علامه مصباح یزدی: موعظه خدا، امام، و شهدا این است که برای خدا قیام کنید

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی ، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در مراسم گرامیداشت حماسه یوم الله نهم دی، ضمن گرامیداشت این حماسه عظیم، با اشاره به این که برخی انسان ها نسبت به مسئولیت های اجتماعی بی تفاوت و برخی دیگر به دنبال انجام وظیفه هستند، اظهار داشت: برخی افرادی که در صدد انجام مسئولیت اجتماعی بر می آیند، وظیفه را درست نمی شناسند.

علامه محمد تقی مصباح یزدی با اشاره به آیه ای از قرآن کریم، گفت: خداوند متعال می فرماید شما از خود مراقبت کنید، گمراهی دیگران به شما زیانی نمی رساند؛ اما کسانی که لذت گرا، خود محور و راحت طلب هستند از این آیه چنین برداشت می کنند که کسی در برابر دیگران مسئولیتی ندارد و لذا مسئولیت اجتماعی را نفی می کنند. این تفسیر نادرست از دیر زمان وجود داشته و کسانی از همان زمان به خاطر همین برداشت های نادرست، منحرف شدند،‌درحالی‌که این آیه در صدد بیان این است که نباید اشتباه دیگران شما را از خودتان غافل کند؛ اما این مسأله وظایف اجتماعی را نفی نمی کند، و اگر مسئولیت و وظیفه خود را ترک کنیم، به خود خیانت کرده ایم.

وی با اشاره به این که انسان راحت طلب به دنبال شانه خالی کردن از زیر بار تکلیف است، ادامه داد: به عنوان نمونه یکی از فروع دین که ازضروریات اسلام است، جهاد است؛ اگر کسی آن را انکار کند، حکم خروج از اسلام دارد، اما کسانی که راحت طلب هستند، آیات جهاد را به گونه دیگری مطرح می کنند تا به زحمت نیفتند؛ مثلا می گویند این امور مربوط به زمان حضور امام زمان (عج) است و الآن وظیفه ای نداریم!

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با بیان این که انسان به گونه ای خلق شده که صفات درونی وی، می‌تواند در شناختش هم تأثیرگذار باشد، ادامه داد: لذا در مواردی، حتی افرادی که قصد خیر دارند و برای شناخت وظیفه به منابع رجوع می کنند، ناخود آگاه، با دلایل و شواهد برخورد گزینشی می کنند.

وی ادامه داد: وقتی روحیات آدمی می‌تواند در فهم وی اثر بگذرد، در تفسیر و برداشت از آیات و روایات هم همین طور است، به‌گونه‌ای که اگر روایاتی را ببیند که مخالف روحیه اش است، چه بسا ناخواسته آن‌ها را به گونه ای تفسیر کند که مطابق خواسته های وی باشد.

این مفسر قرآن کریم با اشاره به این که حتی از صدر اسلام در تشخیص تکالیف بین مسلمانان اختلاف وجود داشته است و هم چنان نیز وجود دارد ، ادامه داد: این اختلاف تشخیص یا به خاطر این بوده که عده ای نسبت به تکلیف جاهل بوده و آن را نمی شناختند، و یا در اثر تمایلات نفسانی، به گونه ای تکالیف را تفسیر می‌کرده اند که با روحیاتشان سازگار باشد.

وی با اشاره به این که گاهی عوامل اجتماعی نیز کمک می کند تا این برداشت های اشتباه و موافق با خواسته های نفسانی صورت بگیرد، ادامه داد: به عنوان نمونه در اوایل دوره پهلوی، بین مردم و متدینین و حتی علما در این اختلاف وجود داشت که مقاومت در برابر حکومت صحیح است یا عدم دخالت در امور اجتماعی؛ و بالاخره بر اثر فشارهایی که در زمان ستمشاهی بر جامعه متدینین و مخصوصا به روحانیت وارد می‌شد، تمایل عمومی به عدم مخالفت در برابر حکومت سوق پیدا کرد تا این تکلیف ساقط شود!

وی با اشاره به شرایط سخت حاکم بر جامعه در اوایل دوره پهلوی ادامه داد: مدارس دینی تعطیل شد، لباس روحانیت قاچاق محسوب می شد و در هر شهر فقط چند نفر اجازه پوشیدن لباس روحانیت داشتند؛ کتب دینی یافت نمی شد، و در مقابل همه چیز بر علیه دین آزاد بود. عده ای مدت ها استقامت کردند و سختی ها را به جان خریدند، زندان رفته و شکنجه ها را تحمل کردند؛ اما در نهایت، برخی با خود اندیشیدند که با این روش، اصل روحانیت به کلی نابود می شود و چه بسا در آینده حتی عالمی نباشد تا احکام نماز و روزه را نیز به مردم بگوید. لذا با این استدلال که برای باقی ماندن حداقل بخشی از دین و مسائل و احکام مربوط به نماز و روزه، باید از مقابله با حکومت دست برداشت، و این گرایش عمومیت یافت، و توجه به امور سیاسی به اسم دین کنار گذاشته شد.

آیت الله مصباح افزود: این قضایا مقارن شد با گرایش سکولاریستی که در غرب رواج یافته بود و در جهان ترویج می شد، و لذا کار به جایی رسید که عده ای سیاست را از دین جدا کرده و نام آن را دنیا گذاشتند؛ و در مقابل، تمام دین را در امور و عبادات فردی خلاصه کردند.

وی با بیان این که با توجه به شرایط زمان، گرایش سکولاریستی ناخودآگاه در حوزه نیز رواج یافت، ادامه داد:  فقط گاهی افرادی یافت می شدند که به مسائل اجتماعی می پرداختند و دفاع از مظلوم و تقابل با ظلم را مطرح می‌کردند؛ اما این ها بسیار نادر و غیر متعارف بود؛ به‌گونه‌ای که حتی اگر یک روحانی مانند آیت الله کاشانی -که در فقاهت، هوش و استعداد از مراجع کم نداشت- در سیاست وارد می شد، لقب آخوند سیاسی به وی می دادند.

علامه مصباح یزدی افزود: در این شرایط اما یک نفر در کشور امام زمان (عج) با صدایی رسا و عزمی راسخ و شکست ناپذیر، بطلان این گرایش را اعلام کرد و تا آخر نیز پای سخنان خود ایستاد،‌ و او کسی نبود جز حضرت امام خمینی رضوان‌الله‌علیه. البته ایشان در ابتدا به تنهایی نهضت را شروع کرد، ولی در ادامه افرادی به او پیوستند و همین سبب شد تا عده ای متوجه وظایف اجتماعی خود شوند.

وی با بیان این که تا ابد در هر کجا که به وظایف اجتماعی دینی عمل شود، امام (ره)  نیز در ثوابش شریک خواهد بود، ادامه داد: اگر نبود حرکت امام خمینی (ره)، معلوم نبود که چند نفر به دین و حتی به احکام فردی دین هم پایبند می ماندند،‌ زیرا  کار به جایی رسیده بود که دانشجو خجالت می کشید نماز بخواند چون مورد تمسخر واقع می شد. اگر امام (ره)  نبود، وضع بسیار بدتر هم می شد؛ چرا که سیر نزولی شروع شده بود و در حال شدت گرفتن بود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به این که امام (ره) بخش اعظمی از اسلام که مربوط به مسائل اجتماعی بود را احیا کرد، ادامه داد: قبل از امام (ره) حتی در حوزه ها، احکام اجتماعی که بخش زیادی از فقه را تشکیل می داد نیز زیاد به چشم نمی آمد، لذا کتاب های فقهی در زمینه های حکومت اسلامی، حدود و دیات، قضاوت، امر به معروف و نهی از منکر یا یافت نمی شد و یا بسیار نادر بود، و در مقابل کتاب طهارت و صلاة به شدت فراوان بود. در واقع در جامعه چنین نهادینه شده بود که دین همین است و نه بیشتر، و اگر بخواهید دین بماند باید به همین اکتفا کرد.

وی با بیان این که انقلاب اسلامی نعمتی است که نظیری در عالم ندارد، ادامه داد: آن هم نعمتی با این عزت، عظمت، قدرت و دوام.  هیچ یک از سیاستمداران خارجی تصور نمی کرد که این نهضت دوام پیدا کند و حتی برخی تصریح می کردند که این انقلاب نهایتا تا شش ماه بعد ساقط می شود؛ اما بحمدالله امروز حدود 40 سال دوام پیدا کرده و روز به روز عزتمندتر و قدرتمندتر می شود، به گونه ای که دشمنان هم از این که بتوانند این نظام را ساقط کنند ناامید شده اند.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ادامه داد: این انقلاب به برکت خون صدها هزار شهید به دست آمده است؛ نوجوان های 13 – 14 ساله فداکاری کردند تا نظام اسلامی به دست جانشین امام زمان (عج) تشکیل و حفظ شد، و امروز به دست ما رسیده است؛ لذا اولین و کمترین وظیفه ما این است که دستاوردهای این انقلاب را حفظ کنیم؛ چه قدر باید بی عرضه باشیم که نتیجه خون صدها هزار شهید را به باد بدهیم!

وی در تبیین وظیفه دوم اظهار داشت: بر اساس آن چه امام (ره) گفت و شهدا در وصیت نامه هایشان نوشتند و کارشناسان و صاحب‌نظران گفتند، باید این حرکت به سرانجام برسد، و میوه کامل خود را به جامعه و جهان تحویل دهد؛ لذا باید بر این دستاوردها افزود و کم‌کاری ها و نقایص را جبران کرد .

این فیلسوف و متفکر اسلامی با اشاره به سخنان حضرت امام (ره) اظهار داشت: این همه عزت و برکت که به واسطه انقلاب نصیب جامعه ما شده، هنوز به خاطر این است که بوئی از اسلام تحقق یافته است؛ حال اگر اسلام به طور کامل تحقق پیدا کند، جامعه مانند بهشت می شود؛ لذا ما باید به نوبه خودمان کار را یک قدم به جلو ببریم، و اگر در جهتی اشتباهات و انحرافاتی واقع شده، ترمیم کنیم.

وی وظیفه سوم را امانت داری و رساندن این انقلاب و دستاورد های آن به نسل بعد عنوان و خاطر نشان کرد: نه تنها نسل بعد، که حتی باید این دستاوردها را به کشورهایی که تشنه اسلام هستند برسانیم.

وی با اشاره به نقل خاطراتی از تأثیر انقلاب اسلامی در ایجاد عشق در مردم دنیا نسبت به اسلام، ابراز داشت: در آرژانتین، عده ای از مردم مسیحی به قدری تشنه اسلام بودند که حاضر بودند به یک نفر یهودی پول بدهند تا اسلام را به آن ها یاد دهد! یعنی این افراد این قدر تشنه حقائق اسلام هستند، که حاضرند پول خرج کنند، و چیزی از اسلام را ولو از یک یهودی بشنوند!

وی با اشاره به خاطره ای دیگر اظهار داشت: هیئت رئیسه یک دانشگاه در شیلی به بنده گفتند ما نسبت به آینده جوانانمان هیچ امیدی نداریم؛ چون فرهنگ آمریکایی آن ها را مسخ کرده است؛ تنها امیدی که داریم این است که شنیده‌ایم در کشور شما شخصی به نام خمینی (ره) وجود دارد که ایشان از اسلام تعریف می کند و آن را باعث هدایت و نجات بشر می داند؛ ما حاضریم این دانشگاه را در اختیار شما بگذاریم تا هر برنامه تربیتی می خواهید در آن اجرا کنید تا شاید جوانان ما از فرهنگ آمریکایی نجات یابند.

علامه مصباح گفت: این اثری است که امام (ره) با نهضت و انقلابش، در آن سوی دنیا گذاشته است و ما هنوز قدر امام (ره)، انقلاب و شهدایمان را نمی دانیم.

 وی با اشاره به این که اولین خطر در انجام این وظایف خطر تحریف فکر امام (ره) است، ادامه داد: اولین کاری که امام (ره) کرد این بود که فکر مردم را تصحیح کرد، و آن ها را متوجه وظایف اجتماعی شان کرد؛ در واقع تحولات سیاسی و نظامی و نظایر آن، بعد از تحول فرهنگی و فکری به وجود آمد. لذا این فکر را نباید فراموش کرد؛ و  برای انجام این مسئولیت باید فداکاری کرد و از فکر و مال و جان در این راه هزینه کرد.

وی با اشاره به این که امام (ره) نمونه کامل یک انقلابی بود، ادامه داد: مقام معظم رهبری که امروز سکان هدایت انقلاب به دست ایشان است و آسیب ها و خطرات آن را به خوبی می شناسند، دائم بر انقلابی بودن مردم، حوزه ها، دانشجویان و مسئولان تأکید می کنند؛ در واقع خطری که انقلاب را تهدید می کند، فاصله گرفتن از روحیه انقلابی است؛ امام  «ما می توانیم» و فداکاری و احساس مسئولیت را به ما یاد داد، و این در مقابل تنبلی، وارفتگی و «ما نمی توانیم» و «به من چه» است.

علامه مصباح یزدی افزود: این روحیه انقلابی نیست که بگوییم این نظام اسلامی است و ترویج اسلام به دست دولت است، و دولت نیز بگوید وظیفه روحانیت است و به ما ربطی ندارد؛ همان گونه که برخی از مسئولان صریحا گفته اند که نسبت به دین مردم مسئولیتی نداریم؛ بلکه مسئولیت ما تأمین خوراک آن هاست!  حتی وزیر ارشاد اسبق صریحا گفت که دین ربطی به ما ندارد، و اگر عنوان وزارتخانه، دارای پسوند اسلامی است، از باب تشریفات است .

وی ادامه داد: اگر این طرز فکر بازگردد، و ما نیز به جای انجام مسئولیت، تنها به دنبال این باشیم که مدّ ولاالضالین را چه طور تلفظ کنیم و نه بیشتر، در آن صورت، انقلاب از بین رفته است،  چرا که انقلاب اسلامی یعنی اقامه کردن احکام اسلام در همه ابعاد،  و انقلابی عمل کردن یعنی به دنبال این هدف بودن و حاضر بودن برای حتی دادن جان در این راه.

این فیلسوف و متفکر اسلامی با طرح این سؤال که شرط عدم احتمال خطر در امر به معروف و نهی از منکر، مربوط به کجاست، ادامه داد: آیا این شرط حتی در جایی که اصل اسلام و انقلاب در خطر است هم می‌شود؟ امام (ره) هم در درس فقه خود، و هم در سخنرانی‌هایشان تصریح کردند که در برخی امور حتی تقیه نیز کارآیی ندارد، و در جایی که دین و ضروریات دین در خطر باشد، باید مقاومت کرد، ولو این که جان ها در این راه فدا شود؛ لذا امام فرموده بود: «امروز تقیه حرام است؛ ولو بلغ ما بلغ»؛ یعنی حتی اگر کشته ها و خون های فراوانی ریخته شود.

استاد اخلاق حوزه علمیه با بیان این که نباید دنبال توجیه کردن تنبلی خود باشیم ، چون با انقلابی بودن نمی سازد، ادامه داد: امام (ره) بارها آیه «قل انما اعظکم بواحدة ان تقومو لله مثنی و فرادی» را تلاوت می کردند؛ زیرا خدا اگر بخواهد یک موعظه بکند، این چنین می گوید که هم تنهایی و فردی و هم گروهی و دسته جمعی، برای خدا قیام کنید؛ یعنی کار فردی و گروهی را تنها با انگیزه خدایی انجام دهید؛ موعظه خداوند، امام (ره) و شهدا برای ما همین یک جمله است؛ بیایید آن را انجام دهیم.

گفتنی است مراسم گرامیداشت حماسه یوم الله نهم دی، عصر روز نهم دی در مسجد امام صادق (ع) تهران با سخنرانی علامه مصباح یزدی برگزار شد.

انتهای پیام/

برای دریافت صوت و متن این جلسه اینجا را کلیک کنید!