آیت الله مصباح یزدی: اختیار و تعقل آدمی، از عجائب مهندسی خداوند در این عالم است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در جمع تعدادی از مهندسین بسیجی با اشاره به تعریفی از واژه مهندسی اظهار داشت: همه پدیده ها مخلوقات خداوند هستند كه هر كدام به نوعی مهندسی شده‌اند، و دارای شكل و حد و اندازه معینی هستند و با یكدیگر ارتباطات و تأثیر و تأثر معینی دارند.

آیت الله محمدتقی مصباح یزدی با اشاره به اینكه هرچه شناخت آدمی در علوم طبیعی بیشتر باشد، این مهندسی الهی را بیشتر درك كرده، قاعدتا بیشتر متوجه عظمت خالق آنها می‌شود، اظهار داشت: مهندسی خداوند را می‌توان در پدیده‌های غیر انسان،  در افراد انسان، در كیفیت شكل‌گیری جوامع انسانی، و حتی در رابطه با كل جهان هستی مشاهده کرد.

وی با اشاره به نمونه‌های متعددی از مهندسی خداوند متعال اظهار داشت: اینكه این دنیا با این نظام هندسی چگونه آفریده شده است و چه طرح و نقشه‌ای دارد، یك مسأله فلسفی است و نه علمی، و حتی نظریاتی كه برخی در خصوص این جهان داده‌اند و حتی در دانشگاه‌ها نیز برای دانشجویان بیان می‌شود، مسأله ای فراتر از علوم تجربی است، چرا كه این مسأله اصلا قابل تجربه در هیچ آزمایشگاهی نبوده، بحثی فلسفی است.

وی با اشاره به نظریه رایج در خصوص به وجود آمدن جهان ادامه داد: نظریه‌ای وجود دارد كه طبق آن هستی یك توده عظیم فشرده‌ای بوده كه با یك انفجار اتفاقی در گوشه‌ای از آن، به صورت اتفاقی كهكشان راه شیری پدید می‌آید كه در این كهكشان نیز كاملا به صورت اتفاقی منظومه شمسی به وجود آمده، در درون منظومه شمسی نیز یك قطعه بسیار كوچكی به نام كره زمین به صورت اتفاقی تشكیل شده است. بعد از گذشت هزاران سال زمین تحولاتی یافته، در میان آب ها موجودی زنده و تك سلولی پدید آمده، و در اثر گذشت سالها از همان موجود تك سلولی موجودات چند سلولی به وجود آمدند. كم كم از این موجودات چند سلولی ماهیها و بعد پرنده ها و طی گذشت میلیون ها سال خزندگان و چرندگان به وجود آمدند كه در بین آنها میمون نیز وجود داشت و طی گذشت میلیون ها سال این میمون به صورت اتفاقی به انسان تبدیل شد و انسان های امروزی از نسل آن هستند! این یعنی نظم موجود در جهان و پیدایش انسان امری كاملا اتفاقی بوده است. متأسفانه این نظریه، علمی و متقن تلقی شده و حتی در دانشگاه نیز به عنوان یك نظریه علمی برای دنشجویان تدریس می شود.

علامه مصباح یزدی خاطر نشان كرد: این نظریه نهایت چیزی كه برای بشر به ارمغان می آورد این است كه انسانی به صورت اتفاقی در رحم مادر تشكیل شده است و بعد از چندی نیز نابود می شود، لذا در این زمان اندك، بهترین  كار، لذت بردن از زندگی است، و اتفاقا همه تلاش انبیاء در طول تاریخ بر این بوده است كه به بشر بفهمانند این‌چنین نیست.

وی ادامه داد: دیدگاه دیگر این است كه هستی دارای مهندس و خالقی است، كه البته در اینجا نیز شناخت ها متفاوت است. برخی گمان می كنند كه نیاز به یك خالق و مهندس در ابتدای خلقت وجود داشته است ، اما در استمرار آن چنین نیست، و مانند ساعت سازی كه ساعت دقیقی را به وجود آورده كه ذره ای اشتباه نمی كند و برای كاركردن ساعت دیگر نیازی به وجود شخص سازنده نیست، درعالم هستی نیز وضع به همین منوال است.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به ابطال این دیدگاه از سوی انبیاء اظهار داشت: حتی در بین پیروان برخی ادیان نیز این دیدگاه به چشم می خورد همانگونه كه قرآن از زبان یهودیان نقل می كند: " یدالله مغلوله" ، اماتعالیم انبیاء این نگاه را نیز باطل می داند ، بلكه خداوند باید هرلحظه وجود داشته باشد و خدائی كند، لذا همه مخلوقات از ابتدا با نظم و ترتیب و هدف خاصی خلق شده اند.

این استاد فلسفه اسلامی خاطر نشان كرد: از عجائب تدبیر خداوند متعال این است كه در محدوده ای به یك مخلوق كه همان انسان است، عقل و اختیار داده است و این مخلوق كوچك می تواند سعادت و شقاوت اخروی خود را رقم بزند و حتی با اعمال و رفتار خود می تواند هر روز و هر ساعت سرنوشت خود را تغییر دهد.

وی با اشاره به اینكه این نظام عظیم متقن، مهندسی خداوند متعال است، اظهار داشت: از جمله مهندسی های خداوند این است كه انسان ها را به گونه ای آفریده كه انسان ها در هر عصر دارای ذوق و سلیقه های مختلف، سنین مختلف، نژاد های مختلف و در مناطق مختلف حضور دارند و در هر جامعه كسانی یك نوع برجستگی می یابند، و همین اختلاف شرایط زندگی و استعدادها سبب شده هر كسی عهده دار كاری شود.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به اینكه در هرجامعه نخبگانی هستند كه در اثر شرایطی ، رشد عقلی بیشتری داشته و از نظر فكری ترقی یافته اند، ادامه داد: در واقع این عده از نعمت خداوند كه همان شرایط زندگی و استعدادها بوده ، بیشتر استفاده كرده‌اند، كه البته استفاده بیشتر از نعمت های خداوند ، پذیرفتن مسئولیت های بیشتر را نیز اقتضا می كند، چرا كه تكلیف هركس به اندازه توان اوست؛ لذا تكلیف پیامبران بسیار سخت تر از دیگران بوده و دشواری تكلیف هركس به میزان فهم و عقل و شناخت او بستگی دارد كه از طریق استفاده از نعمت های خدا حاصل شده است.

وی با اشاره به اینكه اختلاف شرایط و استعدادها سبب شده تا در هر جامعه ای مهندسینی وجود داشته باشند كه نسبت به دیگران امتیازاتی داشته باشند، اظهار داشت: این مسأله كه هر كس امتیازات بیشتری دارد، تكلیف دشوارتری نیز دارد در همه جوامع به طور ارتكازی وجود دارد و قابل قبول است، لذا نخبگان هر جامعه سعی در حفظ امنیت و تأمین نیازهای جامعه دارند، كه البته در نظام اسلامی علاوه بر آن نكته دیگری نیز وجود دارد و آن اینكه در نظام های غیر اسلامی حفظ امنیت و  افزایش رفاه مردم  هدف تلقی شده، اما در نظام اسلامی، تأمین رفاه بیشتر هدف نهایی نیست، بلكه وسیله ای است برای رشد و تكامل انسانی، و این همان هدفی است كه انبیا برای رساندن بشر به آن مبعوث شده اند.

علامه مصباح یزدی ادامه داد: در نظام اسلامی پیشرفت های اقتصادی، نظامی، علمی، صنعتی و تأمین رفاه باید وجود داشته باشد، اما نه به عنوان هدف، بلكه وسیله ای برای تكامل انسانی و قرب به خدای متعال، چرا كه انبیاء آمده اند تا بگویند انسان از حیوان بالاتر است و باید به مقام انسانی خودش نائل شود و رسیدن به این مرحله نیازمند نوعی مهندسی فراتر از مهندسی جوامع دیگر است كه مهندسی آن توسط انبیاء و جانشینان آنها صورت می گیرد.

آیت الله مصباح یزدی ادامه داد: برای هر نوع مهندسی باید کسانی وجود داشته باشند تا آن را در جامعه رواج داده و فراگیر كنند. در جامعه ما نیز به بركت تدبیر امام(ره) ، متخصصین در رشته های مختلف دستاوردها و تولیدهایی دارند كه عاملی كه باید آنها را ترویج بدهد، بسیج است، لذا عده ای باید این مسئولیت را به عنوان مسئولیت انسانی بپذیرند كه البته تقرب آنها به خدای متعال را نیز در پی دارد.

گفتنی است این مراسم5 اسفند ماه در سالن همایش های موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد.

برای دریافت صوت این جلسه اینجا را کلیک کنید!