علامه مصباح یزدی: دین را خادم نفس و شیطان قرار ندهیم

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت‌الله مصباح، ایشان در مراسم عمامه گذاری جمعی از طلاب مدرسه معصومیه که در تاریخ 9 بهمن 91 در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد، ضمن تبریک ایام ولادت پیامبر اکرم (ص) و امام صادق (ع)، خاطرنشان کرد: بر اساس تدبیر الهی زندگی انسان در عالم طوری قرار داده شده که انسان با قریحه خدادادی خود زندگی‌اش را بر اساس یک سری اعتبارات عقلی تنظیم کند.

ایشان با اشاره به این‌که زندگی انسان با این اعتبارات عجین شده است، یادآور شد: یکی از این مقولات قراردادی، مقوله نمادسازی است که مقوله عامی است و شامل موارد مختلفی می‌شود، ازجمله قراردادی که برای دلالت الفاظ بر معانی انجام می‌شود.

وی افزود: حقیقت این‌گونه قراردادها چیزی جز اعتباری نیست که انسان به آن‌ها می‌دهد، یعنی این صدا که به این صورت ادا می‌شود، نماد و سمبلی برای فلان معنا باشد.

آیت‌الله مصباح با بیان این‌که اگر خداوند این قریحه را به انسان نداده بود، ارتباط میان انسان‌ها محدود می‌شد، اظهار داشت: بدون این موهبت الهی، باب علم، عالم، معلم، تعلیم و تحقیق بسته بود و ارتباطی با این وسعت امروزی بوجود نمی‌آمد.

ایشان اضافه کرد: بعد از اعتبار الفاظ، نماد خط قرارداد شد و به همین ترتیب سایر سمبل‌هایی وضع گردید که با نگاه اول انسان به مفهوم آن پی می‌برد، و خداوند نیز در ابتدای سوره الرحمن به این نکته اشاره می‌کند.

وی با اشاره به این‌که ما در اثر این قراردادهای اعتباری یک سری آثاری را بر آنها ترتیب می‌دهیم، اضافه کرد: نمونه روشن این قراردادها در خرید و فروش دیده می‌شود که با انشاء الفاظ، مالکیت حاصل می‌شود و می‌توان در یک کالا تصرف کرد، و قوام این قرارداد به نیت است و این قصد انشاء است که پشتوانه آن قرارداد و جواز تصرف قرار می‌گیرد.

علامه مصباح با اشاره به این‌که لفظ بدون نیت تأثیری ندارد، خاطرنشان کرد: حال که لفظ بدون نیت -که امری قلبی و قائم به روح انسان است- اثری ندارد، این سؤال مطرح می‌شود که آیا ممکن است همان لفظ که معنای آن با قرارداد تعیین شده، آثار حقیقی و معنوی هم پیدا کند؟

وی با اشاره به داستانی از آیت‌الله خزعلی، یادآور شد: ایشان می‌فرمود که دو حرف "واو" بر روی کاغذ نوشتم، یکی به نیت قرآن و دیگری بدون نیت، و آنها را به کربلایی کاظم که به لطف الهی حافظ قرآن شده بود نشان دادم؛ وی اظهار داشت که یکی از آن دو «نور» دارد.

ایشان با ذکر این نتیجه که نیت می‌تواند لفظی که با قرارداد برای معنایی تعیین شده را نیز آثار حقیقی و معنوی ببخشد، یادآور شد: گرچه نمادها و سمبل‌ها با قرارداد بوجود می‌آیند، گاهی چنان با روح و نیت شخص ارتباط برقرار می‌کنند که واجد چنین آثاری می‌شوند.

استاد حوزه علمیه، اشاره‌ای به ساخت ضریح جدید مطهر امام حسین (ع) کرد و گفت: چوپ این ضریح از جنگل‌های برمه آورده شده بود که اهالی آنجا غالبا بودایی هستند، و مدتها در انبار بود و استفاده نمی‌شد تا این‌که برای ضریح حضرت خریداری شد؛ و دیدیم از هنگامی که قصد کردند این چوبها ضریح شود، چه آثاری بر آن مترتب شد و چه استقبالی از آنها شد، و این نتیجة‌ ارتباطی است که با نیت ایجاد می‌شود.

ایشان یادآور شد: این از رازهای خلقت است که روح و نیات انسان چنین تأثیری در طبیعت می‌گذارد و ما نسبت به آن غافل هستیم.

آیت‌الله مصباح با اشاره به این‌که لباس نیز یکی از نمادها و سمبل‌ها بشمار می‌رود، خاطرنشان کرد: ما در شریعت خود نیز لباسی داریم که علاوه بر شرافت‌های اعتباری، یک شرافت معنوی هم دارد که چشم کربلایی کاظم می‌خواهد تا آن را درک کند.

وی افزود: نوع لباس اگر از باب لباس صنفی و لباس فرم باشد، خیلی ارزشی ندارد اما اگر از وقتی که می‌پوشم به این نیت باشد که می‌خواهم یک ارتباطی با وجود مقدس امام زمان (عج) برقرار کنم، آنگاه ارزش و اعتبار آن فرق می‌کند.

ایشان تأکید کرد: باید به نیت‌هایمان بها دهیم، حجم کار مهم نیست، بلکه نیت است که به آن ارزش می‌دهد، یک کار و با یک حجم، گاهی موجب سعادت می‌شود و گاهی شقاوت را بدنبال دارد و این نیت است که چنین تفاوت‌ها و ارزش‌هایی به کار می‌دهد.

علامه مصباح با بیان این‌که نباید دین را خادم نفس و شیطان قرار دهیم، اظهار داشت: راه‌های زیادی برای کسب درآمد یا اعتبار وجود دارد که شخص می‌تواند آن‌ها را انتخاب کند و نیاز خود را برطرف کند، اما جهالت است که انسان درس دین بخواند و آنرا در مسیر میل شخصی و اهداف نفسانی به کار گیرد.

 وی افزود: اگر از ابتدا نیت خود را خالص کنید و با خدا معامله کنید، آن وقت ارزش قدم هایتان فرق می‌کند، تلاشتان پرثمرتر خواهد شد، دست الهی پشتیبان شما قرار می‌گیرد و شما را از دام‌های شیطان دور نگاه می‌دارد.

آیت‌الله مصباح در پایان تأکید کرد: با امام زمان (ع) عهد ببندید که خادم حضرت باشید، و اولین قدم این‌ است که عهد ببندید کارهایی که یقین دارید حضرت راضی نیست را انجام ندهید.