آثار نوشتاری

چكیده چند بحث فلسفى این كتاب حاصل سلسله كنفرانس هاى استاد در لندن است كه در سال 1357 به كوشش انتشارات مؤسسه در راه حق و اصول دین به چاپ رسیده است. استاد مصباح در سال 1357 به دعوت گروهى از فارغ التحصیلان ایرانى مقیم اروپا و امریكا، از طرف مؤسسه در راه حق به لندن سفر كردند تا در جلسات بحث درباره برخى مسائل اسلامى كه از طرف آنان پیشنهاد شده بود شركت كنند. ایشان طى دو ماه اقامت در لندن (از اواخر خرداد تا اواخر مرداد) برنامه مفیدى ارائه دادند. استاد مصباح نخست بخش هایى از فلسفه اسلامى را كه به مثابه پیش نیاز مباحث اصلى بود تدریس كردند. پس از بازگشت، نظر به سودمندىِ مباحث، مؤسسه در راه حق از استاد خواست تا خلاصه اى از درس ها را براى استفاده دانش پژوهان به رشته تحریر درآورد. این كتاب حاصل آن درس هاست به قلم استاد نگاشته شده است. مباحث كتاب، شامل پنج بحث فلسفى مهم است: بحث اول، درباره...

چكیده‌اى از اندیشه‌هاى بنیادین اسلامى رقعی، شومیز، 176 صفحه، چاپ اول 1380، چاپ نهم 1401. كتاب برگرفته از مجموعه سخنرانى هاى استاد در كشور لبنان است كه به زبان عربى ایراد شده و به قلم آقاى حسین على عربى به فارسى ترجمه و به دست آقاى محمدمهدى نادرى قمى به صورت كتاب تدوین یافته است. انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله) این كتاب را در بهار 1380 با شمارگان 3000 نسخه به طبع رسانده است. این سخنرانى ها در مهرماه 1378 در لبنان و در جمع گروهى از فرهیختگان ایراد گردیده و حاوى گزیده اى از مباحث هستى شناسى، معرفت شناسى، انسان شناسى، فلسفه حقوق، فلسفه اخلاق و فلسفه سیاست است، كه بنیادهاى معارف اسلامى را تشكیل مى دهند. تفصیل این مباحث شش گانه در مجموعه اى با نام سلسله دروس اندیشه هاى بنیادین اسلامى، به سعى شاگردان استاد در مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله) نگاشته است، و...

حقوق و سیاست در قرآن (معارف قرآن 9) وزیری، گالینگور، 320 صفحه، چاپ اول سال 1377. این كتاب ادامه دروس تفسیر موضوعى قرآن است كه در سال هاى 66ـ1365 در مؤسسه در راه حق ارائه گردیده و به دست جانباز شهید، حجت‌ الاسلام والمسلیمن محمد شهرابى تدوین و نگارش یافته است. انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله) در زمستان 1377 جلد اول این كتاب را با شمارگان 5000 جلد به چاپ رسانیده و قرار است جلد دوم آن نیز تدوین و چاپ شود. مباحث ارزشمند این كتاب در یك مقدمه و هفت فصل گنجانده شده كه مهم ترین مباحث آن از این قرار است: در مقدمه، این مباحث بنیادین و مقدماتى به چشم مى خورد: عدم جدایى دین از سیاست; تعریف قانون و حقوق; تفاوت اخلاق و حقوق; حق و مفاهیم مشابه آن (شامل حق و ملك، حق و تكلیف، حق و حكم); اشاره به دو معنا از معانى اصطلاحى حقوق (1. نظام حاكم بر رفتار اجتماعى شهروندان یك جامعه; 2...

حکیمانه‌ترین حکومت: کاوشی در نظریه ولایت فقیه وزیری، شومیز، 440 صفحه، چاپ اول 1394، چاپ ششم 1402. کتاب «حكیمانه‌ترین حكومت؛ كاوشی در نظریه ولایت‌ فقیه» که در چهار بخش و با عناوین «مفاهیم و پیش‌فرض‌ها»، «مباحث نظری ولایت فقیه»، «ولایت فقیه در نظام جمهوری اسلامی»، و «ولایت فقیه و کارآمدی نظام سیاسی» نگارش یافته، و هدف آن ارائه مباحث بنیادین نظریه ولایت فقیه و جلوه‌های عملی آن برای استفاده علاقمندان به مطالعه در حوزه نظام سیاسی اسلام است. این کتاب توسط حجت‌الاسلام دکتر قاسم شبان‌نیا تحقیق و نگارش یافته و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است. در این کتاب، تلاش شده است تا ضمن تبیین مبانی و اصولی که ولایت فقیه بر آنها مبتنی است، تصویری روشن از این دستاورد بزرگ اندیشه اجتماعی اسلام به‌دست داده شود. افزون بر این، كوشش شده است با واكاوی ولایت فقیه در نظام...

خدا‌شناسی (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن 1) وزیری، گالینگور، 608 صفحه، چاپ اول 1389، چاپ سوم 1396. این کتاب بخش اول از مجموعه مباحث معارف قرآن حضرت استاد است که پس از بازنگری و تحقیق توسط حجت‌الاسلام والمسلمین امیررضا اشرفی، به صورت متن درسی و برای 3 واحد درسی تدوین شده و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) انتشار یافته است. روش ارایه بحث در این کتاب كه در 3 فصل و نوزده درس تنظیم شده، بر شیوه تفسیر موضوعی استوار است  و در هریک از مسایل و موضوعات، آیات قرآنی مربوط استخراج، دسته‌بندی، بررسی و تفسیر شده‌ است. فصل اول این كتاب با عنوان«شناخت خدا»، به مفهوم‌شناسی و اهمیت شناخت خدا، شناخت خداوند در قرآن، انواع معرفت و گرایش به خدا، اقسام و مراتب خداشناسی، حد شناخت حضوری و حصولی خداوند اختصاص یافته است. در فصل دوم كتاب با...

معارف قرآن 1؛ خداشناسی وزیری، گالینگور، 226 صفحه، چاپ اول 1386، چاپ هفتم 1393. معارف قرآن مجموعه کتاب‌هایی است که در آن، حضرت استاد به دسته‌بندی موضوعی آیات قرآن کریم پرداخته‌اند که این مجموعه از جمله آثار ابتکاری و بدیع ایشان محسوب می‌شود.حضرت استاد در آغاز ضمن تأکید بر لزوم گنجاندن درس تفسیر در مجموعه دروس اصلى حوزه علمیه، از مرحوم علامه طباطبایى، در مقام پیشگام و پرچمدار تدریس و نگارش تفسیر در حوزه تقدیر می‌کنند و ارائه یك دوره كامل تفسیر را به منزله متن درسى، نامیسر می‌شمارند و همچنین انتخاب بخش هایى از تفسیر قرآن را نیز ناكافى و غیرمفید مى دانند، و دسته بندى موضوعى آیات را تنها راه ممكن و مفید مى بینند. البته این دسته بندى می‌‌باید با نظم منطقى و بیانى موجز و متناسب با كتاب درسى عرضه گردد. در زمینه دسته‌بندى موضوعى آیات قرآن كریم...

خودشناسى براى خودسازى رقعی، شومیز، 128 صفحه، چاپ اول 1377، چاپ بیست‌ویکم 1399. این كتاب شریف به همت انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله)، چاپ و منتشر شده است. قابل ذکر است که پیشتر این اثر توسط انتشارات مؤسسه در راه حق چاپ و منتشر شده بود. استاد در مقدمه كتاب فرموده اند: موضوع بحث عبارت است از: «انسان از این نظر كه موجودى است كمال‌پذیر»، و هدف و فایده آن عبارت است از: «شناختن كمال حقیقى و راه رسیدن به آن»، و اسلوب آن عبارت است از: «بررسى بینش هاى درونى خویش براى بازشناختن خواست ها و كشش هایى كه در وجود ما براى كمال نهاده شده، و عواملى كه ما را در راه رسیدن به آن كمك مى كند و بررسى شرایطى كه مى توان از آنها براى این منظور بهره بردارى كرد». براى اثبات مطالب مى كوشیم به دریافت هاى وجدانى و براهین ساده عقلى اكتفا كنیم، و با استفاده از روشن ترین و قطعى ترین...

در پـرتـو نـور وزیری، شومیز، 184 صفحه، چاپ اول 1395. این كتاب شامل مباحثی است كه حضرت آیت‌الله مصباح یزدی در جلسات مختلف درباره عرفان بیان داشته‌اند و تفصیل آنها پیش از این به کوشش حجت‌الاسلام والمسلمین آقای محمدمهدی نادری قمی در کتابی به نام «در جست‌وجوی عرفان اسلامی» تدوین و نگارش یافته بود، و اکنون به همت حجت‌الاسلام والمسلمین آقای جواد محدثی خلاصه‌ای از آن با هدف ارایه مباحثی مفید، فشرده، روشن و جذاب برای آشنایی جوانان با عرفان اسلامی در این کتاب سامان یافته، و توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) چاپ و منتشر شده است. در فصل نخست این نوشتار به كلیاتی دربارة عرفان از قبیل انواع تمایلات انسانی و توضیح خودشكوفایی و ناخودشكوفایی آن‌ها، تمایلات عرفانی به عنوان تمایلات اصیل آدمی، پاسخ به پرسش‌هایی چون: عرفان چیست؟...

در پرتو آذرخش وزیری، شومیز، 256 صفحه، چاپ اول 1381، چاپ چهارم 1382 این اثر كه در ادامه كتاب آذرخشى دیگر از آسمان كربلا است، به همت دفتر پژوهش‌هاى فرهنگى آماده گردیده و حاصل چهارده مجلس از سخنرانی‌هاى استاد در ایام محرم است. انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله) این كتاب را برای اولین‌بار در بهار 1381 با شمارگان 3000 نسخه به چاپ رسانده است. استاد در این سخنرانی‌ها براى پاسخ گفتن به شبهات مطرح شده در زمینه معارف و احكام اسلامى، ابتدا بحث‌هایى درباره زمینه‌هاى پیدایش نهضت عاشورا و عبرت‌هاى آن را ارائه می‌دهند. سپس به طرح مباحثى می‌پردازند كه درباره آنها شبهات و القائاتى در سطح جامعه ترویج یافته است. حضرت استاد ضمن بیان آشكار این شبهات، به صورتى قاطع و درخور، به آنها پاسخ می‌دهند. مطالب مطرح شده در این چهارده سخنرانى...

 در پرتو ولایت رقعی، شومیز، 352 صفحه، چاپ اول 1382، چاپ ششم 1394. این کتاب گفتارهایی از حضرت استاد درباره مسأله ولایت است. در این گفتارها جناب استاد برخی از ابعاد این موضوع به ویژه بعد سیاسی آن را موشکافی کرده‌اند که ده گفتار اول این کتاب حاصل چند سخنرانی در جلسات متوالی در ماه مبارک رمضان است و هفت گفتار دیگر آن نیز سخنرانی‌های مستقل معظم له می‌باشد که با موضوع این کتاب هم‌گون بوده است. حجت‌الاسلام والمسلمین آقای محمدمهدی نادری قمی تدوین و نگارش این کتاب را در هفده گفتار بر عهده داشته‌اند. این اثر به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به چاپ رسیده است. گفتار اول این کتاب فضایل امیر مؤمنان را با اشاره به اکتسابی بودن و غیر اکتسابی بودن آن‌ها بیان می‌کند. گفتار دوم و سوم شبهات موجود درباره فضایل آن حضرت را پاسخ و...

در جستجوى عرفان اسلامى وزیری، شومیز،352 صفحه، چاپ اول 1386، چاپ هشتم 1401. این كتاب مجموعه مباحثی است كه حضرت آیت‌الله مصباح یزدی در جلسات مختلف دربارة عرفان بیان داشته‌اند. این نوشتار كه در قطع وزیری و با 352 صفحه به همت حجت‌الاسلام والمسلمین آقای محمدمهدی نادی قمی تدوین و نگارش یافته ، برای اولین بار در تابستان 1386با جلد شومیزتوسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) چاپ و منتشر شده است. این كتاب با هدف ارایه تصویری روشن از عرفان اسلامی و مشخصه‌های اساسی آن در 5 فصل تهیه و تدوین شده است. در فصل نخست این نوشتار به كلیاتی دربارة عرفان از قبیل انواع تمایلات انسانی و توضیح خودشكوفایی و ناخودشكوفایی آن‌ها، تمایلات عرفانی به عنوان تمایلات اصیل آدمی، پاسخ به پرسش‌هایی چون: عرفان چیست؟ عارف كیست؟ و نیز شرح رابطه عرفان با فلسفه، عقل، و شرع پرداخته شده است. در فصل دوم...

درباره پژوهش وزیری، شومیز، 232 صفحه، چاپ اول سال 1389. این کتاب بخشی از مباحث حضرت استاد درباره پژوهش و دین‌پژوهی است که با هدف ترسیم برخی از مهم‌ترین خطوط کلی مؤلفه‌های پژوهش اصیل، و نیز شرح ساحت‌های گوناگون دین‌پژوهی سامان یافته است. نوشتار حاضر توسط حجت‌الاسلام والمسلمین جواد عابدینی در دو بخش تدوین و نگارش یافته و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است. بخش نخست این کتاب که در 8 فصل تنظیم شده، به بیان اهمیت و ضرورت، انگیزه‌ها، اخلاق، اولویت‌ها، روش‌ها و آسیب‌شناسی پژوهش پرداخته است. لزوم دستیابی به استقلال علمی و فکری، حقیقت‌جویی و درنظر داشتن محبت خدا و اولیای او، اخلاص، ادب و شهامت، و نیز رعایت مسائل دینی و اعتقادی و فرهنگی و نیازهای جامعه در پژوهش، و پرهیز از خودمحوری و افراط و تفریط...

دروس فلسفه وزیری، گالینگور، 365 صفحه، چاپ اول سال 1363، چاپ دوم سال 1375. این كتاب تا كنون دو بار تجدید چاپ شده و چاپ دوم آن در سال 1375 با شمارگان 3300 نسخه، به كوشش پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى صورت گرفته است. محتواى این كتاب با توجه به كمبودها و نارسایى هاى موجود در تدریس فلسفه و پژوهش هاى فلسفى و به منظور چاره اندیشى براى رفع آنها ترتیب یافته است. مهم ترین این نارسایى ها، چنان كه استاد در مقدمه چاپ اول آورده اند، از این قرار بوده است: كمبود كتاب هاى درسى كه به منظور تدریس و با رعایت اصول تعلیم و تربیت نگارش یافته باشد، پیچیدگى و اغلاق بیش از اندازه كتاب هاى فلسفى، طرح پاره اى از مسائل كه چندان كاربردى در زمینه تحقیق در مسائل عقیدتى ندارند، فقدان كیفیت مطلوب در طرح مسائل ضرورى به گونه اى كه دانشجو هدف از طرح آنها را درك كرده، روش بهره گیرى از آنها را در موارد حاجت...

دروس فلسفه اخلاق وزیری، شومیز، 204 صفحه، چاپ اول سال 1367. این اثر، اولین كتاب جامعِ فارسى در زمینه مسائل كلى فلسفه اخلاق و حاصل سلسله بحث‌‌هاى فلسفه اخلاق است كه حضرت آیت الله مصباح در مؤسسه در راه حق تدریس كرده‌‌اند، و بارها از سوى انتشارات مؤسسه اطلاعات چاپ و منتشر شده است. محتواى كتاب شامل پانزده جلسه مطالب تطبیقى میان فلسفه اخلاق اسلامى و فلسفه اخلاق غربى است. در این اثر نظریات تازه و راه‌‌گشایى در زمینه این شاخه بنیادین و مهم از علم اخلاق ارائه گردیده است. در جلسه اول، مفاهیم لغوى و اصطلاحى اخلاق، علم اخلاق و فلسفه اخلاق توضیح داده شده، و اهمیت اخلاق و فلسفه اخلاق و ارتباط برخى مباحث فلسفه اخلاق با مباحث علم كلام و اصول فقه بیان گردیده است. آن‌‌گاه ریشه‌‌هاى سردرگمى فلاسفه اخلاق غرب شناسایى شده‌‌اند. سردرگمى...

دین و آزادى رقعی، شومیز، 110 صفحه، چاپ اول سال 1381. این كتاب كه توسط مركز مطالعات و پژوهش‌‌هاى فرهنگى حوزه علمیه قم در سال 1381 منتشر شده است، حاصل دو گفتمان حضرت استاد در باب دین و آزادى است كه با توجه به فضاى فكرى جامعه و مسایل مطرح در آن، در جمع طلاب صورت گرفته است. در گفتمان نخست، مفهوم آزادى در فلسفه، اخلاق، حقوق و دین مورد بررسى قرار گرفته و رابطه دین و آزادى به بحث گذاشته شده است. در گفتمان دوم نیز، دیدگاه‌‌هاى گوناگون در باب آزادى، نسبت ولایت مطلقه فقیه با آزادى، آزادى در صدر اسلام، تفاوت آزادىِ مورد نظر اسلام با غرب، حد و مرز آزادی، راه‌های تحقق آزادی دینی و پاسخ به سؤالات دیگری از این‌‌دست مطرح شده است.

رابطه علم و دین رقعی، شومیز، 304 صفحه، چاپ اول 1392، چاپ سوم 1395. انقلاب اسلامی ایران با هدف احیای تمدن اسلامی بر پایه آموزه‌های اسلام ناب محمدی كه همان تفسیر اهل‌بیت از اسلام است پا به عرصه گذاشت، و با تأسیس جمهوری اسلامی ایران زمینه را برای تمدن‌سازی فراهم نمود. یكی از الزامات این طرح سترگ، فراهم آوردن زمینه‌های معرفتی و عملی، و برداشتن موانعی بود كه بر سر پیمودن این راه پر پیچ و خم وجود داشت. بدون شك، بازكردن گره‌های معرفتی و پاسخ دادن به شبهات اندیشه‌ای، از شاخص‌ترین اقداماتی بود كه نظام نوپای اسلامی در این زمینه باید به آن می‌پرداخت. یكی از موضوعات اصلی كه در همه این فعالیت‌ها نقشی برجسته داشته، تبیینی دقیق و منطقی از رابطه میان دین و علم بوده است. بحث از رابطه دانش بشری با دین از دغدغه‌های مشترك و دیرینه عالمان متدین و دین...

راه و راهنماشناسی (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن 5 و 4) وزیری، شومیز، 696 صفحه، چاپ اول 1393، چاپ دوم 1395. این کتاب که بخش چهارم و پنجم از مجموعه معارف قرآن آیت‌الله مصباح یزدی ‌ـ‌دام‌ظله‌ـ است، پژوهشی است در قلمرو مسایل نبوت‌شناسی که پس از بازنگری و تحقیق توسط حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی کریمی، در قالب متن درسی برای 4 واحد آموزشی تدوین شده و به همت انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) انتشار یافته است. روش ارایه بحث در این کتاب كه در 26 درس تنظیم شده، بر شیوه تفسیر موضوعی استوار است و در هر یک از مسایل و موضوعات، آیات قرآنی مربوط استخراج، دسته‌بندی، بررسی و تفسیر شده‌ است. در بحث انسان‌شناسی از مجموعه معارف قرآن اشاره شد كه شناخت‌های مختلفی برای انسان ممكن است؛ لكن آنچه برای همة انسان‌ها عمومیت دارد، شناخت حسی و شناخت عقلانی است. اما آیا این دوگونه شناخت برای تشخیص...

راه‌شناسى (معارف قرآن 4) وزیری، گالینگور، 236 صفحه، چاپ اول 1376، چاپ نهم 1392. معارف قرآن مجموعه کتاب‌هایی است که در آن، حضرت استاد به دسته‌بندی موضوعی آیات قرآن کریم پرداخته‌اند که این مجموعه از جمله آثار ابتکاری و بدیع ایشان محسوب می‌شود. حضرت استاد در آغاز ضمن تأکید بر لزوم گنجاندن درس تفسیر در مجموعه دروس اصلى حوزه علمیه، از مرحوم علامه طباطبایى، در مقام پیشگام و پرچمدار تدریس و نگارش تفسیر در حوزه تقدیر می‌کنند و ارائه یك دوره كامل تفسیر را به منزله متن درسى، نامیسر می‌شمارند و همچنین انتخاب بخش هایى از تفسیر قرآن را نیز ناكافى و غیرمفید مى دانند، و دسته بندى موضوعى آیات را تنها راه ممكن و مفید مى بینند. البته این دسته بندى می‌‌باید با نظم منطقى و بیانى موجز و متناسب با كتاب درسى عرضه گردد. در زمینه دسته‌بندى موضوعى...

راهنماشناسى (معارف قرآن 5) وزیری، گالینگور،  208 صفحه، چاپ اول 1376، چاپ نهم 1392. این كتاب، ادامه درس هاى تفسیر موضوعى قرآن كریم است كه به كوشش واحد مجموعه آثار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(ره) گردآورى و ویرایش شده و چاپ اول آن در پاییز سال 1376 با تیراژ 3000 نسخه از سوى انتشارات مؤسسه مزبور منشتر شده است. ترتب بحث راه و راهنماشناسى بر مباحث پیشین معارف قرآن، به خصوص بر بحث انسان شناسى در قرآن از آن رو است كه در بحث انسان شناسى ثابت مى شود انسان، اشرف مخلوقات است و هدف از خلقت او این است كه با اختیار خود راه سعادت حقیقى خویش را بپیماید، و اینجاست كه مى باید لزوم شناخت راه سعادت و راهنمایانى كه این راه را مى شناسانند مورد بحث قرار گیرد. از این رو نوبت به طرح موضوع راه و راهنماشناسى مى رسد. در قسمت راه شناسى این مباحث عمده مطرح شده است: ابزار شناخت راه: انسان نمى...

راهیان كوى دوست (شرح حدیث معراج) وزیری، گالینگور، 264صفحه، چاپ اول 1387، چاپ ششم 1401. این كتاب ویراسته سلسله درس‌هاى اخلاق استاد در حوزه علمیه قم است، كه به كوشش انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله) چاپ و منتشر شده است. موضوع اصلى سخن استاد در این درس‌ها، متن حدیث معروف معراج است كه با بیانى دل‌نشین و گویا همراه با آیات قرآنى شرح و تبیین شده است. گفتنی است متن این حدیث شریف كه به‌راستی محتواى آن یك دوره عرفان و حكمت و اخلاق و معنویت است، در كتاب‌هاى معتبر حدیثى همچون: ارشادالقلوب دیلمى و بحارالانوار مجلسى آمده است. حضرت استاد با محور قرار دادن این حدیث، بیست درس با عنوان‌هاى ذیل ارائه فرموده‌اند: درس اول، «مقام توكل و رضا»: در این درس مباحثى درباره حقیقت توكل از دیدگاه قرآن كریم و روایات، تلازم ایمان و توكل، توكل و لزوم كار و فعالیت و عدم منافات این دو،...