علامه مصباح یزدی با اشاره به نظر مقام معظم رهبری در خصوص الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت گفت: این الگو منحصر به مسائل اداری نیست، بلكه شامل سطوح مختلف نظری و عملی متعدد با پیچیدگیهای بسیار زیاد است.
عضو خبرگان رهبری با بیان اینکه مسائل نظری باوجود پیچیدگیهای آنها ساده به نظر میآیند، اظهار داشت: اگر بخواهیم الگویی در شأن جمهوری اسلامی داشته باشیم، به برنامههای عمیقتر و بهتر نیازمندیم ، اما باید توجه داشت نباید با ایدهآلگرائی انجام آن را به آینده موكول كرد، بلكه باید برنامهها را به سه صورت كوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت تنظیم کرد، بر اساس اولویتها و نیازها به انجام امور پرداخت، و برای دستیابی به نتایج نهایی نیروی انسانی کافی تربیت کرد.
وی با تأكید بر اینكه مسائل نظری در خصوص الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، حكم پی و ریشه را دارند كه در صورت استحكام آنها، دیگر پیشرفتها مفید خواهد بود، خاطر نشان كرد: باید برای سئوالات ریشهای این بحث جوابهای متقنی ارائه كرد؛ به عنوان نمونه در خصوص سؤال از چیستی و چگونگی عدالت اجتماعی هرچند جواب ساده به نظر میرسد و آن اینکه اجرای احكام اسلامی موجب تحقق عدالت در جامعه میشود، اما مسأله عمیقتر از اینهاست و پرسشهای متعددی را در بطن خودش دارد، از این روست كه تا كنون كتابهای متعدد و بسیاری تنها در خصوص عدالت نوشته شده است.
علامه مصباح یزدی با بیان نمونههایی گفت: پاسخ به پرسشهایی از این قبیل كه عدالت چیست، جایگاه آن كجاست، و آیا صرفاً جنبه انسانی دارد یا غیر انسان را نیز شامل میشود و... جای كارهای بسیار دارد و بعد از پاسخ به این پرسشها باید باید عدالت اجتماعی را فهمید.
وی گفت: اینكه عدالت تنها در خصوص بهرهمندی از منافع مادی است یا منافع معنوی را نیز شامل میشود، از شاخههای بحث عدالت است و در جامعه اسلامی بخش مهم عدالت، بهرهمندی از منافع معنوی است بهگونهای که تأمین منافع مادی نیز مقدمهای برای رسیدن افراد به تكامل معنوی است.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان تعریفی اجمالی از عدالت اجتماعی گفت: مجموعه رفتارهایی كه به موجب آن هر كس به حق خودش میرسد را عدالت اجتماعی گویند .وی ادامه داد: این تعریف به نوعی توجیه كننده وجود قوای سه گانه معروف مقننه، قضائیه و مجریه است، به اینگونه که برای برقراری عدالت اجتماعی به دستگاهی نیاز است كه با قانون حق را بیان كند و دستگاهی نیز باید اعمال را با این حق تطبیق دهد و دستگاهی دیگر نیز باید ضامن اجرای این قوانین باشد.
آیتالله مصباح یزدی ادامه داد: اما باز هم ضمانتی نخواهد بود كه این سه دستگاه به وظایف خود به خوبی عمل كنند مگر آنكه در رأس آنها معصوم وجود داشته باشد.
وی با بیان این سئوال كه در زمان غیبت معصوم چه باید كرد، ادامه داد: سیره عقلا بر این است كه در زمان عدم وجود بهترین گزینه، گزینهای را انتخاب كنند كه اقرب و اشبه به بهترین باشد و در خصوص فرض مذكور باید اشبه افراد به معصوم به جای او قرار گیرد كه در این خصوص نظریه ولایتفقیه پاسخگو است.
علامه مصباح یزدی با بیان اینكه یك نفر نمیتواند بر همه امور نظارت و تسلط كامل داشته باشد تا هیچ خطائی رخ ندهد، ادامه داد: البته شرع ابزارهای دیگری نیز درنظر گرفته است كه از جمله آنها نظارت عمومی بهوسیله امر به معروف و نهی از منكر است و به همین دلیل آن را از اعظم فرائض برشمرده است.
وی خاطر نشان كرد: اگر بخواهیم چنین نظامی بر سركار آید نیاز به فراهم شدن بسترهای مورد نیاز از جمله بستر فرهنگی و رشد فرهنگ عمومی است، یعنی مردم باید ارزشها را باور كنند و به آن پایبند شوند، و مهمترین عامل هم برای رشد فرهنگ عمومی تقویت اعتقادات است.
این استاد اخلاق خاطر نشان كرد: هرچند در این راه باید با آموزش شروع كرد، اما نباید بدان اكتفا كرد و میبایست كارهای تربیتی را نیز در كنارآن قرار داد.
علامه مصباح یزدی با اشاره به لزوم تقسیم كار اظهار داشت: وظیفه خاص اقشار فرهنگی اقدام به انجام تحقیقات بنیادین و حل مسائل اساسی فكری است.