مشکات

خدمتی که انبیا برای انسان‌ها کرده‌اند،‌ با هیچ چیز قابل مقایسه نیست. معلم و مربی انسان‌ها از گذشته تا روز قیامت،انبیا بوده‌اند تا هم به او بفهمانند که سعادت و شقاوت حقیقی تو چیست، و هم در او انگیزه ایجاد کنند که دنبال سعادت برود و از شقاوت فرار کند.

پاسخ به شبهات درباره دین،‌ جلسه چهارم؛ مراتب خوبی و درجات انگیزه در رفتارهای اخلاقی

ما هیچ بن‌بستی در فهم مسائل دینی و عمل کردن به آن نداریم. روش همه عقلا در زندگی این‌گونه است. البته از آن‌جا که معتقدیم منفعت و ضرر مسایل دینی با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست، باید سعی کنم که آن‌ها را بهتر احراز کنیم؛ اگر خودمان راه یقینی داریم، خودمان تحقیق کنیم، ولی اگر این‌گونه نبود به متخصصانی که به گفته آن‌ها اطمینان داریم مراجعه کنیم.

پاسخ به شبهات درباره دین،‌ جلسه سوم؛ اختلاف نظر دین‌داران، و تغییر دستورات دینی

یک شبهه به این صورت مطرح می‌شود که اصولا مطالب دینی را نمی‌توان با دلیل علمی اثبات کرد؛ ... روش علمی را نیز روشی دانسته‌اند که به تجربیات حسی منتهی شود. ... دین مقوله‌ای علمی نیست که یا صحیح باشد یا باطل؛ بلکه مسئله‌ای ذوقی است.... می‌توانید در بین گزینه‌های مختلف، دینی را که با سلیقه‌تان  بیشتر می‌سازد، آن را دوست‌تر دارید و بیشتر خوشتان می‌آید،‌انتخاب کنید!  در پاسخ می‌گوییم: ادراک حسی در مقابل ادراکات یقینی و بدیهی عقلی از ضعیف‌ترین ادراکات است. در روان‌شناسی احساس و ادراک  نیز ثابت شده است که حاسه اشخاص تفاوت می‌کند و درک‌هایشان متفاوت است، و حتی دلیل تجربی ما به استناد یک دلیل عقلی اعتبار پیدا کرده است. اکنون می‌پرسیم که کدام مسئله دینی را نمی‌توان با برهان عقلی اثبات کرد؟

پاسخ به شبهات درباره دین،‌ جلسه دوم؛‌ شبهه‌ی سلیقه‌ای بودن و حقانیت همه ادیان

زندگی در اجتماع نعمتی الهی است ... خداوند متعال برای برقراری زندگی اجتماعی سه دسته عوامل طبیعی،‌ عاطفی و عقلی را به کار گرفته است. چنین پدیده عظیمی که هزاران سال است که وسعت و تحول پیدا کرده، و در هر عصر پدیده‌های خاصی را به وجود می‌آورد، پدیده گزافی نیست و حساب‌های حکیمانه‌ای دارد. ما نمی‌توانیم نسبت به این پدیده سرسری نگاه کنیم و به بهانه این‌که از جامعه خوشمان نمی‌آید از مردم جدا شویم.

اخلاق اجتماعی در اسلامی،‌ جلسه نوزدهم؛‌ ملاک ارزش زندگی اجتماعی در اسلام

امام(ره)، مردى بزرگ و نابغه‌‏اى بى‌‏نظیر ... بود؛ دانشمندى كه جامع اضداد مى‏‌نمود؛ سیاست را عجین دیانت مى‏‌دید؛ … عصاره قرآن و سنّت را در قالب وصیت‏نامه الهی‌ ـ سیاسى خود نوشت كه هر ورقش، دفترى است از معرفت امام خمینى و خمینى آفرین. آفرین آفریدگار، بر او باد! انسانی كه میان غیر معصومان، مانندى براى او نمى‏‌بینم تا ایشان را به او تشبیه كنم. او، قهرمان تاریخ بود و نابغه‏‌اى نادر، مجتهد بود و مجاهد، هم اصولى بود و هم فقیه جامع الشرایط، حكیم بود و فیلسوف، ادیب بود و شاعر، عارف بود و سالك، عابد بود و زاهد، شجاعت داشت و شهامت، صلابت داشت و ابهت؛ به عبارت بهتر و موجز، مى‏‌توان گفت كه روح و جوهره شخصیت او، «ذوب شدن در اسلام»، یعنى بندگى خدا بود.           (سیری در ساحل، ص 214)

اگر بخواهیم بگوییم محبت کردن و انس گرفتن با دیگران و خدمت کردن به آن‌ها چه‌‌قدر ارزش دارد، باید ببینیم این‌ها چه نقشی در سعادت ابدی ما دارد. اگر معرفت‌مان در حدی بود که بخواهیم همه کارها را برای خود خدا انجام بدهیم، محاسبه سخت نیست و ارزش همه چیز خودبه‌خود تعیین می‌شود، اما تا وقتی به آن مرتبه نرسیده‌ایم باید ملاک برتری و ارزش را کیفیت و کمیت (خیر و ابقی) قرار دهیم. ارزش‌ها، لذت‌ها و نعمت‌های اخروی، هم از لحاظ کیفیت برتری دارد و هم از لحاظ کمیت دوام. دنیا بالاخره صدسال هم که باشد، تمام می‌شود، اما آخرت تمام‌شدنی نیست.

درس‌های اخلاق ماه مبارک رمضان1440، جلسه یازدهم؛ ملاک ارزش‌گذاری رفتارهای اجتماعی در اسلام

کانت می‌گوید: هر چه عقل می‌گوید عمل کن! یعنی با حیوانات فرق کن! ولی این چگونه ارزشی اخلاقی در حد اعلی ایجاد می‌کند؟! این ارزش را با این‌که انسان همه هستی‌اش را در راه عشق خدا فدا کند، مقایسه کنید! تركت‏ الخلق‏ طرّاً فى‏ هواكا؛ چون تو دوست داشتی، همه را رها کردم! شما در طول هزاران سال عقل‌هایتان را روی هم گذاشتید و شکوفا شد که  به این جا رسیدید. اما این دیدگاه در مقابل دیدگاه اهل‌بیت^{‌صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین} مثل دانه‌ای در مقابل خروار است.

جلسه دوازدهم؛ملاک ارزش اخلاقی در اسلام

خداوند به خاطر رحمتی که نسبت به بندگان دارد، غیر از این‌که به او قدرت انتخاب صحیح داده است، کمکی هم برای او قرار داده و گفته است اگر از من نیز بخواهید کمکتان می‌کنم. این دعاهایی که این همه به ما درباره آن‌ها تأکید شده است، وسیله‌ای برای استفاده از این کمک‌ الهی است.

جلسه دهم درس اخلاق؛ مقدمات و اسباب کسب فضایل را هم از خدا بخواهیم

شیطان  آرام آرام انسان را می‌کشاند؛ بسیار اتفاق افتاده است که کسانی با نیت خیر و برای ثواب آخرت وارد کاری شده‌اند، هیچ قصد دیگری هم نداشته‌اند، ریا و تظاهری نیز در کار نبوده است، اما کم‌کم چیزهای دیگر هم وارد شده است. مثلا در جلسه وارد می‌شود و مردم به خاطر بزرگواری خودشان به او احترام می‌کنند. کم‌کم از این‌که دیگران به او احترام بگذارند و دستش را ببوسند، خوشش می‌آید. دفعه بعد کمی خودش را بیشتر می‌گیرد و می‌گوید: بالاخره من یک چیزی هستم که دیگران به من احترام می‌گذارند و اگر به او احترام نگذارند ناراحت می‌شود. گاهی کسی می‌آید و ابتدا با هزار التماس و خواهش هدیه‌ای به او می‌دهد، اما وقتی هدیه را باز می‌کند، می‌بیند گرفتن هدیه نیز بد نیست و کاری می‌کند که دفعه بعد این هدیه بیشتر شود.

شرح دعای مکارم الاخلاق؛ درس‌های اخلاق سال تحصیلی 1397-1398؛ جلسه هشتم

خداوند عالم را آفرید تا عالی‌ترین مرتبه رحمت الهی تحقق پیدا کند. برای این‌که انسان این رحمت را دریافت کند، باید عبادت اختیاری انجام دهد. خداوند انسان را آفرید تا او را امتحان کند، او را امتحان می‌کند تا عبادت اختیاری را انتخاب کند، و عبادت اختیاری را انتخاب کند تا به عالی‌ترین رحمت الهی نائل شود. بنابراین درباره اهدافی که ابتدا تصور می‌شد که با هم تفاوت دارند و قابل جمع نیستند، می‌توانیم بگوییم که آن‌ها سلسله اهدافی هستند که هرکدام مقدمه برای هدف دیگری است.

شرح دعای مکارم الاخلاق؛ درس‌های اخلاق سال تحصیلی 1397-1398؛ جلسه پنجم؛ اهداف طولی در آفرینش عالم و انسان