علامه مصباح یزدی: همه ارزشها وابسته به خدای متعال است و باید پرتوی از سوی او بتابد تا كاری ارزش پیدا كند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در همایش ملی تعلیم و تربیت ارزشها، با تشكر از تلاش‌های برگزار كنندگان این همایش گفت: گرچه تربیت گاه برای پرورش درخت و حیوان و نوزاد انسان نیز اطلاق می‌شود، اما تربیتی كه برای انسان مكلف بالغ عاقل در نظر گرفته می‌شود، به معنای ایجاد زمینه برای انتخاب صحیح اوست كه می‌تواند او را به سمت كمال سوق دهد.
علامه مصباح یزدی با اشاره به اینكه رشد شخص یك حركت اختیاری است، ادامه داد: مربی فقط زمینه را آماده، انگیزه‌ها را تقویت، و عوامل خفته و مخفی را بیدار و آشكار می‌كند تا فرد با اختیار خودش راه صحیح را بپیماید.
عضو خبرگان رهبری با اشاره به معانی مختلف ارزش ادامه داد: برخی به قدری مفهوم ارزش را تضییق كرده اند كه تنها آداب مذهبی می‌گیرد و برخی به قدری گستره آن را وسیع دانسته اند كه شامل آداب عرفی، اجتماعی و حتی فردی نیز می‌شود و برخی آن را با ارزشهای اخلاقی مساوی دانسته اند.
وی با بیان اینكه شایع‌ترین بحث در خصوص ارزش به همان معنایی است كه ما آن را آداب و ادب تلقی می‌كنیم، ادامه داد: ارزش می‌تواند ارزشهای اخلاقی را نیز شامل شود و بسته به اینكه ریشه ارزشها در فلسفه اخلاق را چه بدانیم، می‌تواند اخلاق اسلامی یا لائیك باشد.
ایشان با اشاره به اینكه اندیشمندان و فیلسوفانی كه در این زمینه بحث كرده اند، رویكردهای متفاوتی دارند، خاطر نشان كرد: برخی عملگرا و پراگماتیست هستند و نگاهی به ریشه و فلسفه آن ندارند، بلكه به همین اندازه كه امری مطلوب در جامعه است، آن را ارزش تلقی می‌كنند و برخی گرایش‌های پوزیتویستی دارند و ارزشها را نسبی می‌دانند كه قابل تغییر و تحول است و ممكن است امری كه امروز ارزش تلقی می‌شود، فردا ضدارزش باشد.
وی با اشاره به دیگر نظرات موجود در این زمینه اظهار داشت: درمیان كسانی كه ریشه ارزشها را فراتر از قراردادها و پسند اجتماعات می‌دانند؛ برخی ارزشها را فطری، برخی دیگر عقلانی و عده‌ای نیز عرفانی می‌دانند و حتی كسانی معتقدند ارزش تنها باید از دین گرفته شود و دین نیز تعبد محض است، كه این گرایش در قرون وسطی بیشتر مطرح بوده و در بین مسلمانان نیز اشاعره كه قائل به حسن وقبح شرعی هستند، به این دیدگاه نزدیكترند. لذا ابتدا باید موضع خودمان را در مكاتب ارزشی مشخص كنیم، چرا كه در بین اندیشمندان مسلمان نیز اختلافاتی در این بحث وجود دارد.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینكه تربیت ارزشها، مسأله‌ای جدید نیست، ادامه داد: تربیت ارزشها همان چیزی است كه در گذشته از آن به ادب یا آداب تعبیر می‌شد و مراد از ادب این بود كه فرد به مرحله‌ای برسد كه بتواند انتخاب صحیح و مناسبی داشته باشد تا او را به كمال برساند.
وی با اشاره به نظرات مختلف در خصوص ملاک ارزشها ادامه داد: برخی ارزشها را از آن جهت كه موجب آسایش، امنیت و زندگی راحت‌تر مردم و در نتیجه تأمین منافع دنیوی بشر می‌شود، مورد نظر قرار می‌دهند و برخی از این تفكر فراتر رفته و زندگی را منحصر به دنیا ندیده و آنچه كه سبب رسیدن به بهشت و زندگی ابدی می‌شود را مورد نظر قرار می‌دهند، اما به نظر می‌رسد حتی این تفكر نیز فطرت كمالجوی بشر را سیراب نمی‌كند.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینكه ارزش دارای دونوع اصیل و رفتاری است، خاطر نشان كرد: ارزش مطلق تنها در خصوص خداوند متعال مصداق پیدا می‌كند كه فرد می‌تواند خود را به وی نزدیك كند. اما بسیار نادرند كسانی كه بتوانند به این ارزش اصیل دست یافته و اعمال خود را تنها بر مبنای ارزش اصیل و برای رضای خداوند و نه منافع مادی و حتی اخروی انجام دهند.
وی با اشاره به اینكه اسلام با واقع گرائی ارزش را ذومراتب دانسته كه هركس می‌تواند مراحلی از آن را كسب كند، ادامه داد: لذا خداوند حتی هرچیزی كه به نوعی انتساب به وی داشته باشد را نیز ارزش تلقی كرده است و مثلا همین كه فرد عملی را برای رسیدن به بهشت یا دور شدن از عذاب جهنمی كه خدا آن را مقدر كرده، انجام می‌دهد، ارزش تلقی می‌كند و حتی پایین‌تر از آن كه حدنصاب ارزش الهی نیست، بلكه برای منافع دنیوی است، اما زمینه را برای ارزشهای الهی مستعد و آماده می‌كند، به نوعی ارزش تلقی می‌كند و نادیده نمی‌گیرد.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به آیه‌ای از قرآن كریم ادامه داد: همه ارزشها وابسته به خدای متعال است و باید پرتوی از سوی او بتابد تا كاری ارزش پیدا كند.
وی با اشاره به فرهنگ التقاطی موجود در جامعه امروز و تأثیر نگاههای نشأت گرفته از فرهنگ الحادی در فرهنگ ما گفت: امروزه گاهی از حجاب نه به عنوان ارزشی الهی، بلكه به عنوان ارزشی اجتماعی تعبیر می‌شود، یعنی اصالت ارزش به اجتماع دانسته می‌شود، و از آنجائی كه مردم جامعه مسلمان هستند، حجاب را ارزش می‌دانند، نه چون حجاب یك ارزش ذاتی یا الهی دارد!
وی با اشاره به اینكه باید ارزش اصیل الهی و اسلامی در اقشار فرهیخته مسلمان رواج داده شود، ادامه داد: اگر فرهیختگان جامعه باورهایشان بر اساس ارزشهای الهی شكل گرفت، در سایر اقشار جامعه نیز نفوذ خواهد كرد و ترویج خواهد شد. اما اگر آنها با تربیت غیر اسلامی رشد كنند، تأثیر ارزشهای الهی در جامعه كم رنگ می‌شود و كسانی هم كه از اسلام دم می‌زنند، به سنتی فكر كردن متهم می‌شوند.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به تأثیر فرهنگ التقاطی حتی در سطوح مدیریتی كشور خاطر نشان كرد: گاهی فرد در تقابل میان ناسیونالیسم و دین، ناخودآگاه دیدگاه‌های ناسیونالیستی و ایرانی گرائی را ترجیح داده و مطرح می‌كند، چرا كه از روز نخست ورودش به اجتماع، دائما نام ایران را شنیده و فكرش بر این اساس شكل گرفته و همین اصالت ناسیونالیسم، اثرش را در جامعه خواهد گذاشت و نتیجه آن نیز اهمیت ندادن به سرنوشت دیگر ملت هاست كه در شعار" نه غزه، نه لبنان" تجلی می‌كند.
وی با تأكید بر اصلاح ریشه‌های فكری ادامه داد: ابتدا باید از پایه‌های اصلی یعنی، هستی شناسی اسلامی، ارزش شناسی اسلامی و انسان شناسی اسلامی شروع شود و مسائل آنها كاملا حل شود، كه اگر چنین شد چیزی در مقابل اسلام قابل مطرح كردن نخواهد بود.
آیت‌الله مصباح یزدی در بخش دیگری از سخنانش با طرح این سئوال كه از چه روش‌هایی باید استفاده كرد تا ارزشهای الهی و اسلامی در جامعه نهادینه شود، اظهار داشت: ابتدا باید متوجه باشیم كه مراد از تربیت، تنها تربیت دانش آموزان دبستانی تا دبیرستانی نیست، بلكه همه افراد از كودك گرفته تا سالمندان را شامل می‌شود. لذا باید از همه امكانات و ظرفیت‌ها استفاده شود و برای هرقشری با توجه به سن و شرایطشان برنامه ریزی شود.
وی با اشاره به وجود نكات بسیار ظریفی در داستان طالوت كه در قرآن كریم بیان شده است، اظهار داشت: در داستان طالوت، فرهنگ مقاومت ریشه یابی شده است، و این كه پیروزی تنها در سایه صبر و مقاومت و پا گذاشتن روی هوای نفس حاصل خواهد شد. كه ما نمونه آن را در 8 سال دفاع مقدس، جنگ 33 روزه لبنان و جنگ 8 روزه غزه شاهد بودیم. لذا برای نهادینه كردن ارزش مقاومت باید به گونه‌ای تربیت شویم كه بدانیم بدون تحمل سختی ها، ترقی و پیروزی به دست نخواهد آمد.
وی با اشاره به اینكه بیان برخی داستانها در قرآن به منظور تربیت ارزش هاست، اظهار داشت: اینكه مقام معظم رهبری بر نوشتن خاطرات و داستان‌های دفاع مقدس تأكید می‌كنند، به دلیل نقش مهم تربیتی داستان است، اما داستان به تنهایی كافی نیست، بلكه نیاز به استدلال عقلی، تزكیه و ارتباط باخدا نیز دارد، چرا كه همانطور كه گفته شد منشأ ارزش ها، قرب به خداست و همه جنگ‌ها و گرفتاری‌ها برای قرب به خداست، لذا نمی‌شود كسی برای خدا كار كند و برای تزكیه خود برنامه‌ای نداشته باشد.
علامه مصباح با اشاره به اینكه مقدمه تربیت ارزشها شناخت خداست، خاطر نشان كرد: بر اساس شناخت خداست كه می‌توان برای خودسازی و تزكیه برنامه ریزی كرد و در این صورت است كه پیروزی حاصل می‌شود، كه البته این پیروزی نیز هدف غائی نیست، بلكه آماده شدن زمینه برای آشنایی بشریت با اسلام و رسیدن به قرب خداست.
وی با استفاده از داستان طالوت خاطر نشان كرد: برای پیروزی باید راه عبادت را برگزید و در همه شئون زندگی از جمله انتخاب رهبر، از خدا اطاعت كرد و اگر شخص فهمید كه رهبری مورد رضایت الهی است، با جان و دل از او اطاعت كند.
گفتنی است همایش تعلیم و تربیت ارزشها 23 آذرماه سال جاری در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد.
آخرین محتوای سایت
کتاب صوتی «آیین پرواز» منتشر شد.
کتاب صوتی «آیین پرواز» در پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت‌آیت‌الله مصباح یزدی رضوان‌الله علیه بارگذاری...
راهکارهایی برای تهذیب و خودسازی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم الْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَالصَّلَوةُ وَالسَّلامُ...اقسام خدمات ممکنِ پزشکان به جامعه بشریت
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم الْحَمْدُللهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَالصَّلاَةُ وَالسَّلامُ...ارزش واقعی لحظات زندگی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم الْحَمْدُللهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَالصَّلَوةُ وَالسَّلامُ...تحصیلات دینی خواهران؛ ضرورت‌ها و موانع
بسم الله الرّحمن الرّحیم الحمد لله ربّ العالمین و صلّی الله علی سیّدنا محمّد وآله الطّاهرین...