آثار گفتاری

Şiələrin siması Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Şiələrin siması Qarşınızdakı  yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın)/8/87 9 tarixində böyük rəhbərlik məqamının dəftərxanasındakı söhbətindən seçmələrdir. Ümid edirik ki, bu tövsiyələr bizə hidayət və səadət yolunda işıqlı çıraq olacaq. Keçən söhbətlərimizdə şiənin vəsfi və tanıtdırılması barəsində bir neçə rəvayət bəyan olundu. Amma bəzi yerlərdə həmin məzmunlarda olan rəvayətlərdə müttəqilər vəsf olunub. Nəvf  Bəkali “müttəqin” xütbəsinə bənzəyən bir rəvayət nəql edir. Həmin xütbə “Nəhcül-bəlağədə” Həmmam üçün bəyan olunmuşdur. Nəvf Bəkali Əmirəlmömininin (ə) x...

Şiələrin siması Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Şiələrin siması Qarşınızdakı  yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) 2/11/87   tarixində böyük rəhbərlik məqamının dəftərxanasındakı söhbətindən seçmələrdir. Ümid edirik ki, bu tövsiyələr bizə hidayət və səadət yolunda işıqlı çıraq olacaq. Keçən söhbətimizdə bir tərəfdən şiələri mədh edən və Əhli-beytə (ə) məhəbbətin fəzilətlərini sadalayn rəvayətlərdən bir qismi bəyan olundu. Bu rəvayətlər digər tərəfdən özlərini şiə adlandırıb amma şiə olmağa layiq olmayan kəsləri məzəmmət etdi. Qeyd edildi ki, İmam Həsən Əskəriyə (ə) aid olan təfsirdə maraqlı bir yenilik baş verib. Hər bir İmamdan şiələrə məxsus məzmunda rəvayət və ya hekayə nəql...

Şiələrin siması Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Şiələrin siması Qarşınızdakı  yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) 1387/10/25 tarixində böyük rəhbərlik məqamının dəftərxanasındakı söhbətindən seçmələrdir. Ümid edirik ki, bu tövsiyələr bizə hidayət və səadət yolunda işıqlı çıraq olacaq. Bəhsin zərurəti Əvvəldə qeyd olunduğu kimi indiki zamanın mədəniyyət fəzasını Məsumların (ə) zamanındakı mədəniyyət fəzası ilə müqayisə etsək çox fərq görərik. Mədəniyyət fəzasının insanların ruhiyyəsində, rəftarlarının formalaşmasında, səadət və bədbəxtçiliklərində çox mühüm rolu olduğunu nəzərə alsaq mədəniyyətlər arasındakı uyğun fasilənin azalmasına çalışmalıyıq. Gərək biz calışıb fasilələri azaldaq və zəmanəmizin mədəniyyət fəzasını peyğəmbər və Əhli-beytin (ə) mədəniyyət...

İblisin əhvalatından ibrət Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Qarşınızdakı yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) 1383/08/09 tarixində (1425-ci il ramazanın 15-i ilə eyni gündə) Ayətullah Xameneinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) dəftərindəki söbətindən seçmələrdir. «...فَاعْتَبِرُوا بما كَانَ مِنْ فِعْلِ اللَّهِ بِإِبْلِیسَ‏» Ey insanlar! İblisin özünü böyük saymasının müqabilində Allahın ona etdiklərindən ibrət götürün. «إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ الطَّوِیلَ وَ جَهْدَهُ الْجَهِیدَ» Şeytan uzun illər boyu etdiyi ibadətləri puça çıxardı. «عَنْ كِبْرِ سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ» Bir an təkəbbür etməsi buna səbəb oldu. Bəzən mümkündür insan çoxlu yaxşı iş görüb və illərlə düz yolun yolcusu olsun. Amma sonda bir işlə onların hamısın külə çevirsin. Burda buyurulur ki, bir...

Təkəbbür, bütün pisliklərin qaynağı (2) Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Qarşınızdakı yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) 1383/08/08 tarixində (1425-ci il ramazan ayının 14-ü ilə eyni gündə) Ayətullah Xameneinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) dəftərindəki söbətindən seçmələrdir. “Qasiə” xütbəsində söhbətimzin mehvəri təkəbbürün məzəmməti, fərdi və ictimai həyatda pis nəticə ilə sonuclanmasıdır. Allah-taala da əvvəl bəndələrini bu əmr vasitəsilə yoxlayıb - o zaman ki, mələklərə əmr olundu həzrət Adəmin (s) qarşısında səcdə edin. Yəni Allah məxluqlarından birinin qarşısında son həddə təvazökarlıq izhar etməklərini istədi. Baxmayaraq ki, bu məxluq zahirən əsl və yaranış maddəsi baxımından onlardan aşağı idi. Allah bu vasitə ilə təkəbbür və özünü böyük görmək...

Təkəbbür, bütün pisliklərin qaynağı Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Qarşınızdakı yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) 1383/08/07 tarixində (1425-ci il ramazanın 13-ü ilə eyni gündə) Ayətullah Xameneinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) dəftərindəki söhbətindən seçmələrdir. Şərafətli ramazan ayının günlərində Əhli-beytin (ə) qiymətli kəlamlarını əlimizdə tutur və Allah-taaladan bu kəlamları nicat vasitəmiz etməsini diləyirik. “Qasiə” xütbəsi “Nəhcül-bəlağənin” xütbələr babının axırlarında yerləşir. Onun əsas mehvəri çirkin nəfsani sifət “təkəbbür” və bu sifətin fərdi və ictimai bədbəxtçiliklərdəki roludur. Bəlkə də xütbənin “Qasiə” adlandırılmasının ən münasib izahı budur ki, “Qasiə” vuran deməkdir. Yəni bu xütbə özünü digərləindən üstün bilən təkəbbürlüləri...

Allahşünaslıq fitridir Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim   Allahşünaslıq fitridir Bu məfhumun daha aydın olması üçün fitrət və fitrilik haqqında şərh verməyə məcburuq. Ərəb ədəbiyyatında “fitrət” sözü yaranış növü bildirir. Lüğət baxımından o şey fitrət adlanır ki, bir mövcudun yaranışı onu zəruri edir. Termin olaraq fitrət insana münasibətdə bundan ibarətdir: İnsanın daxilində qoyulmuş baxışlar və meyllər. Bunları insan özü əldə etməmişdir. Başqa sözlə, fitri baxışlar qazanılmamış baxışlardır. Təbii olaraq qazanılmamış bir meyl bütün insanlarda mövcuddur. Demək, fitri xüsusiyyətlərin bir səciyyəsi onların qazanılmamasıdır. İkincisi onlar bütün fərdlərdə mö...

Allahşünaslıq müqəddiməsi Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim   Allahşünaslıq müqəddiməsi Allahşünaslıq mövzusuna başlamazdan öncə bir neçə nöqtəni nəzərdən keçirməyimiz yaxşı olar. Bir mövcudla tanışlıq, onun öyrənilməsi iki formada reallaşa bilər. Şəxsi tanışlıq və ümumi tanışlıq. Şəxsi tanışlıq insanın hissləri vasitəsilə əldə olunur. Qeyri-hissi tanışlıq yalnız hüzuri və şühudi elm sayəsində mümkündür. Ümumi tanışlıq isə əqli məfhumlar vasitəsilə hasil olur. Bu tanışlıq əslində mahiyyət və ümumi ünvanlarla tanışlıqdır. O fərdlərə, şəxslərə aid edilir. Məsələn, insanın özündən agahlığı. “Mən” dərk edəndir. Bu idrak daxili qüvvələr, fellər və nəfsani...

Şiələrin siması Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Şiələrin siması Qarşınızdakı  yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) 1387/08/22    tarixində böyük rəhbərlik məqamının dəftərxanasındakı söhbətindən seçmələrdir. Ümid edirik ki, bu tövsiyələr bizə hidayət və səadət yolunda işıqlı çıraq olacaq. Belə təsəvvür edirik ki, bizim zehni fəzamızla Əhli-beytin (ə) zehni fəzası fərqlidir. Fikir və arzularımızın mehvəri Allah-taalanın, peyğəmbər və Əhli-beytin (ə) möminlərdən, xüsusilə şiələrdən olan intizarından çox uzaqdır. Gərək rəvayətləri oxumaqla Əhli-beytin, (ə) səhabə və şagirdlərinin hansı fəzada düşündüyünü bilək. Onların dostlar və şiələrdən hansı intizarları olduğunu öyrənək?! Şiələrin bir-biri ilə rabitəsi عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَجْلَانَ قَالَ...

Maarif müqəddiməsi Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Birinci dərs Maarif müqəddiməsi Əmirəlmömininin (ə) buyurduğu kimi, Qurani-kərim sonsuz bir okeandır və onun dərinliyinə məsumlardan (ə) başqasının çatmaq imkanı yoxdur. Amma eyni zamanda, həm Quran, həm də məsumlar xalqa tövsiyə verirlər ki, Quran ayələri haqqında düşünsünlər, tədəbbür etsinlər. Qurani-kərim buyurur: “Sənə bərəkətli bir kitab nazil etdik ki, ayələri haqqında düşünsünlər.” (كِتابٌ اَنْزَلْناهُ اِلَیْكَ مُبارَك لِیُدبّروا آیاتَه) Bu “Sad” surəsinin 29-cu ayəsidir. Amma deyilənlə kifayətlənməyib yenə də buyurur: “Məgər Quran haqqında düşünmürlər, yoxsa qəlblərinə qıfıl vurulub?” (...

Şiələrin siması Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Şiələrin siması Qarşınızdakı yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) 1387/08/08 tarixində böyük rəhbərlik məqamının dəftərxanasındakı söhbətindən seçmələrdir. Ümid edirik ki, bu tövsiyələr bizə hidayət və səadət yolunda işıqlı çırağ olacaq. Məhək Qurani-kərimdə olduğu kimi rəvayətlərdə də möminlərin sifətləri sadalanır. Hətta əlavə adlar və sifətlər də qeyd edilir. Bu adlar məqam, mərifət və sifətləri bəyan edir. Rəvayətlərdə şiə adına xüsusi yer verilir. Şiə kəlməsinin Əhli-beytin (ə) nəzərində özünəməxsus xüsusiyyətləri var. Əhli-beytə (ə) məhəbbət iddiasında çoxları olub və doğrudan da onların Əhli-beytə (ə) məhəbbətləri var idi. Amma Əhli-beyt (ə) onlara buyururdu: Siz şiə deyilsiniz; deyin ki, möminik və...

Məsumların dilində imanın dəyəri     Məsumların dilində imanın dəyəri Qarşınızdakı  yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (səyəsi üzərimizdən əskik olmasın)  87/7/24 tarixində böyük rəhbərlik məqamının dəftərxanasındakı söhbətindən seçmələrdir. Ümid edirik ki, bu tövsiyələr bizə hidayət və səadət yolunda işıqlı çırağ olacaq. İman səadət açarıdır İslam dininin ən zəruri təlimlərindən  biri  budur ki, insanın həqiqi səadəti onun imanına bağlıdır. İmana lazım olan isə saleh əməllərin həyata keçrilməsidir. İman hər nə qədər möhkəm və güclü olarsa insanın əməli bir o qədər saleh olar. İman hər nə qədər zəif olarsa insanın xeyir əməlləri də bir o qədər zəifləyəsi, hətta bəzən g...

Fitri tövhid Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim   Fitri Tövhid Qeyd etdik ki, Allaha münasibətdə fitri mərifətlə bağlı iki ayədən istifadə edə bilərik. Bu məqsədlə “Rum” surəsinin 30, “Əraf” surəsinin 172-ci ayələrini nəzərdən keçirdik. “(Ya Rəsulum! Ümmətinlə birlikdə) Batildən haqqa tapınaraq (pak bir müvəhhid, xalis təkallahlı kimi) üzünü Allahın fitri olaraq insanlara verdiyi dinə (İslama) tərəf tut. Allahın dinini (Onun yaratdığı tövhid dini olan İslamı) heç vəchlə dəyişdirmək olmaz. Doğru din budur, lakin insanların əksəriyyəti (haqq dininin İslam olduğunu) bilməz. (Allah bütün insanları xilqətcə müsəlman – təkallahlı yaratmışdır, lakin ata-anaları onları başqa dinlərə s...

Dəlillərlə Allahşünaslıq, Quranda Allahın varlığına əqli dəlillər Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim   Dəlillərlə Allahşünaslıq, Quranda Allahın varlığına əqli dəlillər Qurani-kərimdə Allahşünaslıq bəhsində nəzərdən keçirilən ilk məsələ budur ki, bu ilahi kitabda Allahın varlığına dəlil varmı? Bir çox təfsirçilər, xüsusilə kəlam elmi ilə məşğul olanlar Allahın varlığını sübut edən bir sıra ayələr göstərirlər. Onların göstərdiyi ayələrin əksərini nizam dəlillərinə aid etmək olar. Başqa bir qrup təfsirçi bu əqidədədir ki, Qurani -kərim Allahın varlığı üçün dəlilləri zərurət saymır və sübut göstərmək qəsdində deyil. Quranda Allahın varlığına dəlil olduğunu iddia edən birinci qrup əslində Quran...

Quran maarifinin təsnifi Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim İkinci dərs Quran maarifinin təsnifi Ayələrin qruplaşdırılma üsulu Bir və ya bir neçə ayənin məfhumu üçün ümumi ad tapmaq çətin iş deyil. Məsələn, namaz, cihad, yaxşıya dəvət və pisdən çəkindirmə mövzusunda ayələrə asanlıqla ümumi ad vermək olar. Amma adları formalaşdırma və eyni bir sistemdə nizamla yerləşdirmək o qədər də asan deyil. Fərz edin ki, biz bütün Quranı araşdırdıq və ümumi məfhumları 100 ad altında qruplaşdırdıq. Bəs bu adların özünü necə nizamlayaq ki, vahid bir sistem yaransın? Məsələn, Quranın birinci ayəsi Allaha həmddir. Demək ilk ad, ünvan “Allaha həmd” olur. “Bəqərə” surəsinin ilk ayəsi isə...

Şiələrin siması Bismilahir-Rəhmanir-Rəhim Şiələrin siması Qarşınızdakı yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın) 1387/08/15 tarixində böyük rəhbərlik məqamının dəftərxanasındakı söhbətindən seçmələrdir. Ümid edirik ki, bu tövsiyələr bizə hidayət və səadət yolunda işıqlı çıraq olacaq. Təhlükə hissi Neçə məclisdir ki, Əhli-beytdən (ə) nəql olunan üstün mömin və şiələrin sifətlərini bəyan edən rəvayətləri oxuyuruq. Çünki belə hiss olunur ki, bu əsrdə şeytani qüvvələr çox-çox fəal olub. Dünyanın aldadıcı simaları ilə, əxlaqi fəsadlar ən pis formada qərb ocaqından diğər ölkələrə axmaqdadır. Əgər bu axın davam etsə günah amilləri daha çox əl altında hazır olacaq. Biz də tədricən öz dini mədəniyyətimizi və Əhli-beyt (ə) buyruqlarını unudacağıq. İlahi və rəhmani...

Batil iddia Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim Qarşınızdakı yazı Ayətullah Misbah Yəzdinin (sayəsi üzərimizdən əskik olmasın)1/8/87 tarixində böyük rəhbərlik məqamının dəftərxanasındakı söhbətindən seçmələrdir. Ümid edirik ki, bu tövsiyələr bizə hidayət və səadət yolunda işıqlı çıraq olacaq. Batil iddia Dini baxımdan bütün dəyərlərin əsası Allaha imandır. Hətta başqa dəyərlərin təsirli olması şərti Allaha imanın varlığıdır. Bunun qarşısında bütün dəyərsizliklərin əsası Allaha küfr və ilahi ayələrin təkzibidir. Biz bu barədə eşidərkən bir növ qurura düçar olmağımız üçün şərait yaranır. Tez şeytan vəsvəsə edir ki, Allaha həmd olsun ki, imanımız var və bir problemimiz yoxdur. Biz kafir...

Tövhidin nisab (zəruri orta) həddi   Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim  Tövhidin nisab (zəruri orta) həddi Tövhid sözü vəhdət yaratmaq mənasında da işlənə bilər. İslam mənbələrini nəzərdən keçirək. Bu mənbələrdə tövhid dedikdə Allahın yeganəliyi nəzərdə tutulur. Hətta tövhid İslami prinsip olaraq bəyan edildikdə ilahi tövhid nəzərdə tutulur. Bu hər sahədə vəhdətə işarədirmi? Bəzi cərəyanlar bu fikirdədir ki, İslamda tövhid dedikdə cəmiyyətdə təbəqələşmənin olmaması nəzərdə tutulur. Demək, onlar tövhidi cəmiyyətdə vəhdətin yaranması mənasında qəbul edirlər. Bunun isə Allaha aidiyyatı yoxdur. Bir zaman İranda məqam sahibi olmuş şəxslər yazırlar ki, tövhid İslam maarifi və fəlsəfədə prinsipdir. İslam dünyagör...