قوام نظام اسلامی به این است كه همه مردم در حفظ آن بكوشند.

آیت‏الله مصباح یزدی در دیدار با گروهی از اساتید و اعضای هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع) گفت: ما قادر به درك عظمت نعمت نظام اسلامی و به جا آوردن شكر آن نیستیم.
وی افزود: اولین قدم برای شكر این نعمت حفظ آن است و شرط اول آن شناختن این نعمت و آگاهی از تأثیر آن بر زندگی فردی و اجتماعی در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی و فرهنگی و به ویژه از بُعد دینی است.
استاد حوزه علمیه با اشاره به اینكه حوزه و دانشگاه به عنوان دو قطب فرهنگی جامعه، در این زمینه بیشترین تكلیف را بر عهده دارند، ادامه داد: از ابتدای پیروزی انقلاب، حضرت امام(ره) اهتمام خاصی نسبت به اسلامی شدن دانشگاه‏ها داشتند و بارها فرمودند حوزه و دانشگاه ستون فقرات انقلاب هستند و اگر این دو مجموعه در جهت اهداف انقلاب و اسلام تلاش كنند، بقای انقلاب و رشد دست‏آوردهای آن تضمین می‏شود. ولی اگر در این دو نهاد انحرافی پیدا شود تضمینی برای بقای انقلاب در مسیر خودش باقی نخواهد ماند. بر همین اساس وظیفه اصلی ما این است كه جهت حركت این دو نهاد را جهت اسلامی قرار دهیم و هدف همه تلاشهای خود را در فعالیت‏های آموزشی، پرورشی، تحقیقات و پژوهش‏ها كسب رضای خدا قرار دهیم.
عضو مجلس خبرگان گفت: شكل ایده‏آل اداره جامعه آن است كه كارهای كلیدی در دست كسانی كه ایمان و معرفت كامل‏تر و كارآیی بیشتری دارند، باشد. اما با توجه به اختلاف مراتب شناخت، ایمان و انگیزه‌ها همیشه افراد در مسیر ایده‏آل‏ها حركت نكرده‌اند و در نتیجه انحرافاتی پدید آمده است.
وی همچنین با تاكید بر اهمیت نقش مدیر و رهبر یك جامعه در هدایت آن به مسیر صحیح و جلوگیری از انحرافات گفت: این تصور كه رهبر شایسته تنها عامل مؤثر در این جهت است، تصوری اشتباه است. مگر ما می‏توانیم رهبر و مدیری شایسته‏تر از پیامبر اكرم(ص) و امیرمؤمنان(ع) پیدا كنیم؟ اما مگر همان جامعه‏ای كه پیغمبر اكرم(ص) تأسیس كرد و امیرالمؤمنین بعد از بیست و پنج سال عهده‏دار مدیریت آن شد، در مسیر صحیح خودش باقی ماند؟
آیت‏الله مصباح در توضیح این مطلب ادامه داد: كسانی عامل اصلی انحراف جامعه را عوامل اقتصادی یا تبعیض در تقسیم عادلانه مواهب اجتماعی می‏دانند. هرچند این عوامل فی‏الجمله در انحرافات افراد و جوامع نقش دارند، اما اینها تنها عامل نیستند. با توجه به اینكه انسان آزاد آفریده شده و مختار است كه در هر نظام و حكومتی و در هر شرایط زمانی و مكانی به اراده خود یكی از راه‏های پیش رو را انتخاب كند، عامل نهایی در انحراف یا سعادت افراد و جوامع اراده انسان‏ها است.
وی ادامه داد: بر اساس بینش اسلامی، خداوند این عالم را آفریده تا همه افراد بشر را بیازماید و این مسأله فقط جنبه فردی ندارد؛ گروه‏ها و جوامع هم باید آزمایش شوند.
عضو جامعه مدرسین با اشاره به این مطلب كه پدیده‏های اجتماعی تك عاملی نیستند، گفت: هر چند سیاست‏بازان برای اغفال مردم و توجیه كار خودشان فرافکنی کرده و بر یك عامل بیرونی تكیه می‏كنند. اما هر یك از افراد جامعه به سهم خود در پیشرفت و توسعه یا سقوط و انحطاط جامعه نقش دارند. بر همین اساس ما باید از نقش خودمان در این جهت غافل نشویم و در مقام توجیه نقص‏ها و كمبودهای جامعه خودمان را تبرئه نكنیم.
وی همچنین با رد تفكر اومانیستی غرب و دیدگاه جبرگرایانه‌ای كه بر اساس آن افراد برای تبرئه خود و فرافكنی، همه تقصیرها را بر عهده عوامل جبری یا افراد دیگر می‏دانند، گفت: تربیت اسلامی اقتضا می‏كند كه هر كسی در خصوص نقائص و كمبودهای اجتماعی ابتدا خودِ فردی یا گروهیش را متهم كند و بررسی كند كه آیا در انجام وظیفه خود كوتاهی نكرده است؟
آیت‏الله مصباح با اشاره به وضعیت فرهنگی دانشگاه‏ها ادامه داد: با نگاهی به گذشته می‏فهمیم كه بسیاری از ما به خصوص مسؤولان، بعد از پیروزی انقلاب در بُعد فرهنگی امتحان خوبی نداده‏ایم. در بسیاری از موارد اگر درست به وظیفه خود عمل كرده بودیم خیلی از جریانات اتفاق نمی‏افتاد؛ و اکنون این سؤال مطرح است که آیا هیچ كاری در جهت اصلاح این وضع از ما ساخته نیست؟ مگر ما غیر از تسلیم شدن در برابر جریانات چه كرده‏ایم كه ببینیم نتیجه‏ای دارد یا نه؟ آیا امكان نداشت گروهی از اساتید متدین نسبت به تضعیف ارزش‏های اسلامی، توهین به مقدسات و ترویج افكار انحرافی در دانشگاه‏ها به صورت جدی اظهار نارضایتی كنند؟
وی همچنین گفت: وقتی انحرافی در امور دینی پیدا شود همه در برابر آن مساوی و مسؤولند و به بهانه رعایت ادب و سسلسه مراتب تكلیف ساقط نمی‏شود. همه باید در برابر انحراف عكس‏العمل نشان دهند و به وظیفه شرعی خود كه امر به معروف و نهی از منكر است، عمل كنند. اما امروز به واسطه ترویج فرهنگ تولرانس و تساهل و تسامح این احساس وظیفه در ما تضعیف شده است. گاهی هم گفته می‏شود چنین کارهایی اقدام علیه نظام اسلامی است. ولی باید بدانیم که یك نظام زمانی اسلامی است كه در آن به اسلام عمل شود. نظامی كه از مسیر اسلام منحرف شود، اسلامی نیست. قوام نظام اسلامی به این است كه همه مردم در حفظ آن بكوشند و با انتقادات خود جلوی انحرافات را بگیرند.
استاد حوزه علمیه افزود: همه ما نه تنها مسئول رفتار خودمان هستیم، بلكه مسؤول اطرافیان و جامعه‏ای هم كه در آن زندگی می‏كنیم هستیم و اگر انحرافاتی پیدا شود كه هر یك از ما به نحوی بتوانیم از آن جلوگیری كنیم، در برابر آن مسؤولیم.