری اسلامی، سازوکار تعیین ولی فقیه و نظارت بر او با تأکید بر وظایف و مبنای تشکیل مجلس خبرگان، شرایط اعضای مجلس خبرگان و اشكال دور در معرفی ولی فقیه توسط این مجلس، طول دوره ولایت فقیه و رابطه آن با قانون اساسی، پرداخته شده است.

بررسی ظرفیت‌های تئوریک نظریة ولایت فقیه برای کارآمدی نظام سیاسی، و نیز بیان جلوه‌هایی از کارآمدی نظام جمهوری اسلامی در پرتو ولایت فقیه، سرفصل‌های بخش چهارم این کتاب است.

گفتنی است برخی از این مباحث پیش از این در كتاب «نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه» تدوین و منتشر گردیده، و در نتیجه استقبال علاقمندان به مطالعه در حوزه نظام سیاسی اسلام بارها تجدید چاپ، و به زبان‌های مختلف نیز ترجمه شده بود؛ اما با طرح مباحث جدید از سوی حضرت استاد در این زمینه، ضرورت اقتضا می‌كرد مجموعه‌ای غنی‌تر مشتمل بر همه این مباحث و پاسخ به شبهات نوظهور تدوین گردد.