آیت‌الله مصباح: این‌که عده‌ای می‌گویند شهدا فقط برای دفاع از خاک رفتند، انحراف است

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در مراسم بزرگداشت شهدای روحانیت، ضمن قدرشناسی از این‌كه در طول سال مجالس متعددی توسط مسئولان، اصناف و مردم متدین برای بزرگداشت شهدا برگزار می شود، اظهار داشت: در سایه برگزاری این مجالس بحث‌های فراوانی در باره جهادت و شهادت مطرح شده، و مقالات و کتاب‌های متعددی نیز در این زمینه چاپ شده، که جای خوشحالی دارد؛ اما هنوز بحث‌های بسیاری در باره این موضوع وجود دارد كه باید محققان به آنها بپردازند.

علامه محمدتقی مصباح یزدی با اشاره به حجم گسترده لجن‌پراکنی و شبهه‌افکنی مستمر دشمنان اسلام در رسانه‌ها و فضای مجازی، افزود: زمانی كه شبهات در دل انسان انباشته شد، به تدریج اثر خود را خواهد گذاشت.

استاد حوزه علمیه ضمن بیان برخی مسائل اعتقادی در ارتباط با موضع جهاد و شهادت، گفت: یكی از مسائلی که به ویژه در این دوران جای تحقیق دارد، این سؤال است که چرا خداوند، عالم را به گونه‌ای نیافرید که در آن جنگ و خونریزی نباشد، و اگر جنگ وسیله‌ای برای امتحان افراد است، خداوند، که نسبت به همه آگاه است، نیازی به این آزمون نداشت، و می‌توانست از همان ابتدا افراد خوب را از بدان جدا كند.

وی با اشاره به شبهات متعدد دیگری از این قبیل كه دائماً از سوی دشمنان اسلام به شكل‌های مختلف تكرار می‌شود، خاطر نشان كرد: بسیار بجا است كه کسانی در باره این شبهات پژوهش کرده، و بعد از بررسی، آنها را متناسب با شناخت و معلومات مخاطبان، در چند سطح دسته‌بندی و تبیین کنند. این کار، جهادی علمی است که شاید اجر آن کمتر از شهادت نباشد.

عضو جامعه مدرسین ضمن یادآوری نقش روحانیت در میدان‌های عملی جهاد و شهادت، اظهار داشت: حضور پرافتخار روحانیت در جبهه‌ها دهان یاوه‌گویان برای طعنه و ایجاد برخی شبهات را بسته است؛ زیرا تعداد شهدا و ایثارگران روحانی نسبت به اصناف دیگر بیشتر بوده، و این مایه افتخار روحانیت است.

این مفسر قرآن کریم در بخش دیگری از سخنانش با استناد به آیاتی از قرآن کریم در مورد عبادالرحمن، گفت: از جمله خواسته‌های عبادالرحمن که در این آیات ذکر شده، این است که خدایاٰ ما را امام متقین قرار بده! این، تعبیر تعجب‌آوری است؛ به ویژه بعد از آن‌كه در این آیات برای بیان خصوصیات عبادالرحمن ابتدا از تواضع آنها، آرام قدم برداشتن‌شان بر روی زمین، و برخورد مسالمت‌آمیز نسبت به جاهلان سخن می‌گوید؛ اما در پایان یكی از خواسته‌های ایشان را امام‌المتقین شدن ذكر می‌كند.

وی در ادامه با طرح دو سؤال، افزود: اولاً، آیا تمایل یك فرد به این‌كه شخصیتی برجسته و مهم در میان یک گروه باشد، نشان از جاه‌طلبی او نیست؟ ثانیاً، اگر عبادالرحمن تمایل به پیشوا شدن دارند، چرا پیشوای متقین؟ مگر متقین هدایت‌شده و در مسیر کمال نیستند؟ پس چه نیازی به امام دارند؟

استاد حوزه علمیه در پاسخ به سؤال اول گفت: قرآن همواره سعی می‌کند که پیروانش را به گونه‌ای تربیت کند که نسبت به دیگران نیز احساس مسئولیت داشته باشند؛ نه این‌كه فقط به فکر خود باشند. از همین رو عباد‌الرحمن از خدا می‌خواهند كه نسبت به دیگران بی‌تفاوت نبوده، و بتوانند برای هدایشان گامی بردارند.

وی سؤال دوم را این‌گونه پاسخ داد: هر چند متقین، هدایت‌شده هستند، اما چنین نیست که راه رشد و ترقی را تا پایان پیموده باشند؛ زیرا تقوا دارای مراتبی است، كه سطح نازل آن شناخت احکام فقهی و عمل بر اساس آنها است؛ اما مراتب بالای تقوا به حدی است که کمتر کسی حتی توانسته آن را بشناسد، چه رسد به این‌كه به آن مرتبه برسد! بر همین اساس شخص متقی که نسبت به دیگران احساس مسئولیت دارد، گاهی همتش در حد نجات افراد از آتش دوزخ است؛ اما گاهی چنان همتی دارد که علاوه بر تلاش برای نجات دیگران از عذاب الهی، خود را مکلف به رشد کسانی که مراتب نازلی از تقوا را دارند، نیز می‌داند. البته رسیدن به چنین جایگاهی مستلزم آن است که خود فرد، درجه بالاتری از تقوا را داشته باشد.

آیت‌الله مصباح یزدی برای تبیین ارتباط این بحث با موضوع بزرگداشت شهدای روحانیت، اظهار داشت: روحانیت علاوه بر وظیفه شرکت در جهاد واجب، نقش دیگری هم در جامعه دارد، و آن گرفتن دست دیگر مؤمنان و هدایت‌شان  به مراتب بالاتر ایمان است. لازمه این امر هم این است كه باید ابتدا خودشان به مرتبه بالاتری از تقوا رسیده باشند، تا بتوانند نقش انبیا را در مرتبه نازل‌تری ایفا کنند و این امر حاكی از وظیفه بسیار سنگین روحانیت است، و در مقابل، خدمت ایشان به دیگران نیز خدمتی بی‌نظیر است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه با استناد به روایات متعدد، خاطر نشان كرد: هدایت دیگران فقط با زبان و سخن‌راندن نیست؛ بلكه مردم باید در عمل اسلام و تقوا را در روحانیت ببینند. طبیعی است كه یک روحانی كه از لزوم دستگیری از ضعفا سخن می‌گوید، با كسی که در عمل به یاری ضعیفی شتافته، متفاوت است، و دعوت با عمل تأثیرگذارتر است.

وی ضمن نقل خاطراتی از علمای بزرگ در این زمینه، گفت: بنده خودم دیدم که آیت‌الله سید صدرالدین صدر که از مراجع بزرگ تقلید بودند، با نوازش طفلی که در کوچه گریه می کرد، او را آرام كردند؛ هم‌چنین میرزا جواد آقا تهرانی که سالیان طولانی از عمرش را در مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام و تعلیم اخلاق سپری کرده بود، لباس سربازی می‌پوشید و در جبهه جنگ حاضر می‌شد. با تأسی به چنین بزرگانی، باید روحیه دعوت كردن دیگران با عمل در روحانیت بروز بیشتری داشته باشد.

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به ارزش عمل در مکتب اسلام ،اظهار داشت: چنین نیست که همه شهدا، همه نمازگزاران و همه کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند، از کار خود بهره و اجر یکسانی ببرند؛ بلکه میزان اجر و پاداششان وابسته به نیت آنهاست؛ هر چه نیت خالص‌تر باشد، ارزش عمل نیز بیشتر است؛ به گونه‌ای که گاهی تفاوت ارزش دو عمل مشابه به دلیل اختلاف در مراتب اخلاص، به قدری زیادی است، که قابل تصور نیست.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این‌كه متأسفانه شناخت بعضی از مردم نسبت به جهاد و شهادت تحت تأثیر برخی عوامل اندک است، افزود: گاهی در برخی مراسم رسمی گفته می‌شود که شهدا فقط برای دفاع از آب و خاک، جان خود را تقدیم کرده‌اند، و این، مقدس‌ترین کاری است كه یك فرد می‌تواند انجام دهد!! اگر نیت یك شهید مسلمان فقط دفاع از آب و خاک باشد، چه تفاوتی بین او و یک فرد مارکسیست و بی‌دین است كه برای حفظ آب و خاک كشورش کشته شده است؟ آیا اجر و مقام شهدای ما با آن مارکسیست یکی است؟!

وی با اشاره به این‌كه حتی بسیاری از حیوانات نیز به صورت غریزی از خانه و کاشانه خود دفاع می‌کنند، ادامه داد: اگر واقعاً تصورمان این باشد که باید همه چیز فدای آب و خاک شود، از اسلام دور شده‌ایم؛ فدا كردن عزیزترین گوهر خدادادی، یعنی جان گران‌بها برای چند متر خاک، کجا؛ و تقدیم جان برای اعتلای کلمة‌الله، کجا؟!

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به برخی شعارهای انحرافی که ایران را بر اسلام مقدم می‌دارد، اظهار داشت: وظیفه تبیین معارف اسلام و ارزش‌های آن بر عهده روحانیت است؛ ما باید این مسأله را برای دیگران تبیین کنیم که جنگیدن برای ارضای عواطف انسانی یا برای اموری مانند آب و خاک که ارزش مادی دارد، قابل مقایسه با دفاع از اسلام و فدا کردن جان در راه آن نیست. آیا یكی دانستن شهادت در راه خدا، با کاری که حتی حیوانات هم به صورت غریزی آن را انجام می‌دهند، کوته‌فکری نیست؟

وی در پایان افزود: تفاوت ارزش جان دادن در راه امور مادی، و تقدیم جان برای خدا، از خاک تا افلاک است.

گفتنی است مراسم بزرگداشت شهدا و ایثارگران روحانیت با عنوان نغمه ملکوتیان، در روز دهم دی‌ماه 1396 در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد.

برای دریافت متن و صوت این جلسه اینجا را کلیک کنید!