علامه مصباح: رشد علمی کشور بعد از انقلاب، قابل مقایسه با قبل از آن نیست

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: خداوند یکی از بندگان خالص خودش را برانگیخت و او را مورد تأیید قرار داد تا بتواند حرکتی انجام دهد که هیچ کس حتی تصور آن را هم نمی‌کرد و البته هنوز بسیار زود است که بتوانیم همه برکات و آثار حرکت او را ارزیابی کنیم. یکی از برکات این حرکت عظیم این است که  شرایطی فراهم شده که می‌توان در زمینه دین، فعالیت کرد. در این شرایط به خاطر قصور خود در زمینه تولید علم، چه عذری نزد خداوند متعال خواهیم داشت؟

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) در مراسم ویژه هفته پژوهش با اشاره به این‌که از بزرگ‌ترین ویژگی‌های انسان، علم است، افزود: حتی خودسازی، کمالات معنوی و تزکیه نیز در گرو تعلیم است.

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به انواع علم و میزان اعتبار آن‌ها،  اظهار داشت: اگر این مسائل مورد بررسی قرار گیرد و به سئوالات مطرح در این باره پاسخ داده شود، خودش یک رشته علمی مستقل خواهد بود.

وی با اشاره به این‌که وحی، یکی از راه‌های علم است و قرآن کریم، مهم‌ترین نمونه وحی است، ادامه داد: علم پدیده‌ای نیست که از همان روز اول آفرینش به صورت یک‌جا به بشر عنایت شود. بلکه تحقق علوم، به صورت تدریجی است؛ تاریخ نیز نشان می‌دهد که پیشرفت علم، تدریجی بوده است. از این‌رو رشد علم در مقاطعی و در برخی مناطق، اوج گرفته است و گاهی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به تحول علوم در دو بعد کمی و کیفی اظهار داشت: گاهی مسائل متعدد علمی مطرح می‌شود و کثرت می‌یابد و گاهی نیز همان مسائلی که مطرح شده، عمق و ابعاد بیشتری می‌یابد و پاسخ هایی متقن و محکم‌تری برای آن یافت می‌شود که هر دو مصداق رشد علمی هستند. اگر در دوره‌ای مسائلی را کشف کنیم و از نظر کمیت، بر تعداد مسائل بیفزاییم و یا از نظر کیفیت، جواب‌های متقن‌تری برای آن بیابیم، به آن تولید علم می‌گویند.

وی، پژوهش‌ها را سبب تولید علم دانست و ادامه داد: اگر علم را بزرگ‌ترین ویژگی انسان دانستیم، پس پژوهش گام بزرگی برای رشد انسانیت است؛ چون اگر علم رشد نکند، راکد می‌ماند و اگر تنزل پیدا کند، انسانیت تنزل پیدا کرده است.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به وضعیت رشد علوم در دنیا اظهار داشت: تاریخ کشور ما، همواره داری نوسان بوده است؛ گاهی ایرانیان در بین مسلمانان، برجسته بودند؛ حتی روایاتی در مدح ایرانیان بیان شده است که علوم را حتی اگر در ثریا باشد، به دست می‌آورند. بر اساس گزارش‌های تاریخی، در دوره‌هایی از نظر تعداد، درصد علمای ایرانی، بیش از دیگران بوده است.

عضو جامعه مدرسین با اشاره به این‌که در دوره‌هایی نیز ایرانیان از نظر علمی افول کرده و در این زمینه کار چندانی انجام نداده‌اند، افزود: شهید بهشتی بعد از بازگشت از آلمان می‌گفت چه بسا در آینده‌ای نزدیک، برای تحقیقات و پژوهش‌های قرآنی نیاز به تحقیقات اروپایی‌ها پیدا کنیم! البته شهید بهشتی، آدم گزافه‌گویی نبود و بدون دلیل سخن نمی‌گفت و به عبارتی با طرح چنین سخنانی، احساس مسئولیت را در ما تقویت و زنده می‌کرد.

وی تنبلی را یکی از آفت‌های جامعه دانست و افزود: خداوند متعال، قرآن را به عنوان وحی برای هدایت بشر فرستاده است؛ اما گاهی ما حوصله نداریم ببینیم که خداوند چه گفته است تا از آن بهره ببریم؛ چه عذری نزد خداوند متعال برای این قصور یا تقصیر داریم؟

علامه مصباح با اشاره به دوران ستمشاهی خاطر نشان کرد: شاید پنجاه سال پیش، جامعه دارای شرایطی بود که می‌شد برای این قصورها، عذری مطرح کرد؛ برخوردی که حکومت با دین و روحانیت داشت و از پرداختن به اسلام، با عنوان کهنه‌پرستی و تحجر ترویج می‌شد و حتی امکانات موجود مانند موقوفات توسط حکومت سلب می‌شد، از جمله عواملی بودند که مانع پرداختن به علوم می‌شدند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: خداوند یکی از بندگان خالص خودش را برانگیخت و او را مورد تأیید قرار داد تا بتواند حرکتی انجام دهد که هیچ کس حتی تصور آن را هم نمی‌کرد و البته هنوز بسیاز زود است که بتوانیم همه برکات و آثار حرکت او را ارزیابی کنیم. یکی از برکات این حرکت عظیم این است که  شرایطی فراهم شده که می‌توان در زمینه دین، فعالیت کرد. در این شرایط به خاطر قصور خود در زمینه تولید علم، چه عذری نزد خداوند متعال خواهیم داشت؟

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به مقایسه‌ای کوتاه بین دوران قبل از انقلاب با بعد از آن، اظهار داشت: در آن زمان هنگامی‌که تصمیم گرفتیم برای پاسخ به برخی شبهات عمدتا مارکسیستی آن زمان، فعالیتی انجام دهیم، در حوزه تعداد کسانی که بتوانند کتب زبان اصلی مارکسیست‌ها را بخوانند و متوجه شوند، بسیار اندک بودند. اما بعد از انقلاب طولی نکشید که برخی دانش پژوهان حوزه – و نه اساتید معروف – مقالاتی نوشتند که پروفسورهای خارجی، آن را تحسین کرده و آن را پذیرفتند! این در حالی بود که بیش از یک دهه از انقلاب نگذشته بود. این‌ها یک نمونه کوچک از برکات حرکت حضرت امام (ره) بود.

وی با بیان این‌که امروز عذری برای تنبلی و غفلت در راستای تولید علم - چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی – نداریم، افزود: اکنون هم زمینه فراهم است و هم امکانات متعددی در این زمینه وجود دارد و می‌توان به سهولت به بسیاری ازمنابع مهم، دسترسی داشت. لذا باید با جدیت از نعمتی که خداوند متعال، شامل حال ما کرده است، برای تولید علم و رشد انسانیت تلاش کنیم.

گفتنی است مراسم ویژه هفته پژوهش بیست و پنجم آذرماه سال‌جاری در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد.

برای دریافت صوت و فایل متنی این جلسه اینجا را کلیک کنید!