آثار گرانسنگ علامه محمدتقی مصباح ـ که رضوان الهی بر او باد ـ در مسائل و موضوعات مورد نیاز انسان معاصر، چونان مشعلی فروزان فراراه جویندگان نیکبختی قرار گرفته و چونان پرتوی درخشان، تاریکاندیشیهای شبههافکنان را زائل میکند. گونهگونی و گسترة دانش عرضهشده در نگاشتههای او از یک سو، و ژرفای نگاهش در گشودن رازهای سربهمهر از دیگر سوی، نسل جوان را در استفادة شایسته از این دریای کمنظیر حکمت به زحمت انداخته، و درخواستهایی برای ارائة گزیدهای گویا از آنها را به دنبال داشته است.
ابراز این نیاز، در کنار توصیة رهبر حکیم انقلاب در خصوص نشر و ترویج آثار علامه مصباح در قالبهای مناسب و روزآمد، شورای سیاستگذاری مجموعه آثار آیتالله مصباح را بر آن داشت تا گزیدههایی از آثار پرحجم علامه تهیه کند تا مطالعة آنها آسانتر و شوق مطالعة اصل کتابها در خوانندگان مشتاق شعلهورتر شود. در مجموعه «نسیم» کوشیدهایم تا همة نکات و مطالب اصلی کتابها در گزیدهها آورده شود، کلمات و عبارتهای مؤلف گرانقدر دقیقاً حفظ شود، و فقط توضیحات، مثالها و نکاتی حذف شود که به اصل مطالب خدشهای وارد نمیسازد.
این کتاب، گزیده کتاب «انقلاب اسلامی و ریشههای آن» است که با تلاش آقای حسین مرکزیمقدم تلخیص و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.
این كتاب با هدف ارایه مباحث بنیادین انقلاب اسلامی و ریشههای آن برای استفاده در مراكز آموزشی و پژوهشی در دو بخش، و در قالب 14 درس تدوین شده است.
بخش نخست این كتاب تحلیل نظری انقلاب اسلامی است كه در آن طی 9 درس مباحث ذیل بررسی و بیان شده است:
- تعریف انقلاب و مقایسه آن با دیگر حركتهای اجتماعی نظیر: كودتا، شورش و اصلاح؛
- تبیین و بررسی تئوریهای مطرح دربارة انقلاب؛
- بررسی عوامل پیدایش انقلاب از منظر دینی با اشاره به عوامل ایجاد تحولات اجتماعی، زمینههای پیدایش بحران و تعادل در جامعه؛
- بررسی ماهیت و ویژگیهای انقلاب اسلامی؛
- نقش رهبری، مردم، و آموزههای دینی (به عنوان اركان انقلاب اسلامی) در ایجاد وحدت در جامعه و پیروزی انقلاب اسلامی؛
- دستآوردهای انقلاب اسلامی؛
- آسیبشناسی انقلاب اسلامی، و بررسی راهكارهای حفظ و تداوم آن با اشاره به انواع تهدیدها و آسیبهای فراروی نظام.
بخش دوم كتاب به نقاط عطف تاریخ ایران، از مشروطه تا پیروزی انقلاب اسلامی، پرداخته است. این حوادث شامل نهضت مشروطه، دوران دیكتاتوری پهلوی اول و دوم، و دوران آغازین انقلاب میشود و سرفصلهای مباحث مربوط به آنها عبارتند از:
- منشأ، ماهیت، جریانشناسی، و علل انحراف نهضت مشروطه از اهداف اصیل خود، و نقش این انحراف در بهتعویق افتادن شكلگیری انقلاب اسلامی؛
- زمینههای ایجاد دولتهای لائیك در جهان اسلام؛
- برخی حوادث عمده در دوران پهلوی اول؛
- بررسی برخی از اقدامات، حوادث و جریانات دوران پهلوی دوم، از جمله: تضعیف ارزشها و باورهای اسلامی از سوی حكومت، چگونگی تقویت حوزه علمیه ازسوی علمای بزرگ، فاجعه مدرسه فیضیه، كاپیتولاسیون، قیام 15 خرداد، اوجگیری انقلاب در سال 57، فرار شاه، ورود امام خمینی(ره) و ...
- جریانشناسی گروههای منحرف فكری پیش و پس از انقلاب اسلامی مانند: ماركسیستها، منافقین، و منافقین نوین (ملیگرایان).