علامه مصباح: پرداختن به تفسیر موضوعی، علاوه بر نورآوری، بیشتر پاسخگوی نیاز مخاطبین است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در دیدار با مسئولین شبکه قرآن و معارف، فراهم شدن زمینه برای استفاده از تکنولوژی جدید در جهت تبیین معارف و اهداف اسلامی را از برکات انقلاب اسلامی دانست و خاطر نشان کرد: از همان سال‌های اول پیروزی انقلاب اسلامی افرادی پیشنهاد کردند که شبکه‌ای مخصوص روحانیت تأسیس شود و برنامه هایش را حوزه تدارک کند، که پاسخ برخی این بود که حوزه توانایی فنی اداره شبکه را ندارد.

علامه محمدتقی مصباح یزدی با بیان این‌که با گذشت زمان، نیاز به چنین شبکه‌ای بیشتر احساس‌شد، اظهار داشت: اگر برای ورزش و بازار نیاز به شبکه‌ای مستقل احساس می‌شود، قطعا دین هم باید شبکه داشته باشد که البته شبکه قرآن و معارف هم تأسیس شد و علیرغم این‌که خیلی برای آن تبلیغ نشد، نسبت به برخی دیگر شبکه‌ها مخاطبین بیشتری را به خود اختصاص داده است.

وی با طرح این سئوال که برای استفاده بهتر از این شبکه چه باید کرد، خاطر نشان کرد: صرف نظر از موقعیت این شبکه و نقشی که می‌تواند در تحقق اهداف انقلاب ایفا کند، وجود چنین شبکه ای، اقتضا می‌کند که شورایی سیاستگذاری برای این شبکه وجود داشته باشد تا با بحث، مطالعه، تحقیق، نظرخواهی از صاحب‌نظران، و رصد شبکه‌های دشمن، برای مقابله با توطئه آنها و در جهت بازدهی مطلوب گام بردارد و به عبارت بهتر باید استراتژی شبکه تعیین شود که قرار است در چه زمینه‌ای و چگونه در دو بخش ایجابی و سلبی فعالیت کند.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به این‌که باید خطوط اصلی و چارچوب کلی شبکه مشخص باشد، ادامه داد: اگر قرار است که یک شبکه مختص قرآن باشد، باید محوریت آن با قرآن باشد و مطالبی که مستقیما در خصوص قرآن است، مانند تفسیر و مفاهیم قرآن، تجوید، قرائت و شیوه‌های جذب جوانان و نوجوانان و انس آنها با قرآن برای پخش آماده شود. لذا بر این اساس پخش برخی سخنرانی‌ها و برنامه‌های دیگر با استراتژی این شبکه منافات خواهد داشت.

وی افزود: اما اگر دایره برنامه‌های شبکه قرآن را وسیع‌تر دانسته و همه نیازهای دینی را مورد توجه قرار دهیم، در این صورت حجم عظیمی از موارد را در بر می‌گیرد، چرا که دین همه عرصه‌های زندگی انسان را شامل می‌شود؛ اما از آنجا پرداختن به همه آنها ممکن نیست، باید در برنامه ریزی ها، اولویت‌ها مشخص شده و بر اساس نیازهای جامعه و امکانات و توان در این راستا فعالیت شود.

وی در خصوص تنوع مخاطبان این شبکه و لزوم در نظر گرفتن همه اقشار، خاطر نشان کرد: عده‌ای از مخاطبان، خاص بوده و سئوالات آنها نیز تخصصی است و نگاه آنها با عموم مردم فرق دارد و لذا باید برنامه‌هایی برای پاسخگویی دقیق و تخصصی به سئولات آنان تهیه شود. بخش دیگر مخاطبان، مردم عادی هستند که به دین علاقمند بوده و به دنبال کسب اطلاعات عمومی دینی هستند، و بخش دیگر مخاطبان نیز کودکان و نوجوانان هستند که تهیه برنامه برای آنها نیاز به روانشناسی تخصصی دارد.

وی خاطر نشان کرد: شبکه قرآن و معارف باید همه مخاطبین را در نظر بگیرد و در عین حال در اجرا و نحوه پخش آن نیز برای استفاده هر قشر برنامه ریزی جداگانه‌ای داشته باشد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنانش خاطر نشان کرد: گاه سخنرانی‌هایی در شبکه قرآن و معارف پخش می‌شود که سخنران، مطالب و محتوا را برای جمع مخاطب حاضر در جلسه و فضای آن جلسه طراحی کرده و نه برای صدا و سیما. لذا احتمال دارد اشتباهات لفظی، شوخی، اشتباه در بیان تاریخ و نظایر اینها، در آن وجود داشته باشد. همچنین گاهی سخنرانی فرد تمام می‌شود، در حالی که شبکه هنوز ظرفیت بیشتری دارد و گاهی نیز وقت برنامه به پایان می‌رسد، در حالی که وسط مطلب است. لذا مخصوصا در سخنرانی‌های زنده باید این نکات در نظر گرفته شود.

وی ادامه داد: پخش سخنرانی‌هایی که به صورت ضبط شده از قبل صورت می‌گیرد نیز باید بر اساس اولویت و با توجه به ضرورت‌ها و نیازهای فعلی جامعه باشد.

آیت‌الله مصباح یزدی در خصوص برنامه‌های تفسیر شبکه قرآن اظهار داشت: هرچند برنامه‌هایی برای تفسیر تدارک دیده شده است، اما مسأله مهمی که می‌تواند مطرح شود، این است که تفسیر ترتیبی محور قرار بگیرد یا تفسیر موضوعی؟ چرا که اختلافات این دو شیوه بیش از اشتراکات آنهاست به‌گونه‌ای که در تفسیر ترتیبی یک یک آیات مورد توجه و تفسیر قرار می‌گیرد ولی در تفسیر موضوعی یک موضوع خاص در آیات متعدد تفسیر شده و نتیجه گیری می‌شود.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به برنامه‌های تفسیری شبکه قرآن و معارف اظهار داشت: هر چند در شیوه تفسیر ترتیبی همه آیات به ترتیب تفسیر می‌شود، اما علاوه بر این‌که اتمام آن چه بسا بیش از 20 سال طول بکشد، گاه مسائلی مطرح می‌شود که برای مخاطب دارای اولویت نیست و همچنین در بسیاری از موارد، شنونده انگیزه‌ای برای دانستن و شنیدن برخی از مسائل آن ندارد، در حالیکه در تفسیر موضوعی، فرد با توجه به علاقه و نیازش، به تفسیر گوش فرا می‌دهد و نتیجه بحث نیز برای او مفید و پاسخی به نیاز اوست.

وی با تأکید بر این‌که تفسیر موضوعی هم نوآوری است، و هم بیشتر مورد نیاز مخاطبین بوده و جاذبه بیشتری دارد، خاطر نشان کرد: مناسب است که کارگروهی برای تهیه مطالب تفسیر موضوعی انتخاب شوند و با استفاده از تفاسیر علامه طباطبائی و علامه جوادی آملی، موضوعات را استخراج کرده و برای مخاطب بیان کنند.

گفتنی است این دیدار سه شنبه 30 اردیبهشت ماه سال جاری در سالن تشریفات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد.