علامه مصباح: روحانیت، مخاطب اصلی برخی بندهای بیانیه گام دوم

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به یکی از بندهای بیانیه گام دوم انقلاب مبنی بر لزوم اهتمام به مسأله معنویت و اخلاق، اظهار داشت: به نظر می رسد مخاطب اصلی این بند، روحانیت باشد، و آن ها هستند که باید اخلاق و معنویت را ترویج کنند؛ به عبارتی نمی توان از کارمند و کاسب و دیگران انتظار داشت که آن ها وظیفه اصلی خود را کار در این زمینه قرار دهند، بلکه چنین مسأله ای وظیفه مهم روحانیت است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در جمع اساتید کانون طلوع با اشاره به بیانیه مقام معظم رهبری موسوم به گام دوم، اظهار داشت: ما به عنوان شهروند مسلمان انقلابی، مانند دیگران، مخاطب همه بیانیه هستیم؛ اما یکی از سؤالاتی که باید از خود بپرسیم این مطلب است که ما به عنوان یک روحانی، مخاطب خاص کدام بخش از بیانیه هستیم؛ به عبارت دیگر باید ببینیم آیا در این بیانیه مسائلی مطرح شده است که مخاطب اول آن، روحانیت باشد و بیش از سایرین موظف به انجام کار در آن زمینه باشد یا خیر؟

آیت‌الله مصباح با اشاره به یکی از بندهای این بیانیه مبنی بر لزوم اهتمام به مسأله معنویت و اخلاق، اظهار داشت: به نظر می‌رسد مخاطب اصلی این بند، روحانیت باشد، و آن‌ها هستند که باید اخلاق و معنویت را ترویج کنند؛ به عبارتی نمی‌توان از کارمند و کاسب و دیگران انتظار داشت که آن‌ها وظیفه اصلی خود را کار در این زمینه قرار دهند، بلکه چنین مسأله‌ای وظیفه مهم روحانیت است.

وی افزود: روحانیت باید حقیقت اخلاق و معنویت از منظر اسلام را تبیین کند؛ نه آن معنویتی که مشترک بین مسلمان و بت‌پرست است؛ مراد از اخلاق هم صرفا خوش‌اخلاقی و خوش‌برخوردی با دیگران نیست که اختصاص به دین نداشته باشد. این همان وظیفه‌ای است که حتی قبل از فرمایش رهبری نیز بر عهده ما قرار داشت؛ اما بیانیه رهبری لزوم توجه بیشتر به این مسأله را به ما یادآور می‌شود.

آیت‌الله مصباح با طرح این سؤال که برای ترویج اخلاق و معنویت چه کاری باید انجام دهیم، ادامه داد: آیا کافی است که روی منبر مسائل اخلاقی را بیان کنیم؟ طبیعتا کافی نیست؛ بلکه باید همه جوانب اخلاق و معنویت تبیین شده و راه‌کار ترویج آن‌ها در جامعه نیز مورد بررسی و اجرا قرار گیرد.

وی خاطر نشان کرد: وظیفه روحانیت این است که معنویت و اخلاق را در جامعه ترویج کند، مسئولیت تربیت اخلاقی جامعه را به عهده بگیرد، و ارزش‌ها را احیا کند، و روح معنویت را در جامعه بدمد؛ حال اگر خود در این زمینه دچار کمبود باشد، چه خواهد شد؟ لذا قدم اول، شناخت صحیح اخلاق و معنویت و سپس خودسازی است.

استاد اخلاق حوزه علمیه ادامه داد: آن‌ها که تابع اسلام نیستند، در زمینه اخلاق از دید خودشان، فعالیت زیادی دارند، ولی ما که تابع دینی هستیم که پیامبرش هدف بعثت خود را به کمال رساندن مکارم اخلاق می‌داند، متأسفانه در این زمینه تلاش اندکی داشته‌ایم.

ایشان با تذکر نسبت به اختلاف افراد در استعدادها، سلیقه‌ها و درک اهمیت موضوعات، بیان کرد که نمی‌توان توقع داشت همگان یک کار را مانند هم انجام دهند؛ بلکه باید تقسیم کار کرد، و هرکس با توجه به توانایی‌ها و ظرفیت‌های خود بخشی از کار را به عهده بگیرد.

وی با اشاره به دیربازده بودن کارهای فرهنگی و اخلاقی، به ضرورت برنامه‌ریزی درازمدت در این زمینه، خاطر نشان کرد:  وظیفه ماست که ببینیم برای تحقق فرمایش رهبری در خصوص اخلاق و معنویت، چه کاری از دستمان بر می‌آید؛ ولو کاری که انجام می‌دهیم، سال‌ها بعد به ثمر برسد. اگر بخواهیم 40سال بعد و در انتهای گام دوم، میوه‌های کار را بچینیم، باید از امروز شروع کنیم؛ باید با حوصله و دقت، به برنامه‌ریزی و طراحی و تربیت استاد پرداخته، شیوه‌های تربیتی برای اجرا در جامعه را تعیین و آزمایش کرد تا مشخص شود برای هر قشر و برای دوره‌های سنی مختلف از چه شیوه‌ها و راه‌هایی باید برای تحقق این امر بهره گرفت؛ از رسانه‌ها و فضای مجازی گرفته تا فیلم و تئاتر و دیگر رسانه‌ها.

آیت‌الله مصباح با اشاره به این که هنوز در ابتدای راه قرار داریم و باید مبانی اخلاق و معنویت را به خوبی تبیین کنیم، افزود: سئوالات اولیه‌ای که باید حل شوند شامل مسائلی می‌شوند، مانند: رابطه دین و اخلاق چیست؟ مفهوم اخلاق چه نسبتی با ارزش‌ها دارد؟ اخلاق در دین و اخلاق در غیردین چه تفاوت و چه نسبتی با هم دارند؟

وی با اشاره به این که بعد از تبیین صحیح این مفاهیم، باید راهکارهای عملی ترویج اخلاق و معنویت در جامعه مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد، ادامه داد: در این زمینه‌ها، زحماتی کشیده شده است، اما کافی نیست. البته نباید توقع داشت آنچه که ما فهمیدیم، لزوما دیگران هم از ما بپذیرند، بلکه باید مؤدبانه آنچه فهمیدیم را به دیگران عرضه کرده و نظرات آن‌ها را بشنویم تا راه برای هم‌گرایی بیشتر در این زمینه فراهم شود.

گفتنی است دیدار اساتید کانون طلوع با علامه مصباح یزدی، یکشنبه 19 اسفندماه 1397 در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد.

برای دریافت متن این جلسه اینجا را کلیک کنید!