نهج البلاغه، گلچینی از سخنان امیرالمؤمنین علیه السلام بهمنظور جمع آوری كلمات بلیغ و نمونههای بلاغت است. مستدركات(1)نهج البلاغه نشان میدهد خطبههای نقلشده، بسیار مفصلتر بوده و فقط بخشهایی از آنها به عنوان جملههای ادبی و بلیغ نقل شده است و نام آن را نهج البلاغه گذاشتهاند؛ یعنی راه و روش بلاغت و سخنوری. گزینش این خطبهها و نامگذاری آن به نهج البلاغه، تدبیر بسیار شایسته و بجای مرحوم سید رضی «رضوان الله علیه» بود، تا كسانی كه قایل به امامت آن حضرت نیستند یا حتی چندان ارادتی به ایشان ندارند، بهانگیزه بررسی نمونههای كلام بلیغ، به این سخنان ایشان بپردازند و غیرمستقیم، از انوار علوم اهلبیت(علیهم السلام) استفاده كنند.
1. مستدرك به كتابی روایتی میگویند كه دربردارنده احادیثی است که متمم و تكمیلكننده احادیث كتابی است كه پیشتر، فردی دیگر تألیف كرده و از چشم گردآورنده آن کتاب دور مانده، ولی شروط لازم را در پذیرش حدیث (بهنظر صاحب کتاب اصلی) داراست. ایننوع كتاب، هم درباب جوامع روایتی اهلسنت وجود دارد؛ مانند المستدرك علی الصحیحین نوشته حاكم نیشابوری كه احادیث صحیحی را كه مسلم و بخاری در كتابهای خود نیاورده بودند آورده است، و هم در جوامع روایتی شیعه وجود دارد؛ مانند نهج السعاده فی مستدرك نهج البلاغه اثر محمدباقر محمودی (در هشت مجلد).
نظر به اینكه مقام معظم رهبری، سال (1385 هجری شمسی) را سال پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله نامیدهاند و ماه مبارک رمضان تعلقی ویژه به امیرالمؤمنین علیه السلام دارد شایسته است كه شخصیت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله را از دیدگاه امیرالمؤمنین صلی الله علیه و آله و در آینه نهجالبلاغهبررسی كنیم. آنچه ما خود دراینزمینه بگوییم، بسیار نارساست مگراینكه از دریای حكمت اهلبیت(علیهم السلام) بهاندازه ظرفیت خویش استفاده کنیم؛ زیرا بهترین راه شناختن پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله، كلمات امیرالمؤمنین علیه السلام است.