أسئلة و ردود(ج ٥)

استاد خوب، رفیق خوب و مطالعه کتاب­های خوب از بهترین چیزهایی است که می‌تواند به انسان کمک کند تا از آفت‌ها دور بماند و از دست شیطان نجات پیدا کند. هم­چنین این سه چیز شناخت انسان را نسبت به معارف و نسبت به مبدأ و معاد، نسبت به راه زندگی، وظایف فردی، اجتماعی، سیاسی و اخلاقی، معاشرت با زن و فرزند، تربیت فرزند، معاشرت با همسایه، و رعایت حقوق برادران مؤمن تقویت می‌­کند.

درس‌های اخلاق سال تحصیلی 93-94؛ جلسه بیست‌وسوم، عوامل و موانع سلوک

کارهایی هست که انسان آن‌ها را خیلی دوست دارد و از آن‌ لذت هم می‌برد، و دیگران آن‌ها را فقط به خاطر لذت جسمانی‌اش انجام می‌دهند، اما ممکن است مؤمن آن را طوری انجام بدهد که هم آن لذت جسمانی را داشته باشد و هم به ثواب اخروی برسد، و حتی ملائکه هم به آن تبرک بجویند.

تحلیلی روان‌شناختی از تحولات صدر اسلام؛ جلسه هفتم؛ هوای نفس مذموم یا مطلوب؟

حضرت امیر می‌فرماید: گویا این‌هایی که بیعت را شکستند و حاضر شدند خون مرا بریزند، این آیه را نشنیده‌اند که تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذِینَ لا یرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلا فَساداً وَالْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ. بعد اضافه می‌فرماید: چرا شنیده بودند و فهمیده بودند، ولی دنیا در برابر چشمانشان آرایش شده بود؛ زیورهای دنیا مایه اعجاب آن‌ها شده‌ بود، و به آن‌ها دلبستگی پیدا کردند و همه چیز باطل شد. قرآن، کلام پیغمبر، عهد، پیمان و بیعت همه بر باد رفت. به حسب این بیان تنها عامل این همه انحراف و جنایت که آثارش تا روز قیامت هم باقی خواهد ماند، این بود که چند نفر به زینت دنیا دلبستگی پیدا کردند!

تحلیلی روان‌شناختی از تحولات صدر اسلام؛ جلسه اول؛ دلبستگی به دنیا؛ ریشه همه انحرافات

اگر برای برآورده شدن حاجت هم صلوات می‌فرستیم، خوب است حاجت‌مان را در پیشگاه حضرت ولی عصر سلام‌الله‌علیه این قرار دهیم: آقا من هزار صلوات می‌فرستم تا شما از خدا بخواهید معرفت مرا به شما زیاد کند! اگر مزد می‌خواهیم این‌گونه مزد بخواهیم. لذتها و رنجهای دنیا می‌گذرند، اما این معرفت و محبت است که در عمق دل ما تا ابد باقی می‌ماند و باعث می‌شود انسان در عالم آخرت هم با ائمه اطهار علیهم‌السلام محشور باشد. این کجا و آن کجا؟! باید همت‌مان را بلندتر کنیم و اگر حاجت هم می‌خواهیم بیشتر روی حاجت‌های معنوی تکیه کنیم.

نجواهای دلتنگی؛ جلسه بیست و پنجم

فرمود: فَاذْكُرُونِی أَذْكُرْكُمْ «به یاد من باشید تا من هم به یاد شما باشم.» برای انسان چه شرفی از این بالاتر که خدایی از او یاد کند که عظمتش بی‌نهایت است؛ انسانی که لَمْ یَكُن شَیْئًا مَّذْكُورًا. این شرفی است که هر چه در مقابلش گذاشته شود رنگ می‌بازد. لذتی از این بالاتر برای عاشق قابل تصور نیست که بفهمد محبوبش علاوه بر این‌که به یاد او است او را دوست هم دارد. عاشق وقتی به اوج لذت می‌رسد که بفهمد نه تنها معشوق به یاد او هست، بلکه او را دوست هم دارد.

نجواهای دلتنگی؛ جلسه هشتم

خدا ما را آفریده، قوایی به ما عطا فرموده، نعمت‌هایی مانند زمین، آب، هوا، ماه، خورشید و ... برای ما فراهم کرده، اسباب و وسایلی مانند علم، هوش، توان کار و ... به ما مرحمت کرده تا این‌که مالک مالی شدیم، اما  خودمان و مالمان در حقیقت مال خدا هستیم و همه وسایلی هم که از آن‌ها استفاده کرده‌ایم ملک خداست. اما خدای مهربان فرض می‌کند که گویا ما خود آن‌ها را آفریده‌ایم و این مال هم حقیقتا ملک ما است. آن‌گاه می‌فرماید: این مالت را به من قرض بده! این‌ نهایت لطف خدا در حق بندگانش است.

نجواهای دلتنگی؛ جلسه هفتم

این رفتاری که ما نسبت به دنیا داریم کافی است که راه ما را از پیغمبر جدا کند، چون ضد راهی است که او رفت؛ وَلَوْ لَمْ یَكُنْ فِینَا إِلَّا حُبُّنَا مَا أَبْغَضَ اللَّهُ ورسوله، وَ تَعْظِیمُنَا مَا صَغَّرَ اللَّهُ، لَكَفَى بِهِ شِقَاقاً لِلَّهِ وَ مُحَادَّةً عَنْ أَمْرِ اللَّه؛ اگر ما گناهی نداشتیم جز این‌که آن‌چه خدا و پیغمبر دشمن می‌دارند را دوست می‌داریم، و از آن‌چه پرهیز دادند به چنگ می‌آوریم، کافی بود که بگویند راه ما از راه خدا و پیغمبر جداست و ما سر نافرمانی با خدا و پیغمبر داریم. آن‌ها دشمن دنیا، ما دوست دنیا؛ آن‌ها به دنیا بی‌اعتنایی می‌کردند، ما با چنگ و دندان به آن می‌چسبیم. همین کافی است که ما از پیروان خدا و پیغمبر او نباشیم و راه ما از آن‌ها جدا باشد.

درس‌های اخلاق سال تحصیلی 94-95؛ جلسه سی‌‌وپنجم؛ سیره انبیا در بهره‌مندی از دنیا

أَوْحَى اللَّهُ- عَزَّوَجَلَّ- إِلى‏ دَاوُدَ عَلى‌نبیناوآله‌وعلیه‌السَّلَامُ: لَاتَجْعَلْ‏ بَیْنِی‏ وَبَیْنَكَ‏ عَالِماً مَفْتُوناً بِالدُّنْیَا؛ با عالمی که شیفته دنیاست، کاری نداشته باش! او را بین من و خودت قرار نده! خیال نکن که برای تقرب به من می‌توانی از این عالم استفاده کنی. فَیَصُدَّكَ عَنْ طَرِیقِ مَحَبَّتِی فَإِنَّ أُولئِكَ قُطَّاعُ طَرِیقِ عِبَادِیَ الْمُرِیدِینَ؛ اگر با این عالم ارتباط برقرار کنی، تو را از راه محبت من باز می‌دارد و نمی‌گذارد به راهی که من دوست دارم بروی. این‌ها راهزنانی هستند که جلوی بنده‌هایی که می‌خواهند به راه حق بیایند، را می‌گیرند. إِنَّ أَدْنى‏ مَا أَنَا صَانِعٌ بِهِمْ أَنْ أَنْزِعَ حَلَاوَةَ مُنَاجَاتِی مِنْ قُلُوبِهِمْ؛ کم‌ترین عقوبت این عالمان این است که شیرینی مناجاتم را از دل‌شان برمی‌دارم.

درس اخلاق، جلسه دهم، چند نکته درباره ارزش تحصیل علم

چرا ما در مسائل اصول دین و مسائل دیگری که مورد حاجت‌مان است، جو سالمی برای بحث نداشته باشیم؟! در چنین جوّی است که کم‌کم از تضارب افکار، حقیقت و نقطه‌های ضعف طرفین روشن می‌شود و  به کمتر شدن افراط و تفریط‌ها و استفاده بیشتر مردم و جامعه می‌انجامد. چرا ما نباید در این زمینه‌‌هایی که مورد حاجت‌مان است و گاهی اختلافات شدیدی در آن پیش می‌آید و جامعه ما از بسیاری علوم محروم می‌شود، فضای مناسب، سالم و دور از تعصبات و تنگ‌نظری‌ داشته باشیم که در آن این بحث‌ها مطرح شود و هر کسی نظر خودش را بدهد تا کم‌کم ابهام‌ها کمتر بشود؟... باید فضایی باشد که این بحث‌ها آزادانه مطرح شود، شبهاتی که هست گفته شود و جواب داده شود تا اشتباهات کم شده، دست‌کم فضای سالمی برای تحقیق به‌‌وجود بیاورد.

درس اخلاق، جلسه دوازدهم، معیار ارزش‌گذاری علوم