اخلاق و گزارههای مربوط به آن، همواره مورد عنایت و توجه دانشمندان علوم دینی و نیز دغدغه ذهنی فرهیختگان یك جامعه بوده است؛ چرا كه با نگاه به تعریف و تحلیل اخلاق در هر جامعه، جهتگیری آن اجتماع عیان میشود. البته روشن است كه نظام اخلاقیِ مكاتب گوناگون نیز به تناسب گرایشهای فكری و نظام فلسفی آنها متفاوت است.
در اسلام اخلاق و مباحث درباره آن، كه پیوندی پایا با تزكیه و تهذیب دارد، دارای جایگاهی بس بلند و رفیع است. از اینرو كاوش در نظام اخلاقی گرایشهای گوناگون، در این دوران تعامل و ارتباط، امكان تبیین و نمود بیش از پیش حقانیت نظام اخلاقی و فكری كامل اسلام را در بردارد.
كتاب حاضر، نگارش مجموعه درسهای حضرت آیتالله مصباح یزدی است كه توسط جناب حجتالاسلام والمسلمین آقای احمدحسین شریفی سامان یافته است. این كتاب كه در سه بخش و یك نتیجهگیری تهیه و تدوین شده است، مكمل بحثهای مطرح شده در كتاب فلسفه اخلاق معظم له میباشد.
نگارنده محترم این كتاب در ابتدا به دستهبندی مكاتب و نظریات اخلاقی برآمده و براساس آن، مطالعه خویش را آغاز نموده است. بخشهای سهگانه این كتاب شرح و توضیح مكاتب غیر واقعگرا، واقعگرای طبیعی، و مكاتب واقعگرای مابعدالطبیعی است. با توجه به موضوعیت هر بخش، در هر فصل به تاریخچه پیدایش مكتب اخلاقی، اصول و مبانی آن با توضیح اساس و مفاهیم مورد پذیرش صاحبنظر یا صاحبنظران آن مكتب، اشاره میشود. در نهایت با نمایش مختصات كلی، آن مكتب را به آوردگاه بررسی و نقد فرامیخواند و ابعاد، نقاط قوت و ضعف آن را بیان میدارد.
از جمله میتوان به بررسی و نقد مكاتبی چون: احساسگرایی، توصیهگرایی، جامعهگرایی، قرارگرایی، لذتگرایی، سودگرایی و ... اشاره كرد. در پایان نیز در فصلی
مشروح، نظریه اخلاقی اسلام را، با اشاره به جایگاه عقل، تجربه و وحی در حكم اخلاقی، معیار ارزشگذاری افعال اخلاقی، نقش اختیار و انتخاب آگاهانه در ارزش اخلاقی و بیان اصالت روح و مراتب طولی و عرضی آن، نقش نیت در تكامل نفس و نیز توضیح انتزاعی دانستن مفاهیم اخلاقی و اخباری دانستن حقیقت جمله اخلاقی، شرح میدهد. در بخش نتیجهگیری هم عناصر اصلی نظریه اخلاقی اسلام، معنای قرب به منزله كمال نهایی انسان، ویژگیهای نظام اخلاقی اسلام بیان میشود.
امید است كه این كتاب مقبول آستان حضرت حق و مورد عنایت حضرت صاحبالزمان(عجلالله تعالی فرجه) قرار گیرد و خوشایند شما خوانندگان ارجمند و گرانقدر باشد.
انتشارت مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله)