پیش گفتار

 

پیش‌گفتار

فَبَشِّرْ عِبَادِالَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ اَحْسَنَه(1)

پس بشارت ده به آن بندگان من كه به سخن گوش فرامى‌دهند و بهترین آن را پیروى مى‌كنند.

   خردورزانى كه در اقیانوس متلاطم معارف بشرى گوهر حق و حقیقت را مى‌جویند، شیوه‌هاى تعصّب‌آمیز و تقلیدهاى كوركورانه را رها كرده، «منطق»، «برهان»، «خرد»، «عقل» و «اندیشه» را چراغ راه خویش ساخته، گردش و چرخش فكرى و عملى خود را بر محور و مدار آنها قرار مى‌دهند و با چنین عیارى، ارزش آرا و افكار و نظریه‌هاى مختلف را محك زده، درباره آنها قضاوت مى‌كنند.

   دین مبین اسلام نیز همواره انسان را به تعقّل و تفكّر و تدبّر فراخوانده و از وى مى‌خواهد به مقتضاى عقل و منطق رفتار نماید. سیره عملى پیامبر و امامان ما نیز تكیه بر گفتگو، استدلال، مناظره و «جدال به احسن» بوده است. پیامبر اسلام همواره از مشركان و یهودیان و مسیحیان و دیگران مى‌خواست كه بجاى پیروى بى‌منطق و متعصّبانه از پدران و نیاكان خود، با واردشدن در ورطه بحث علمى، منطق و استدلال عقاید خود را بیان كنند و منطق و استدلال پیامبر را نیز بشنوند و در نهایت به حكم عقل تن در دهند.

   نظام جمهورى اسلامى ایران نیز كه ریشه در اسلام و تعالیم روح‌بخش آن دارد، در همان آغازین روزها و ماه‌هاى تأسیس، از همه افراد و گروه‌هایى كه به اندیشه‌اى غیر از اسلام و مبانى آن معتقد بودند دعوت كرد تا با شركت در جلسات گفتگو و بحث‌هاى علمى و ایدئولوژیك، آرا و عقاید خود را از طریق عمومى‌ترین وسیله ارتباط جمعى، یعنى رادیو و تلویزیون، مطرح كنند تا با محك برهان و استدلال و منطق سنجیده شود و حقیقت آشكار گردد. گرچه این دعوت عام بود و همه افراد و گروه‌ها مى‌توانستند از این فرصت استفاده كنند امّا تنها تعداد معدودى حضور در این عرصه «برهان و منطق» را پذیرفتند و حاضر به گفتگو و مناظره شدند.


1. زمر/ 17 ـ 18.

از جمله این مناظره‌ها بحثى بود كه با حضور آقایان احسان طبرى، عبدالكریم سروش، فرّخ نگهدار و جناب استاد مصباح یزدى پیرامون «اصول ماتریالیسم دیالكتیك» صورت گرفت و از طریق صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران پخش گردید. از آن جا كه این گفتگو مى‌تواند به عنوان یك الگوى مفید و مناسب، بویژه براى نسل جوان كه در آن روزها نبودند و یا سنّشان اقتضاى درك و توجّه به این مباحث را نداشت، مدّ نظر قرار گرفته و دنبال شود، و با توجّه به این كه على رغم گذشت حدود بیست سال از برگزارى این مناظره اقدامى براى چاپ و انتشارات آن صورت نگرفته، لذا بر آن شدیم این تجربه ارزنده و آموزنده را مكتوب نموده در اختیار علاقمندان قرار دهیم.

   لازم به ذكر است كه مطالب این كتاب از روى نوارهایى پیاده شده كه از سوى سازمان صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران در اختیار ما قرار گرفته است. براى حفظ امانت، سعى كرده‌ایم دخل و تصرّفى در مطالب انجام ندهیم و تلاش نموده‌ایم حتى المقدور با نقل عین كلمات و عبارات خود افراد، شیوه گفتارى را به نوشتارى تبدیل كنیم و اگر در مواردى ضرورت داشته كه جمله یا عبارتى را از خودمان به متن اضافه كنیم آنها را داخل علامت دو قلاّب [] قرار داده‌ایم تا مشخص باشد.

   امیدواریم چاپ و انتشار این كتاب بتواند به رشد و توسعه فرهنگى كشور كمك نموده و مورد توجّه و استقبال دانشوران و محقّقان و عموم خوانندگان قرار گیرد.

انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(قدس سره)