این کتاب بخشی از مباحث حضرت استاد درباره پژوهش و دینپژوهی است که با هدف ترسیم برخی از مهمترین خطوط کلی مؤلفههای پژوهش اصیل، و نیز شرح ساحتهای گوناگون دینپژوهی سامان یافته است. نوشتار حاضر توسط حجتالاسلام والمسلمین جواد عابدینی در دو بخش تدوین و نگارش یافته و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.
بخش نخست این کتاب که در 8 فصل تنظیم شده، به بیان اهمیت و ضرورت، انگیزهها، اخلاق، اولویتها، روشها و آسیبشناسی پژوهش پرداخته است.
لزوم دستیابی به استقلال علمی و فکری، حقیقتجویی و درنظر داشتن محبت خدا و اولیای او، اخلاص، ادب و شهامت، و نیز رعایت مسائل دینی و اعتقادی و فرهنگی و نیازهای جامعه در پژوهش، و پرهیز از خودمحوری و افراط و تفریط در به ثمر رسیدن یک پژوهش متقن از جمله مباحثی است که در ذیل عناوین یاد شده توضیح داده شده است.
همچنین در ادامه بخش نخست، با بیان رسالت حوزههای علمیه درباره امر پژوهش، به کاستیها و آسیبهای پیش روی اشاره میکند. بیان چیستی و اهمیت علوم انسانی، تشریح رابطه علوم انسانی با ایدئولوژی و انسانشناسی و نیز تبیین مسأله بومیسازی علوم انسانی و علت رکود و عدم پیشرفت در آن از مباحث مطروح شده در فصل پایانی بخش نخست این کتاب است.
بخش دوم این کتاب نیز در 5 فصل با مباحثی چون: چیستی، اهمیت و ضرورت، روششناسی و آسیبشناسی دینپژوهی و نیز نواندیشی دینی و روششناسی آن تدوین و تنظیم شده است.
اشاره به چیستی دین و ضرورت تعریف دین، بیان انگیزههای پژوهش در دین، تشریح پیشفرضها و اصول و قواعد راهبردی دینپژوهی، بررسی قلمرو نواندیشی دینی با اشاره به روششناسی نواندیشی دینی و نیز توضیح آسیبشناسی دینپژوهی با تأکید بر آسیبهای روششناختی و محتوایی از مطالبی است که ذیل فصلهای یاد شده در بخش دوم توضیح داده شده است.