حقیقت دعا، درك نداری ما و دارایی خداوند و در نتیجه، خواستن ما از خداست. البته درك این حقیقت برای ما آسان نیست. مشکل این است که همه ما خود را خیلی دارا میدانیم؛ اگرچه بر اساس آموزههای دینی معتقدیم كه آنچه را داریم، خدا به ما داده است، ولی در مقام بیان میگوییم: دست خودم، پای خودم، گوش خودم، عقل خودم، مال خودم، علم خودم. گاه آدمیزاد چنان در غفلت و نادانی خود، غرق است که به این مطلب هم تصریح میكند: إِنَّمَا أُوتِیتُهُ عَلَى عِلْمٍ عِنْدِی...
کتاب صهبای حضور، ص284
آیا ما واقعا خدا را دوست داریم؟ آیا درست است که ما از خدایی که این همه نعمت به ما داده است و علىرغم روسیاهیها و آلودگیهایمان، ما را در آغوش لطف، رحمت و کرم خودش میپذیرد، روی برگردانیم و تمام شب را بخوابیم و هیچ یادی از خدا نکنیم؟! ... باید بدانیم که حد نصاب محبت این است که انسان حداقل از مجموع ساعات شب، نیم ساعت را برای گفتوگوی با خدا در نظر بگیرد. بهخصوص که او خود دعوت و اصرار میکند و پیغمبر میفرستد و چند آیه قرآن درباره اهمیت این امر نازل میکند. بی توجهی به این امر جفاست و انسان باید بکوشد مقداری از وادی محبت بهرهای ببرد و بداند همه نعمتهای خدا، خوردنیها آشامیدنیها نیست.
گاهی محب آن چنان در محبوب فانی میشود و تمام توجهاش به او معطوف میشود که اصلا به چیزی دیگر توجه ندارد؛ حتی دیگر به خودش هم توجه ندارد. این حالتی است که برخی از اهل معرفت از آن به فنا تعبیر میکنند؛ البته چیزی فانی معدوم نمیشود، بلکه محب حالتی پیدا میکند که توجهی به چیز دیگر ندارد.
محبت خدا، جلسه سوم، اقسام محبت
بندگی و محبت الهی در همه چیز سرایت میکند و همه جا جلوههایش ظاهر میگردد؛ حُبُ اللَّهِ إِذَا أَضَاءَ عَلَى سِرِّ عبدٍ أَخْلَاهُ عَنْ كُلِّ شَاغِلٍ وَ كُلِّ ذِكْرٍ سِوَى اللَّه؛ وقتی محبت خدا در دل فردی طلوع کند، او را از هر دلمشغولی باز میدارد. البته رفتن این راه هیچ منافاتی با انجام وظایف اجتماعی و سیاسی ندارد؛ بتشکنی و به آتش افتادن حضرت ابراهیم نیز در همین مسیر بود
تا در دل، محبت حسین(ع) نباشد، اشك جاری نمیشود. این محبت است که دل را با سیدالشهداء(ع) ارتباط میدهد؛ و حاشا كه خدا كسی را كه ارتباط با حسین(ع) دارد با دیگران یكسان حساب كند. ولی حسین(ع) به شهادت نرسید كه فقط ما اشكی بریزیم و از عذاب نجات پیدا كنیم؛ آن حضرت شهید شد تا الگویی باشد برای سایر بندگان خدا كه میخواهند راه خدا را بپیمایند و رضای او را جلب كنند. هر چند دربِ خانه كریم باز است و سفرهاش گسترده، اما ما هم باید ادب و شرم داشته باشیم، معرفت و عشق خود را زیاد كنیم و سعی كنیم تا جایی كه میتوانیم به امام حسین(ع) شبیهتر شویم.
انگیزه سیدالشهداء(ع) را هر كس به اندازه معرفت خودش میشناسد. آنچه ما شنیدهایم این است که حركت سیدالشهدا(ع) برای مبارزه با ظلم، دفاع از شرف و ناموس و دفاع از اهداف و ایمانش بود و اگر همین مقدار را هم درست درك كنیم، تا حد زیادی به اهمیت این حركت پی میبریم؛ ولی اینها قدمهای اولیه در این راه است. ارزش كار سیدالشهدا(ع) با هیچ كار دیگری در عالم قابل مقایسه نیست...
توجه به مسأله غدیر و خلافت امیرالمؤمنین علیهالسلام براى این است كه هوشیار شویم و ببینیم گذشتگان چرا و چگونه فریب خوردند، تا از آن پند بگیریم و بکوشیم ما دیگر آن فریب را نخوریم... این وقایع براى ما آموزنده است. فكر نكنیم هر كسى محاسنش سفید بود یا در اسلام سابقه بیشترى داشت حتماً بهتر از دیگران مىفهمد. نباید تصور كنیم كه هر چه منافع شخصى ما، و یا گروه و حزب و صنف ما را تأمین مىكند حتماً به نفع اسلام است. باید با دید وسیع نگاه كنیم. مبادا همانگونه كه در صدر اسلام این چنین شد، ما نیز با سرنوشت میلیونها انسان كه بعد از ما خواهند آمد، بازى كنیم. كارهاى ما علاوه بر این كه بر سرنوشت نسل حاضر اثر مىگذارد، در زندگى و سرنوشت نسل آینده نیز تأثیرگذار خواهد بود...
همه این بلاهایی که از ابتدا تا كنون بر سر مسلمانان آمد به خاطر بیبصیرتی خواص و سطح پایین فرهنگ جامعه بوده است. اگر ما بخواهیم به این گرفتاریها مبتلا نشویم، باید سعی کنیم با این آفت مبارزه کنیم. هر چه حقایق بیشتر روشن شود، سطح فهم مردم بالا برود، قدرت قضاوتشان بیشتر شود و بهتر بتوانند تشخیص دهند، كمتر به این مصائب دچار میشویم. اصرار مقام معظم رهبری برای برگزاری تریبونهای آزاد برای همین است که كسانی كه شبهات و سوالاتی دارند، آنها را مطرح کنند، تا شبههها در دلها نهفته نماند.
کسی که تلخیهای روزگار را امر بدی بداند، نهایت هنری که از خود نشان دهد این است که صبر کند و زبان به کفر و اعتراض نگشاید. اما اگر به این درک و فهم رسید که این حوادث برای او منافعی درپی دارد نه تنها از خدا گله نمیکند، بلکه سپاسگزار او هم خواهد بود که اسباب سعادت وی را فراهم کرده است، که در این صورت صبر توأم با شکر بلکه بالاتر هم خواهد شد
اگر مجموع عالم و روابطی را که اجزای آن با همدیگر دارند در نظر بگیریم تابلوی زیبایی را خواهیم دید که زیباتر از آن امکان ندارد. صرفنظر از پاداشهای اخروی هم میتوان دنیا را زیبا دید و بدان راضی بود. این نقص ماست که فقط عیبها را میبینیم و تنها به رنگهای تیره این تابلو نگاه میکنیم. رنگهای تیره این تابلو را باید همراه سایر رنگهای آن دید تا زیبایی آن را درک کرد.
محبت گاه به مراتب فوقالعاده شدید میرسد که محب در آن حال حاضر است هرگونه سختی را تحمل کند تا محبوبش اظهار رضایت کند. برای او یک لبخند محبوب از تحمل دنیایی از سختیها ارزشمندتر است. حوادث و سختیهای ناگوار فراوانی در دنیا وجود دارد مانند بیماریهای سخت و نفرتانگیز، فقر و ...، اما اگر کسی چنین محبتی فوقالعاده به خداوند داشته باشد و باور داشته باشد که این امتحانی است که او صلاح دانسته است، نهتنها تحمل آن برایش آسان میشود، بلکه از آن احساس رضایت هم میکند. ارزش این نوع رضایت بسیار بالاتر از رضایتمندی به خاطر مزد و پاداش است.