این کتاب بخشی از نظریهها و نظرهای استاد فرزانه، حضرت آیتالله محمدتقی مصباح یزدیرحمتالله علیه در قلمرو تعلیم و تربیت است كه با تلاش آقای عبدالرضا ضرابی و با نظارت حجج اسلام دکتر هادی حسینخانی نائيني و دکتر محمدجواد زارعان، تدوین و نگارش شده، و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.
کتاب حاضر که از ميان آثار نوشتاري و گفتاري حضرت استاد استخراج، گردآوري و تدوين شده، در 7 فصل به شرح زير تقسيم شده است:
فصل اول، مفهومشناسي تعليم و تربيت نام دارد و در آن مفاهيم تعليم، تربيت، تزکيه، حکمت و رابطة بين آنها بيان شده است.
فصل دوم، مباني تعليم و تربيت نام دارد که پس از شرح هريک از مباني هستيشناختي، انسانشناختي و ارزششناختي تعليم و تربيت، به دلالتهاي تربيتي استنباطشده از آنها اشاره شده است.
فصل سوم، اهداف کلي تعليم و تربيت نام دارد که استاد با استفاده از قرآن و روايات به بيان و شرح اين اهداف پرداختهاند.
فصل چهارم، اصول عام تعليم و تربيت نام دارد که در آن پس از ذکر نکاتي دربارة اصول تعليم و تربيت، اهم اصول عام تعليم و تربيت که ميتوان گفت در تمام ساحتهاي تعليم و تربيت ساري و جاري است، تشريح شده است.
فصل پنجم، روشهاي تعليم و تربيت نام دارد. در اين فصل نيز روشهاي کلي تعليم و تربيت در سه بُعد بينشي، گرايشي و رفتاري توضيح داده شدهاند.
فصل ششم، ساحتهاي تعليم و تربيت نام دارد. در اين فصل ابتدا ساحتهاي مهم تعليم و تربيت، تعريفْ و سپس اهداف آنها بهاجمال بيان شده است.
فصل هفتم، عوامل و موانع تعليم و تربيت نام دارد که در آن سه دسته عوامل وراثتي، محيطي، ارادي، و معنوي ـ الهي و سه دسته موانع دلبستگي به دنيا، شيطان و هواي نفس، بهعنوان منشأ همة عوامل و يا موانع تربيتي توضيح داده شده است؛
7. با توجه به مطالب استخراجشده در هر موضوع، ممکن است بعضي از فصول، حجم بيشتري از ساير فصلها داشته باشند.