در جلسه گذشته بخشی از خطبه عمیق، زیبا و بینظیر فدکیه را، که یادگاری از پاره وجود رسول خدا صلی الله علیه و آله و سندی محکم بر مظلومیت خاندان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله است، مرور کردیم و با شرحی مختصر، فرازهای آن را از نظر گذراندیم. اکنون که با فضای کلمات نورانی بانوی دو عالم علیهاالسلام آشنا شدهایم، آمادگی یافتهایم تا بخشی دیگر از این خطبه، که هدف اصلی صدیقه طاهره علیهاالسلام را شکل میدهد، بخوانیم. فراموش نکنیم یادآوری سخنان صدیقه طاهره علیهاالسلام و رسول خدا صلی الله علیه و آله و دیگر اهلبیت ایشانعلیهم السلام بسیار ارزشمند و ازهرجهت مطلوب است. نخستین جهت ارزشمندی این سخنان گرانبها، نور بودن کلام مبارک چهارده نور مقدسعلیهم السلام است. در زیارت جامعه میخوانیم: كَلَامُكُمْ نُورٌ؛(1) «سخن شما نور است».
نگاه دیگری که ارزشمندی این کلمات را روشن میسازد، نگاه از منظر قانون محبت به این سخنان است. محبت اقتضا دارد که محب در پی شناخت سخنان محبوب خویش باشد و برای فهم بهتر و بهرهگیری از مضامین آنها بکوشد. از
1. محمدبنعلیبنبابویه قمی (شیخ صدوق)، من لا یحضره الفقیه، ج2، ص616.
نگاه سومی نیز میتوان گفت: مضامین این سخنان، راهنمای زندگی انسانها و نشانههایی برای دست یافتن به سعادت ابدی و ارزشمندترین داروی دردهای اجتماعی ماست؛ بنابراین باید به بهرهبرداری از این سخنان اهتمام وافر داشت.
اما انسان هرقدر خطبه فدکیه زهرای مرضیه علیهما السلام را با دقت بیشتری مطالعه کند و به فهم بهتر توفیق یابد، آثار عظمت، بلکه آثار اعجاز را در کلمات آن حضرت بیشتر درک میکند. این خطبه شریف، هم ازنظر زیبایی و فصاحت و بلاغت در اوج است، بهگونهایکه پس از قرآن کریم نمونهای بینظیر از فصاحت و بلاغت است، و هم ازنظر مضامین، بسیار محکم، متقن و آموزنده است، بهگونهایکه پس از 1400 سال هر جمله آن برای ما بسیار مغتنم است، و هم ازنظر کیفیت بیان و چینش مطالب، نکتههای روانشناختی و تربیتی در آن به کار رفته است تا هرچه بیشتر در مخاطب خود تأثیر مطلوب داشته باشد. بیان تفصیلی این نکات به درازا خواهد کشید و با هدف و روشی که در این کتاب پیش گرفتهایم سازگار نخواهد بود؛ بنابراین با یاری جستن از درگاه الهی بهاجمال برخی از این نکات را شرح میدهیم.
حضرت زهرا علیهاالسلام پس از حمد و سپاس الهی و یادی از نعمت هدایت، که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مردم ارزانی داشت، و اشاره به مهمترین عناوین آموزههای پیامبر، به دادخواهی و روشنگری خویش خطاب به مردم ادامه میدهند تا فریادی رسا و هدایتگر را در صفحه تاریخ از خویش به یادگار گذارند.
محمدتقی مصباح یزدی
16 محرم 1432
مصادف با 1389/10/01