به سوی خودسازی
به سوى خودسازى
وزیری، شومیز، 385 صفحه، چاپ اول 1380، چاپ چهارم 1384
این كتاب تلفیقى از كتاب خودشناسى براى خودسازى و درسهایى كه حضرت استاد براى دو سطح متفاوت از دانشپژوهان عرضه داشتهاند، میباشد. این مجموعه پس از هماهنگسازى موضوعات و مطالب، به قلم حجتالاسلام والمسلمین آقاى كریم سبحانى تدوین و نگارش یافته و توسط انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله) در سال 1380 برای نخستینبار به چاپ رسیده است.
مطالب این كتاب ارزشمند در یازده فصل تنظیم شده است:
فصل اول در باب خودشناسى و خودسازى است. عمدهترین مباحث مطرح در این فصل عبارتاند از: جستارى در هویت و ماهیت انسان، كرامت انسان، مفهوم خودشناسى و خودسازى، و ضرورت خودشناسى و خودسازى؛
فصل دوم به بررسى مفهوم و گونههاى كمال میپردازد. در این بررسى، این مباحث عمده مطرح میشود: مفهوم كمال، سلسله مراتب كمالات، توهم وجود كمالات متعدد براى انسان و پاسخ آن، لزوم شناخت پیشین كمال، ناكارآمدى تجربه در شناخت كمال حقیقى انسان، بررسى آراى گوناگون درباره كمال انسان؛
فصل سوم درباره جهتیابى امیال فطرى است. این فصل از طریق جهتیابى امیال فطرى آدمى، به شناسایى كمال حقیقى وى میپردازد؛
فصل چهارم از طریق بررسى رابطه لذت با محبت و كمال حقیقى، به اثبات این حقیقت میپردازد كه انسان براى رسیدن به لذت واقعى میباید مطلوب نهایى متعالى و اصیل خویش را كه همانا قرب خداى متعال است بشناسد؛
فصل پنجم نیز نقطه اوج و غایت امیال بشرى را بررسی میکند و در این رهگذر مطلوبِ نهایىِ واقعى بودن قرب الهى براى انسان، در این فصل به اثبات میرسد؛
فصل ششم در زمینه امكان ارتباط آگاهانه كامل با خداوند است. این كتاب در سه فصل ـ با توضیحاتى بیشتر از آنچه در كتاب خودشناسى براى خودسازى آمده ـ به این بحث پرداخته است و فصل هفتم و هشتم نیز به همین موضوع اختصاص یافته است.
فصل نهم درباره قرب خداوند متعال و راه رسیدن به آن است. در این بحث ابتدا مفهوم قرب الهى و تفسیرهاى سهگانه آن بررسى میشود. سپس استاد با ارائه مقدمات و دلایل جالبى اثبات میكنند كه عبادت، تنها راه رسیدن به قرب الهى است. آنگاه با بررسى تفسیرهاى گوناگون از عبادت، به تبیین تفسیر صحیح از آن میرسند، و در نهایت با پاسخ به پرسشهایى درباره دلیل عدم گرایش عموم مردم به كمال مطلوب و نیز دلیل وجود غرایزى كه به ظاهر مزاحم با كمال مطلوباند، بحث را به پایان میبرند؛
در فصل دهم، ذیل عنوان «نقش علم و عمل در تكامل انسان» این مباحث مطرح مى شود: بررسى جایگاه ارزشى علم، نسبت علم با سعادت یا انحطاط انسان، تفاوت رویكرد الهى با رویكرد مكتب پراگماتیسم درباره ارزش گذارى علم، رابطه علم و ایمان و عمل، بررسى مفهوم ایمان و رابطه آن با علم، تشكیكى بودن ایمان، متعلقات ایمان، مفهوم كفر و نسبت رفتار با ایمان و كفر، و مقدمات دستیابى به مقام قرب الهى؛
در فصل یازدهم نیز ذیل عنوان «تدبیر و اراده»، این مطالب مورد بحث قرار میگیرد: جایگاه دستگاه ادراك و اراده، پیوند دستگاه ادراك و اراده، نقش میل و علاقه در ادراك، و در پایان برنامهاى عملى براى خودسازى ارائه میگردد.
گفتنی است، این کتاب از سال 1387 همراه با کتاب «خودشناسي براي خودسازي» در یک مجلد از مجموعه آثار حضرت استاد با عنوان «مشکات»، انتشار یافته و تاکنون 7 نوبت چاپ و منتشر شده است.
