علامه مصباح: آنچه از مقام اهل بیت (ع) گفته می شود، نه تنها غلو نیست، بلکه کمتر از حقیقت است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در مراسم عمامه‌گذاری طلاب مدرسه علمیه رشد، ضمن تبریک عید غدیر و گرامی‌داشت جان‌باختگان فاجعه منا، اظهار امیدواری کرد تا این واقعه تلخ، مقدمه‌ای برای سقوط دولت ظلم و فراهم شدن زمینه ظهور امام عصر (عج) باشد.

وی با اشاره به مقام اهل بیت (ع) اظهار داشت: آنچه که درباره اهل بیت (ع) گفته می‌شود، نه تنها غلو نیست، بلکه کمتر از حقیقت آن‌هاست، چرا که مقیاس‌ها و سخنان ما در مورد اهل بیت (ع) بر اساس تجربه‌های مادی و مواردی است که در این دنیا آموخته‌ایم؛ در حالی که اهل بیت (ع) فوق آن‌ها هستند و ما ناچار این تعابیر را در مورد آن‌ها به کار می‌بریم.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به آیه «الله نور السموات والارض» اظهار داشت: به عنوان نمونه، در قرآن از لفظ نور برای خدا استفاده شده است؛ آن نوری که ما در عالم تجربه کرده‌ایم، نور چراغ و نهایتا خورشید است؛ در حالی که خدا به نور آسمان‌ها و زمین تعریف شده که خود شامل هزار‌ها خورشید می‌شود، اما چون برای ذهن بشر، لفظی که بهتر بتواند مقصود را توجیه کند وجود ندارد، خداوند از این لفظ استفاده کرده است؛ در حالی که این نور کجا و نوری که در ذهن بشر است کجا؟ لذا در بسیاری از موارد که حقیقت‌شان فوق تصور ماست، چاره‌ای جز استفاده از این الفاظ وجود ندارد. 

عضو خبرگان رهبری با اشاره به این‌که نور دارای مراتبی است، اظهار داشت: این مراتب در امور معنوی نیز قابل تصور است. و آنچه در روایات – حتی روایت اهل سنت – آمده که اولین نوری که خلق شد، نور محمد (ص) و علی (ع) است، بدین معناست که نور ایشان در بالاترین مرتبه نور بعد از نور خداوند قرار دارد، و البته هر اندازه ارتباط یک موجود با آن نور بیشتر باشد، سبب شرف و نورانیت آن موجود نیز خواهد شد.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم لیاقت پیدا کنیم که با چندین واسطه، آن نور در وجود ما نیز انعکاس پیدا کند، تنها راه آن، اطاعت خدا و اطاعت از اولیای خدا و توسل به آنهاست.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به این‌که علی (ع) در واقع اولین انعکاس نور الهی است که می‌تواند کاری خدایی کند، اظهار داشت: حتی بردن نام علی (ع) نیز می‌تواند اثرگذار باشد. نه تنها نام او، بلکه هر چیزی انتساب به او داشته باشد، می‌تواند منشأ امور خارق العاده باشد و به اصطلاح، معجزه‌ها بیافریند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به وجود امور اعتباری، مانند ملکیت و زوجیت، اظهار داشت: این امور اعتباری را عقلا برای جلوگیری از هرج و مرج پذیرفته‌اند. اما این امور، تا چه اندازه اعتبار دارند و چه میزان می‌توان به آن‌ها بها داد؟ مخصوصاً برای امور اعتباری در عبادات تا چه اندازه می‌توان ارزش و اعتبار قائل شد؟

این فیلسوف اسلامی ادامه داد: عده‌ای می‌گویند عبادت خدا، برقراری یک رابطه قلبی با خداست و همین که دل انسان به یاد خدا باشد کافی است؛ امور اعتباری مانند نماز و روزه و نظایر آن، مهم نیستند و اعتباری ندارند؛ عده‌ای دیگر نیز دقیقا در مقابل آن‌ها معتقدند که اصل عبادت به همین رکوع و سجده و ظاهر است و رابطه قلبی و انگیزه درونی و نیت، اهمیتی ندارد.

وی با اشاره به این‌که دو دسته فوق افراط و تفریط کرده‌اند، اظهار داشت: اعتباریات، در واقع نمادی از وجود رابطه قلبی با خدا هستند، لذا خم و راست شدن بدون نیت و توجه، طبق روایات به کلاغی می‌ماند که نوک بر زمین می‌زند و ارزشی ندارد. بنابراین، در عبادات، هم اعتباریات به عنوان نماد، موضوعیت دارد و هم رابطه قلبی. از این رو، در ادیان مختلف و به ویژه در اسلام، راجع به جزئیات همین اعتباریات نیز، بسیار دقت شده است و اندک تخلفی می‌تواند سبب بطلان عبادت شود.

آیت الله مصباح یزدی ادامه داد: گاه عده‌ای می‌گویند، ملبس شدن و عمامه‌گذاری، نوعی تظاهر و ریا است و انسان باید بجای این کارها، رابطه قلبی‌اش را با خدا درست کند. این تفکر، همان تفریط است؛ همان گونه که نماز و عبادت ما نفعی برای خداوند ندارد و در واقع نماد بندگی و انقیاد ما نسبت به خداوند متعال است، این عمامه و لباس نیز نماد و نشانه‌ای از انتساب به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است. حتی چه بسا عمامه پیامبر (ص) به این شکل نبوده باشد، اما همین اندازه که در عرف، این لباس و عمامه، نماد لباس آنهاست برای انتساب کافی است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به این‌که علی (ع) نور خدا و آینه تمام نمای الله است، اظهار داشت: از این رو هر چه که منتسب به ایشان بشود نیز ارزش می‌یابد؛ به عنوان نمونه، اگر کسی برای تمرین خط، بنویسد «علی»، این یک واژه معمولی خواهد بود، اما اگر با قصد انتساب به امیرالمؤمنین بنویسد «علی»، دیگر آن نوشته قداست پیدا کرده و نمی توان بی‌وضو، دست روی آن گذاشت. در حالی که هر دو در ظاهر یکی هستند، اما یکی با قصد انتساب و دیگری بدون آن است.

وی در پایان با اشاره به نمونه‌هایی، به نقل داستانی از آیت الله بهجت مبنی بر این‌که ایشان خاک کفش زوار حضرت معصومه (س) را به چشم کشیده است پرداخت و اظهار داشت: خاک، همان خاک کوچه و خیابان است، اما وقتی منتسب به زائری شد که به زیارت یکی از اولاد پیامبر (ص) می‌رود، به حدی قداست می‌یابد که شخصی مانند آیت الله بهجت، برای تبرک آن را به صورت و چشم می‌کشد.

در ادامه این مراسم تعدادی از طلاب مدرسه علمیه رشد به دست علامه مصباح یزدی، عمامه‌گذاری کردند.

گفتنی است این مراسم عمامه‌گذاری، هشتم مهرماه در مدرسه علمیه رشد برگزار شد.