به گزارش پایگاه اطلاعرسانی آثار حضرت آیتالله مصباح یزدی ایشان در جمع مسئولان برگزاری همایش مکتب امام خمینی (ره) در استانهای کرمان و همدان یکی از خدمتهای امام به جامعه اسلامی را تبیین قلمرو اسلام و تشیع دانست و گفت: درگذشته دینداری در توجه به احکام شخصی و امثال آن معرفی میشد و به مسئولیتهای اجتماعی توجهی نمیشد.
وی به عنوان نمونه از آیتالله کاشانی یاد کرد و گفت: ایشان با اینکه از اعجوبههای دوران ما از لحاظ علم، فقاهت، هوش، فراست و فعالیت اجتماعی است، ولی به دلیل سیاسی بودن کسی به ایشان اعتنایی نمیکرد. امام با خون دل و پشتکار و برنامهریزی با این فکر غلط مبارزه کرد و به مردم فهماند که ما در کنار نماز و روزه وظایف دینی دیگری داریم که اگر آنها را انجام ندهیم به دینمان لطمه میخورد.
استاد حوزه علمیه قم اوج تلاشهای امام در اینباره را درس ولایتفقیه و تاکید بر اینکه یکی از بزرگترین واجبات دینی اقدام برای تشکیل حکومت اسلامی است، دانست و گفت: این مطالب در شرایط بسیار سختی ارائه و تبدیل به کتاب و نوار میشد و به صورت پنهانی به دست مردم میرسید.
وی سه ویژگی بیانات عقلی، مطابق فطرت بودن و احساس نیاز مردم را از ویژگیهای این نظریه دانست و گفت: همه میدیدند که کشورها اسلامی دچار چه مشکلاتی شده و حس میکردند که چقدر نیاز است که حکومتی وجود داشته باشد که بر اساس اسلام و اجرای قوانین اسلامی به وجود بیاید. همه اینها نگرش و نگاه جدیدی در مردم نسبت به دین و اسلام و وظایف شرعی به وجود آورد و مردم تولد جدیدی در اسلام یافتند.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه به آسیبشناسی عمل به وظایف اجتماعی سیاسی اسلام پرداخت و گفت: یک مشکل این است که مسایل اجتماعی به صورت دقیق ضابطهمند و تعریفشده نیست.
وی برای توضیح این مشکل به مقایسه واجباتی مثل نماز و صله رحم و احسان به والدین پرداخت و گفت: نماز را همه میدانند در شبانهروز هفده رکعت واجب است و هیچ اختلافی در آن نیست و هر کسی میداند نماز واجب خودش را چگونه باید بخواند اما همه مسلمانها میدانند یکی از بزرگترین واجبات احسان به والدین و صلهرحم است اما این دو واجب حدود مشخصی ندارد و نسبت به اشخاص و شرایط مختلف تفاوت میکند و حد و حدود اینگونه مسایل معمولا به عرف واگذار شده است. طبع مسایل اجتماعی هم همینگونه است که در هر زمانی شرایط فرق میکند و حتی نسبت به اشخاص متفاوت است و ضابطه دقیقی ندارد.
استاد اخلاق حوزه و دانشگاه ادامه داد: مشکل دوم به خصوص در مسایل سیاسی اجتماعی رخ مینماید و آن این است که مدتها شیاطین کوشیدهاند که مردم را از این مسایل دور کنند و هنوز هم علی رغم همه تلاشها این وظایف در همه اقشار جامعه نهادینه نشده است.
علامه مصباح یزدی گفت: یکی از پرسشهایی که از دیرباز مطرح شده این است که بالاخره چگونه در این مسایل دخالت کنیم؟ برخی از این مسائل با اشارات امام و مقام معظم رهبری فیالجمله مشخص میشود. مثلا با توجه به رهنمودهای ایشان میفهمیم شرکت در انتخابات واجب شرعی است، ولی انتخابات فقط شرکت در رای دادن نیست.
وی فراهم کردن زمینه اجتماعی و فرهنگی برای اینکه افراد صالحی انتخاب شوند را مهمتر از رای دادن دانست و گفت: باید روی کارهایی که از اول انقلاب تاکنون برای این مهم انجام شده مطالعات علمی شود و برنامههای اجرایی آن ارزیابی شود.
عضو مجلس خبرگان به تاریخچه تشکیل حزب جمهوری اسلامی در ابتدای انقلاب اشارهای کرد و گفت: با اینکه این حزب تشکیل شد ولی هم از نظر فکری حدود و ثغور استفاده از تشکیلات حزبی برای انجام وظایف اجتماعی مشخص نشد و هم از نظر عملی این حزب دوامی پیدا نکرد و با اینکه امام ابتدا این حزب را در مقابل احزاب دیگری که در استانهای دیگر شکل گرفته بودند تایید کردند ولی سرانجام آن را منحل کردند.
استاد فلسفه و تفسیر قرآن خاطر نشان کرد: هنوز هم به خوبی جایگاه حزب در فقه اسلامی مشخص نیست و بررسی این امر کاری است که باید عدهای از اندیشمندان متخصص در مسایل فقهی و اجتماعی سیاسی انجام دهند و مشخص کنند کدام نوع از تشکیلات حزبی با نظر اسلام موافق است و با چه شرایطی مناسب است.
وی راه دیگر برای انجام وظایف سیاسی اجتماعی را همیاری و همکاری مردمی دانست و گفت: بدون شک طبق نص آیات1 و روایات2 لزوم همیاری و همکاری از اصول کلی در اسلام است. و حتی اگر فعالیتهای حزبی را قبول نداشته باشیم در اینکه باید در فعالیتهای اجتماعی همفکری و ارتباط داشته باشیم جای شکی نیست.
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) ادامه داد: علاوه بر دلایل قطعی دلیل عقلی قطعی نیز بر این مسأله داریم؛ وقتی میبینیم که در مقابل راه حق دشمنان اینگونه تشکیلات را ایجاد و با هم رابطه برقرار میکنند و با ائتلاف احزاب مختلف در جهت منافعشان سعی در نابودی نظام اسلامی دارند، عقل دست روی دست گذاشتن را تایید نمیکند.
وی با اشاره به دستور امام مبنی بر تشکیل جمعیتهای موتلفه گفت: ما باید ببینیم در هر زمان در چه قالبی رفتار کنیم تا اهداف اسلامی بهتر تحقق پیدا کند یکی از قالبهایی که به وسیله امام (ره) تعیین شد و هیچ وقت نسخ نفرمود تشکیل جلسات متعددی است که برای هماهنگی بین اهداف و راهبردها نمایندگانی از هرکدام با یکدیگر ارتباط دارند.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه به آسیبشناسی حزب پرداخت و گفت: اینکه امام خمینی (ره) سفارش به هیأتهای موتلف فرمود و نه حزبهای موتلف و مقام معظم رهبری هم تمایلی به عنوان حزب ندارند به این جهت است که حزب در ادبیات سیاسی تعریف و شرایط خاصی دارد و اصل آن مربوط به غرب است و تصمیماتی که در شورای مرکزی حزب طبق اساسنامه آن گرفته میشود همه باید آنها را اجرا کنند.
وی ادامه داد: از لوازم حزب به معنای مصطلح آن کسب قدرت است، اما در اسلام این طور نیست که هر تصمیمی گروهی گرفتند برای دیگران حجت شرعی باشد و ممکن است که انسان با شورای مرکزی اختلافنظر داشته باشد و حتی به اشتباه آنان یقین پیدا کند. در مورد حکومت اسلامی هرچه ولیفقیه بگوید همه باید اطاعت کنند، اما در مورد حزب دلیل شرعی نداریم که وقتی شورای مرکزی تصمیمی گرفت همه باید اجرا کنند. همه باید حجت شرعی داشته باشند اگر به درستی تصمیم آنان اطمینان پیدا کردند لازم است تبعیت کنند ولی اگر کسی یقین به نادرستی تصمیم شورای مرکزی پیدا کرد حجت شرعی بر عمل ندارد.
استاد حوزه علمیه آسیب دیگر فعالیت حزبی به معنای مصطلح را توجه به منافع حزبی دانست و گفت: نکته دوم این است که آنچه در دنیا مطرح است این است که فعالیت احزاب در واقع جنگ قدرت است و هر گروهی در پی به دست گرفتن قدرت است تا بیشتر از منافع آن استفاده کنند، اما در اسلام مسأله فعالیت سیاسی اجتماعی برای انجام وظیفه الهی است. در اینجا باید تشکیلات به نوعی طراحی شود که این انگیزه در افراد تقویت شود که به دنبال وظیفه شرعی باشند.
وی ادامه داد: بنابر این اگر حزب به معنای لغوی مورد نظر باشد به معنای مجموعهای که باهم همکاری میکنند قابل قبول است. حزب الله هم حزب است و قرآن هم از حزب الله حمایت میکند اما اگر به معنای لغوی باشد که از غرب گرفته شده این آفات را دارد. پس سالمترین نوع فعالیت اجتماعی این است که دوستانی که همفکر هسند بکوشند با هم همفکری و همکاری داشته باشند و از همه شرایط و امکاناتی که دارند استفاده کنند تا بتوانند واقعا برای اسلام کاری انجام دهند. بهترین شعار این فعالیت هم اطاعت رهبری در نظام جمهوری اسلام است.
رئیس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) فعالیت دفتر پژوهشهای فرهنگی را در این راستا دانست و گفت: چنین فعالیتی برای هماهنگکردن فعالیتهای اجتماعی سیاسی برای به دست آوردن بازده بیشتر و در جهت صحیحتر، نه تنها هیچ اشکالی ندارد بلکه در بعضی شرایط واجب شرعی است. چون اگر این همکاری و همفکری نباشد فعالیتهای اجتماعی پیش نمیرود.
وی ادامه داد: ما نه دنبال حزبی هستیم که لیدر مشخصی دارد و هر چه او دستور میدهد عمل کنیم نه شورای مرکزی داریم که هر چه آنها تصمیم گرفتند ما عمل کنیم، برادران مسلمانی هستند با هم همفکری میکنند نیروهایشان را روی هم میگذارند تا اهدافی که برای اسلام مفیدتر است تحقق پیدا کند. در جایی هم اگر تشخیص دادند که این مسأله به ضرر اسلام است هر کس هرچه حجت شرعی دارد عمل میکند هیچ مؤاخذهای هم نمیشود. حتی اگر فردی از گروه دیگر را تشخیص دادیم که از فرد گروه ما برای این پست مفیدتر است باید به او رای بدهم اگرچه از گروه ما نباشد.
استاد اخلاق حوزه علمیه دلیل تشکیل جبهه پایداری را نیز در همین راستا دانست و گفت: گروهی هستند که افکار نزدیکتری به هم دارند و نسبت به برخی مسایل سیاسی حساسیت بیشتری دارند. دیگران هم اصولگرا هستند البته اصولگرایی مراتب دارد.
وی یکی از حساسیتهای جبهه پایداری را دوری از فتنهجویان دانست و خاطر نشان کرد: حساسیت درباره فتنهجویان شدت و ضعف دارد. این دسته میگویند اگر طرفداران فتنه اظهار پشیمانی و به اصطلاح حتی توبه کردند صلاحیت ایشان برای تصدی مسئولیتهای سیاسی ثابت نمیشود.
استاد حوزه علمیه قم با ذکر مثالی چنین گفت: اگر پیشنماز عادلی داشتیم که دچار گناه کبیره و فاسق شد و سپس توبه کرد، این توبه سبب عادل شدن ایشان نمیشود بلکه باید آن قدر کارهای خیرش را تکرار کند تا ملکه عدالت را پیدا کند. وقتی میخواهیم اختیارمان را به دست کسی بدهیم و با او همکاری کنیم باید مطمئن باشیم. باید ببینیم آیا درست برگشته است یا نه در حال نوسان است. توبهای کرده است اما هنوز دلش با آنهاست. توبهاش را قبول میکنیم، اما نباید اختیارمان را به دست او بدهیم.
عضو مجلس خبرگان رهبری ضمن نقد وحدت با طرفداران فتنه گفت: مؤمن باید فراست داشته باشد وقتی میتوانیم بها این شخص رای بدهیم که بدانیم واقعا دیگر آن شخص خائن نیست و بهتر از این هم کسی برای این پست نیست.
علامه مصباح یزدی با اشاره به خطرناک بودن خط انحرافی منسوبین دولت گفت: وقتی ایران را به جای اسلام میگذارند و صریحا میگویند دوران اسلامگرایی گذشته است، حتی اگر توبه هم بکنند اطمینان به برگشتن آنها پیدا نمیکنیم و نمیتوانیم به آنها اعتماد کنیم.
استاد حوزه و دانشگاه هدف از تشکیل جبهه پایداری را سه هدف مبارزه با فتنهجویان، مبارزه با خط انحرافی و طرفداری مطلق از ولایت فقیه دانست و گفت: ولی فقیه همان طور که امام فرمودند دنباله ولایت اهلبیت است و اطاعت او مثل اطاعت امام معصوم واجب است.
رئیس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) ادامه داد: ما با کسانی همفکری و همکاری میکنیم که این حساسیتها را داشته باشند کسانی که این حساسیتها را نداشته باشند نفی نمیکنیم اما همکاری با آنها را ترجیح نمیدهیم بلکه ترجیح میدهیم با کسانی همکاری داشته باشیم که این ویژگیها را داشته باشند.
----------------------------------
1. تَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى (مائدة،2)
2. تَزَاوَرُوا وَ تَلَاقَوْا وَ تَذَاكَرُوا وَ أَحْیُوا أَمْرَنَا (بحارالانوار ، ج71، ص351)