بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
الحمدللّه ربّ العالمین وصلّی اللّه علی سیّدنا محمّد وآله الطّاهرین، لا سیّما بقیّة اللّه فی الأرضین، عجّل اللّه تعالی فرجه، وجعلنا من أعوانه وأنصاره.
در برنامهای كه در بخش آموزش مؤسسة در راه حق، برای تكمیل برنامة جاری حوزه، به اجرا گذاشتیم، یك مادة درسی به نام «معارف قرآن» درنظر گرفتیم تا موضوعات مهم قرآنی را با توجه به مباحث فلسفی و علمی مربوط، بهصورت یك نظام فكری و بهطور فشرده، مورد بحث قرار دهیم. دراینراستا، بخشهایی از معارف قرآن كریم، تحت عناوین خداشناسی، جهانشناسی، انسانشناسی، راهشناسی، راهنماشناسی، قرآنشناسی، و اخلاق مورد بحث واقع شد و تاكنون سه بخش اول، بهچاپ رسیده است.
سپس درصدد بررسی موضوعات اجتماعی برآمدیم و نخست به بحث پیرامون «جامعه و تاریخ» ـ كه منطقاً بر سایر مباحث اجتماعی تقدم داردـ پرداختیم و حاصل آن، همین كتابی است كه بهوسیله فاضل ارجمند، جناب آقای مصطفی ملكیان نگارش یافته و اینك در دسترس خوانندگان محترم قرار میگیرد.
سه بخش از بخشهای دوازدهگانة كتاب، مربوط به فلسفه علوم اجتماعی است و از مفهوم جامعه، اصالت فرد یا جامعه، و قانونمندی جامعه بحث میكند.
بخشهای بعدی بهترتیب شامل این مباحث است: تأثیر جامعه در فرد، تأثیر فرد در
جامعه، نقش تفاوتها در زندگی اجتماعی، نهادهای جامعه، دگرگونیهای اجتماعی، تعادل و بحران و انقلاب، رهبری، جامعه آرمانی، و سنتهای الهی در تدبیر جوامع.
مهمترین معیارهایی كه برای گزینش موضوعات و میزان گستردگی یا فشردگی مطالب درنظر گرفته شده عبارت است از: اهمیت مطلب، وجود لغزشگاههای پیرامون آن، تأثیر در مباحث كاربردی (مانند شناختن شرایط پیروزی انقلاب و دفع آفات و حفظ دستاوردهای آن)، و بالاتر از همه، مقدمیت برای بیان دیدگاههای قرآن كریم.
امید آنكه این تلاشها تأثیر مطلوبی در بهبود برنامههای درسی حوزههای علمیه و ارتقای سطح فرهنگی جامعه اسلامی داشته باشد و مقبول درگاه الهی واقع شود و رضایت حضرت ولیعصر ـ ارواحنا فداه ـ را موجب گردد.
قم ـ محمدتقی مصباح یزدی
پاییز 1367