علامه مصباح یزدی: ما باید بتوانیم پاسخ بسیاری از مسائل مهم اجتماعی را از نهج البلاغه استخراج کنیم

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در جمع روحانیون سطح سه شرکت کننده در دوره نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، با ابراز خرسندی از برگزاری چنین دوره‌هایی و استفاده از چنین ذخایری اظهار داشت: نهج البلاغه و صحیفه سجادیه گنج‌هایی است که خداوند متعال به صورت رایگان و بدون زحمت نصیب ما کرده است و باید قدر آن‌ها را بدانیم.

آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی با اشاره به این‌که در گذشته حوزه‌های علمیه اهتمامی به این مسائل نداشتند و فقط گاهی در برخی حوزه‌های علمیه، برخی بزرگان در این زمینه فعالیت‌هایی داشته‌اند، ابراز داشت: اما امروز به برکت زحمات امام(ره) و انقلاب اسلامی، چنین فعالیت‌هایی در حوزه وجود دارد، و این افتخار بزرگی است که نصیب شما شده است، در حالی که در بسیاری از حوزه‌های بزرگ، هنوز هم چنین برنامه‌هایی وجود ندارد.

وی با اشاره به این‌که باید جامعه از نهج البلاغه استفاده کند، خاطر نشان کرد: برای رسیدن به این منظور، اولا باید افراد دست‌کم به اندازه لازم از نهج البلاغه اطلاعاتی داشته باشند؛ چون دستیابی به اطلاعات کافی در این زمینه مستلزم صرف نیرو وانرژی بسیار زیادی است.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به این‌که به دست آوردن معارف از نهج البلاغه، نیاز به مطالعه دقیق متن و چندین شرح دارد، گفت: برخی بزرگان مانند مرحوم اشراقی، بیش از 70 شرح نهج البلاغه را خوانده بودند، لذا با توجه به عمق معارف نهج‌البلاغه، برای تدریس آن، مطالعه حداقل چند شرح لازم است.

وی ادامه داد: برای استفاده جامعه از معارف نهج البلاغه، فردی که نهج البلاغه را تدریس می‌کند، باید در عمل نیز مقید بوده و در راه امام علی(ع) گام بردارد، و به عنوان نمونه، فردی که علاقه به دنیا دارد و ظواهر زندگی‌اش نیز همین را نشان می‌دهد، اگر از مذمت دنیا و لزوم زهد که در نهج البلاغه آمده است، سخن بگوید، تأثیری نخواهد داشت. لذا معلم نهج‌البلاغه، علاوه بر بهره علمی، باید بهره معنوی هم از نهج البلاغه برده باشد.

وی با اشاره به زندگانی حضرت علی (ع) تأکید کرد: هر چند نمی‌توان مانند امام علی (ع) زندگی کرد، اما باید حداقل بهره‌ای از آن برده باشیم.

این استاد تفسیر قرآن کریم، نهج البلاغه را دائره المعارفی دانست که از عمیق‌ترین مباحث توحیدی تا مهمترین مسائل سیاسی و اجتماعی در آن گنجانیده شده است، و اظهار داشت: حتی برخی از علما در صدد بر آمده اند که مطالب نهج البلاغه را دسته بندی و تصنیف کنند، اما باید توجه داشت که تدریس نهج البلاغه باید پیرامون موضوعاتی متناسب با سطح معلومات مخاطبین و نیاز جامعه صورت گیرد تا در زندگی روزمره و شناخت وظایفشان سودمند باشد.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به این‌که دشمنان شبهات زیادی را در خصوص سخنان و عملکرد حضرت علی (ع) مطرح می‌کنند، اظهار داشت:  افراد آشنا با نهج البلاغه علاوه بر شرح معارف این کتاب عظیم، باید پاسخگوی شبهات دشمنان اسلام و تشیع که نسبت به نهج البلاغه مطرح می‌کنند هم باشند، زیرا پاسخ به آنها و جلوگیری از نشر آن‌ها بر عهده ماست.

وی با اشاره به دوره حکومت حضرت علی (ع) اظهار داشت: به عنوان نمونه عده‌ای شبهه می‌کنند که چرا حضرت علی (ع) در دوران حکومت کوتاه خود دائما با مسلمانان و اهل قبله جنگید، به‌گونه‌ای که در برخی جنگ‌ها بیش از صد هزار نفر مسلمان نمازخوان و معتقد به خداوند کشته شدند، آن هم در شرایطی که هنوز ایشان کاملا بر مسند قدرت سوار نشده بود؛ و حد اقل باید صبر می‌کرد تا کاملا قدرت را به دست بگیرد. از طرف دیگر می‌گویند: مگر غیر از این است که اسلام دین محبت و صلح و برادری است، و از طرف دیگر، مگر نه این‌که این جنگ‌ها فرصت اداره جامعه و رسیدگی به وضع معیشت مردم را از حاکم می‌گیرد، پس چرا آن حضرت این گونه با مسلمین جنگید؟

وی افزود: چنین مسائلی را هم در آن زمان عده‌ای مطرح می‌کردند و هم عده‌ای امروز مطرح می‌کنند که چرا باید دائما در جنگ بود؟ که بسیاری از این سخنان ناشی از راحت طلبی و دنیا طلبی است، و افرادی آن را مطرح می‌کنند که حوصله جهاد و سختی را ندارند، یا از آن خسته شده‌اند.

وی با اشاره به سخنان حضرت امیر (ع) در نهج البلاغه اظهار داشت: حضرت می‌فرماید در این باره به دقت فکر کرده و مسائل را بررسی کردم، و شب تا صبح را به تفکر گذراندم، و در نهایت به این نتیجه رسیدم که یا باید بجنگم، یا از دین محمد (ص) خارج شوم!

وی با اشاره به این‌که ما باید بتوانیم پاسخ بسیاری از مسائل مهم اجتماعی که در زندگی روزمره با آن سر و کار داریم و در نهج البلاغه وجود دارد را استخراج کنیم هرچند شرح‌هایی که بر نهج البلاغه نوشته شده است، به آن نپرداخته باشند؛ افزود: گاه یک سری مطالب عرفانی و فلسفی نهج البلاغه را نمی‌دانیم که فقط ضرر معرفتی می‌رساند، اما گاه مطالب مهم اجتماعی آن را نمی‌دانیم و این برای جامعه ما زیان‌بار است، مانند این‌که دست کشیدن از جنگ در چه مواقع و با چه کسانی به منزله خروج از دین است؛ که این یکی از مسائل مهم است که نفهمیدن آن ممکن است سبب تصمیمات اشتباه و حتی خارج شدن از دین شود.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به این‌که برخی از این مسائل مانند نوع حکومت، نقش مردم در حکومت، بیعت و... از جمله مسائل نظری مربوط به جامعه است، ادامه داد: حال که به برکت انقلاب و خون شهدا، زمینه برای آشنایی با مسائلی از اسلام فراهم شده است که قبل از این مغفول و متروک واقع شده بودند، باید خوب و کامل در این زمینه‌ها کار شود و شبهات مربوط به آن پاسخ داده شود.

گفتنی است این مراسم 29 مرداد ماه سال جاری در تالار مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد.